Ukraine bất ngờ chặn dòng chảy khí đốt Nga sang châu Âu

Việc Ukraine chặn dòng chảy khí đốt Nga sang châu Âu bị Tập đoàn Gazprom cáo buộc là mang tính chính trị và hoàn toàn không phải vấn đề kỹ thuật.

Theo thông báo mới nhất, nhà điều hành hệ thống truyền dẫn khí đốt quốc gia Ukraine (OGTS) đã đơn phương quyết định ngừng việc trung chuyển "nhiên liệu xanh" từ Nga quá cảnh qua lãnh thổ của mình đến châu Âu.

Mọi chuyện bắt đầu vào ngày 10/5, khi nhà điều hành Ukraine thông báo về việc xảy ra trường hợp bất khả kháng khiến họ không thể tiếp tục vận chuyển khí qua điểm đo Sokhranivka và trạm nén biên giới Novopskov (CS), nằm trên lãnh thổ do quân Nga chiếm đóng.

Tính đến những điều đã đề cập ở trên, OGTS đã đơn phương quyết định rằng kể từ 7 giờ sáng ngày 11/5/2022, khí đốt sẽ không được chấp nhận đưa vào hệ thống trung chuyển của Ukraine tại ngã ba Sohranivka.

Để thực hiện nghĩa vụ quá cảnh khí đốt với các đối tác châu Âu một cách đầy đủ và phù hợp với điều khoản của thỏa thuận, Ukraine có thể tạm thời chuyển từ điểm kết nối Sohranivka sang bên Sudzha, nhưng trước mắt hoạt động này sẽ bị gián đoạn.

Trước “thông báo” này (và trên thực tế là một tối hậu thư), ban lãnh đạo Tập đoàn Gazprom đã trả lời rằng không thể nhanh chóng chuyển một lượng lớn nguyên liệu thô như vậy (lên đến 30% tổng số quá cảnh) đi qua Sokhranovka và Novopskov.

Moskva cũng khẳng định họ không thấy có cơ sở cho những quyết định cứng rắn và tức thời như vậy (được gọi là trường hợp bất khả kháng) để ngừng bơm nhiên liệu. Tất cả các "lý do" mà phía Ukraine nêu ra đều bị từ chối.

Tuy nhiên một phản ứng công khai lại lập tức đến từ Kyiv (trên trang web của OGTS) khi cho rằng trạm trung chuyển khí đốt Sudzha có thể tiếp nhận hàng trăm triệu mét khối nhiên liệu.

Để chứng minh quan điểm của mình, phía Ukraine đã trích dẫn số liệu thống kê cho giai đoạn 2017 - 2018, khi hơn 240 triệu mét khối khí đốt mỗi ngày được bơm qua đường ống Sudzha.

Kết quả là hai bên không thống nhất được với nhau. Ukraine thực tế vừa tắt van khí đốt và dừng quá cảnh hơn 1/4 khối lượng nhiên liệu xuất khẩu từ ngày 11/5 qua các đầu mối nhập nguyên liệu chính.

Vẫn không có bất cứ thương lượng nào giữa hai bên. Tuy nhiên Nga cáo buộc Kyiv đã quay trở lại với chiến thuật yêu thích của những năm 2000, khi bắt đầu gây khó cả Nga và châu Âu bằng cách ngăn chặn công việc truyền dẫn khí đốt.

Rất có thể Ukraine quyết định nâng cao "tiền cược" trong cuộc đối đầu với Moskva, khi Tổng thống Joe Biden ký dự luật Lend-Lease, cho phép Ukraine mơ về khoản hỗ trợ tài chính và kỹ thuật trị giá hàng tỷ USD.

Đó là lý do tại sao các nhà chức trách Ukraine lại dễ dàng đặt câu hỏi về hợp đồng vận chuyển hiện tại với Gazprom, vốn đã “nuôi sống” Kyiv trong một thời gian dài. Những tuyên bố bất ngờ hôm qua của OGTS có thể được coi là một nỗ lực nhằm phá vỡ thỏa thuận vận chuyển của tháng 12/2019.

Ngoài ra Nga cảnh báo, "có thể thấy trước rằng vụ việc vô căn cứ như vậy sẽ không phải là cuối cùng. Kyiv đã cạn kiệt các lý lẽ trong cuộc chiến chống lại Moskva, vì vậy có thể thấy mối quan hệ khí đốt giữa các quốc gia sẽ trở nên trầm trọng hơn".