- "Vua voi" đất Tây Nguyên
- Điệu đà thiếu nữ Hà Nội đi chợ Trung thu phố cổ
- Mê mải Mù Cang Chải mùa lúa chín
Độc đáo và ý nghĩa
Có thể khẳng định, tượng đài này là một tác phẩm độc đáo trong nền nghệ thuật điêu khắc Việt Nam, mang ý nghĩa tưởng nhớ và tri ân vô bờ bến đến những người đã khuất. Tượng đài cao 21m, nặng 800 tấn, được đặt trên đồi nhân tạo cao 3m trong khuôn viên có diện tích 1,2ha.
Công trình có tổng trị giá trên 18 tỷ đồng, do Liên Doanh Việt - Nga Vietsovpetro xây dựng. Tượng đài khắc tên 44 quân nhân Nga và 174 cán bộ chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam đã hy sinh tại Cam Ranh và khu vực miền Trung vì hòa bình, ổn định khu vực.
Là người gắn bó sâu sắc với công trình này, ông Lê Ngọc Thạch (51 tuổi, bảo vệ tượng đài) tâm sự: “Trong sự kiện ngày 13-2-1985, kíp bay TU 95 gồm Thiếu tá Krivenko S.D cùng với 9 thành viên đã hy sinh trên vùng thềm lục địa Việt Nam. Đến năm 1986, các quân nhân Liên Xô dựng cột bia bằng xi măng tưởng niệm các chiến sĩ này. Tiếp đó, 10 năm sau, tai nạn thảm khốc của 3 chiếc máy bay SU 27 do thời tiết xấu, đâm vào núi Chúa, cột bia đã bổ sung thêm bảng ghi thứ hai, có tên 4 phi công Nga”.
Ký ức ùa về, lặng người đi hồi lâu, ông Thạch kể tiếp: “Năm 2002, đoàn lính Nga cuối cùng rời khỏi Cam Ranh. Đến năm 2004, trong chuyến thăm lại Cam Ranh, Ban lãnh đạo Vietsovpetro đã đề xuất ý tưởng xây dựng tượng đài mới như ngày nay. Nét chủ đạo của công trình này được điêu khắc theo biểu tượng mũi tàu hướng về phía trước cùng với hai hình ảnh người lính của Hải quân Việt Nam sát cánh với không quân Liên Xô và em bé nâng cánh chim hòa bình. Đó là minh chứng cho tình đoàn kết, hữu nghị và niềm tin chiến thắng của hai dân tộc Nga - Việt”.
Thêm yêu nước mình, thêm quý nước bạn
Không chỉ uy nghi và có giá trị về lịch sử, hiện nay, tượng đài là điểm đến yêu thích của khách du lịch trong và ngoài nước, trong đó có người đến vì tình đồng đội, có người đến vì tình cảm của cha mẹ và tình cảm tự hào về sự hy sinh của các chiến sĩ. Trong quyển sổ “ghi cảm tưởng”, chúng tôi đọc được nhiều dòng tâm sự xúc động như: “Lòng ngưỡng mộ trong tôi trào dâng mỗi khi đến đây để đốt nén hương nhớ về đồng chí và đồng đội” - đây là tình cảm của ông Dương Hoa Hồng (nguyên Thuyền trưởng HQ 604) dành cho các đồng chí, đồng đội và anh em của mình trên tàu 604 định mệnh.
Trên chuyến tàu đó, có 64 chiến sĩ hy sinh để bảo vệ biển đảo quê hương. Bên cạnh đó, có những người mẹ sau bao năm trông ngóng, mỏi mòn, họ cũng đã kịp để lại những lời tâm sự như rút từ đáy gan ruột của mình.
Bà Phan Thị Lực (mẹ của Liệt sĩ Phan Văn Sự) viết: “Lần đầu tiên đến thăm tượng đài, tôi rất xúc động và biết ơn Đảng - Nhà nước Việt Nam và Nga. Mong tình hữu nghị của hai đất nước sẽ mãi thắm tươi, bền vững như sự trường tồn của công trình này”.
Riêng năm 2012, lượng khách du lịch Nga đến thăm tượng đài Cam Ranh là gần 8.000 lượt người. Andran Krigo, một nghiên cứu sinh tại Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga ở Khánh Hòa và nhiều người khác như tìm thấy sự thân thương tại chính quê hương của mình.
Anh giãi bày: “Lần đầu tiên đến Cam Ranh vào một buổi chiều nhạt nắng, ấn tượng sâu đậm và đẹp đẽ nhất của tôi về vùng đất này là sự yên bình. Vùng đất này không khắc nghiệt mà mang một vẻ đẹp trầm mặc, không ồn ã như TP Hồ Chí Minh. Hầu hết người Nga chúng tôi đến Cam Ranh và Nha Trang không chỉ tham quan, nghỉ dưỡng mà còn muốn tìm hiểu và ôn lại quá khứ của người Liên Xô trước đây tại Cam Ranh”.
Sau khi đến thăm tượng đài này, nhiều khách Nga còn khẳng định, họ yêu Cam Ranh, Nha Trang như yêu chính nước Nga của mình.
Ông Paly Pekov đã nhiều lần đến thăm Tượng đài Hữu nghị Việt - Nga
Góp phần giáo dục lý tưởng cho thế hệ trẻ
Suốt chiều dài lịch sử, Liên Xô hỗ trợ nhiều cho Việt Nam nói chung và Khánh Hòa nói riêng. Bởi vậy, tượng đài này còn mang ý nghĩa giáo dục, bồi đắp thêm lý tưởng cho thế hệ trẻ mỗi khi đến viếng thăm.
Về điểm này, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến du lịch Khánh Hòa, Nguyễn Văn Thành phân tích thêm: “Nếu như trong suốt một thập niên qua, khách hàng truyền thống của ngành du lịch Khánh Hòa là người Australia, Mỹ và Pháp, thì gần đây xu hướng khách đến từ Nga tăng mạnh. Ưu điểm nổi bật của khách Nga là thời gian lưu trú khá dài (trung bình 15 đến 22 ngày/khách), khách du lịch Nga thích nghỉ dưỡng ở những nơi yên tĩnh và đặc biệt rất thích đi tham quan tượng đài Nga - Việt”.
Ông Paly Pekov, người liên tục đến thăm tượng đài này chia sẻ: “Đến thăm tượng đài Cam Ranh và đi sâu vào tìm hiểu người Việt, chúng tôi thấy thêm yêu quý và sẵn sàng giúp đỡ mỗi khi có việc gì cần. Thậm chí, sau khi đến thăm tượng đài Cam Ranh, chúng tôi còn quay lại làm từ thiện, giúp đỡ trẻ em có hoàn cảnh khó khăn tại Việt Nam”.
Ngày nào những người bảo vệ cần mẫn như ông Thạch cũng hòa vào dòng khách tham quan thắp những nén tâm nhang sâu nặng nghĩa tình gửi đến linh hồn những người đã khuất.
Ông Thạch chia sẻ thêm rằng: “May mắn, sau chiến tranh tôi trở về có cuộc sống hạnh phúc, nhiều đồng đội đã nằm xuống không ngày trở về. Những năm cuối đời, được tự tay rót chén rượu, thắp từng nén nhang, nhặt từng cọng cỏ trong khuôn viên tượng đài cũng là niềm hạnh phúc đối với tôi”.
Ông Thạch cũng như nhiều người khác còn có chung một mong mỏi gửi đến thế hệ trẻ Việt Nam là hãy thường xuyên đến thăm tượng đài, sẽ thấy lý tưởng của mình được tôi luyện, bồi đắp cho xanh tươi, vững vàng hơn.
