Trung Quốc yêu sách "đường 9 đoạn" ở Biển Đông là trái luật

ANTĐ - Hội thảo Biển Đông thường niên lần thứ 6 đã khai mạc hôm 12-7 tại trụ sở Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Thủ đô Washington (Mỹ). Đây là sự kiện được dư luận đặc biệt quan tâm vì nó diễn ra chỉ vài giờ sau khi Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc ở Biển Đông.

Cuộc hội thảo đã thu hút hàng trăm chuyên gia và quan chức từ nhiều quốc gia tham dự với vấn đề trọng tâm được đưa ra thảo luận là phán quyết về vụ kiện giữa Philippines và Trung Quốc của Tòa Trọng tài thành lập theo Phụ lục VII Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982.

Hội thảo diễn ra trong một ngày, được chia làm 4 phiên thảo luận chính gồm vấn đề pháp lý và các bước đi tiếp theo ở Biển Đông, tình hình Biển Đông trong năm 2016, quân sự hóa và xây dựng năng lực ở Biển Đông và cuối cùng là vấn đề môi trường. 

Trong bài phát biểu khai mạc hội thảo, Thượng nghị sỹ Dan Sullivan thuộc Ủy ban Quân lực Thượng viện Mỹ đã gọi phán quyết của PCA là phán quyết lịch sử, cho rằng phán quyết này sẽ mang lại cả cơ hội lẫn thách thức cho tất cả các nước liên quan, trong đó có Mỹ. Theo ông Sullivan, những hành động hung hăng và phản ứng tiêu cực của Trung Quốc đối với phán quyết của PCA chỉ khiến nước này ngày càng bị cô lập.

Đường lưỡi bò phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông đã bị PCA bác bỏ

“Đáng tiếc là những năm qua Trung Quốc có dấu hiệu chọn lựa chính sách hăm dọa và cưỡng ép đối với các nước láng giềng tại Biển Đông, Biển Hoa Đông và những khu vực khác. Họ cũng đang chối bỏ vai trò của một bên liên quan có trách nhiệm”, ông Sullivan nhấn mạnh. 

Thượng nghị sỹ Sullivan cho rằng, Mỹ cần duy trì sự cân bằng quân sự tại châu Á -Thái Bình Dương nhằm đảm bảo lợi ích quốc gia, giữ vững cam kết với các đồng minh và bảo vệ tự do hàng hải và thương mại. Bên cạnh đó, Washington cũng cần thường xuyên tiến hành các hoạt động tuần tra “tự do hàng hải” tại khu vực đá Vành Khăn nhằm thách thức yêu sách chủ quyền phi lý của Trung Quốc.  

Trong khi đó, ông Erick Franckx, thành viên PCA, cho rằng, một trong những điểm quan trọng nhất trong phán quyết của PCA là khuyến khích các nước tìm kiếm và tận dụng tối đa tất cả các khả năng trong phạm vi Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển.

“Phán quyết của Tòa trọng tài có tác động sâu rộng. Ngoài vấn đề pháp lý, nó cũng mang theo một giá trị đạo đức rất lớn. Khía cạnh này hiện đang được tất cả các nước trong khu vực nghiên cứu kỹ lưỡng”, ông Franckx nói. 

Còn Giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Australia ví phán quyết của PCA như kết quả một trận thi đấu bóng đá mà phần thắng nghiêng về Philippines. Theo ông Thayer, Trung Quốc đã thất bại toàn diện và Bắc Kinh sẽ tiếp tục bị cô lập hơn nữa nếu không tuân thủ phán quyết này.

“Trung Quốc sẽ không còn lý do để quấy nhiễu ngư dân dù trên thực tế họ có thể tiếp tục làm điều này. Giờ thì cuộc chơi đã thay đổi. Trung Quốc từng nấp sau sự mơ hồ về “đường 9 đoạn” để đưa ra yêu sách nhưng bây giờ chúng ta đều biết nó trái luật”, Giáo sư Thayer nói. 

Cựu Đô đốc Mỹ Michael McDevitt nhận định, Trung Quốc sẽ khó có thể thay đổi lập trường trong một sớm một chiều, nhưng ông hy vọng tình hình Biển Đông sẽ được cải thiện.

“Trung Quốc không muốn bị cộng đồng quốc tế coi là nước không tuân thủ luật pháp. Hơn nữa, phiên tòa thu hút sự chú ý của toàn thế giới nên đây không phải là chuyện nhỏ mà là vấn đề lớn liên quan đến Biển Đông”, ông McDevitt nói.

“Phải thừa nhận rằng đây là sự kiện có tính chất bước ngoặt trong vấn đề Biển Đông. Phán quyết của tòa là phán quyết cuối cùng, do vậy mọi người sẽ phải căn cứ vào phán quyết này để đánh giá tình hình và xây dựng chính sách. Chúng ta đang trông đợi Trung Quốc sẽ làm gì tiếp theo”, ông Nguyễn Vũ Tùng, Quyền Giám đốc Học viện Ngoại giao, đại diện của Việt Nam chia sẻ tại hội thảo.