Cái giá khó lường
Mặc dù sương mù ô nhiễm gây ảnh hưởng vô cùng lớn đến đời sống và sức khỏe người dân, nhưng bài báo trên Hoàn cầu thời báo vẫn cho rằng về mặt quân sự, hiện tượng này có lợi cho chiến thuật phòng thủ. Sương mù làm nhiễu mục tiêu tấn công của tên lửa đạn đạo, hạn chế hướng tấn công đường không hoặc đường thủy. Cùng ngày với bài báo trên (9-12-2013), trang web CCTV đăng tải “5 lợi ích lớn bất ngờ của sương mù”. Theo đó, sương mù ô nhiễm giúp người dân Trung Quốc... càng đoàn kết hơn, bình đẳng hơn bởi mọi tầng lớp đều phải hít thở không khí độc hại; thức tỉnh người Trung Quốc cần sáng suốt hơn trước sự phát triển nóng của các ngành công nghiệp; đặc biệt là ô nhiễm không khí giúp người Trung Quốc thông minh hơn vì phải tìm hiểu các thông tin phòng tránh ô nhiễm không khí để bảo vệ chính mình.
Hai bài báo bị đánh giá là “ngớ ngẩn” trên cho thấy mức độ quan tâm sát sao của người dân nước này đối với hiện tượng sương mù liên tiếp ở các thành phố, đô thị lớn. 7h sáng 5-1-2014, Đài khí tượng trung ương Trung Quốc đưa ra cảnh báo vàng (cảnh báo hơi nghiêm trọng) về tình trạng sương mù tại các tỉnh phía đông nước này. Theo đó, các tỉnh Hà Bắc, Sơn Đông, Chiết Giang, Giang Tô, Phúc Kiến,... xuất hiện sương mù dày đặc, tầm nhìn dưới 500m. Người già, trẻ nhỏ, người bệnh tim mạch hoặc bệnh phổi được khuyến cáo ở nhà, người bình thường cần hạn chế vận động ngoài trời.
Tốc độ đô thị hóa quá nhanh, nhà máy và xe cộ không đạt tiêu chuẩn khí thải, công trường xây dựng “mọc” như nấm, hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường bị buông lỏng..., là những nhân tố “đầu độc” bầu không khí tại nhiều thành phố của Trung Quốc. Tháng 11-2013, Cục Y tế Bắc Kinh công bố số liệu mới nhất về các ca mắc ung thư phổi, từ 20 ca/100.000 người vào năm 2002 đã tăng lên thành 63 ca/100.000 người vào năm 2011. Một nhân viên thuộc Cục y tế Bắc Kinh cho biết, ngoài nguyên nhân lối sống bừa bãi, hút thuốc lá, việc phải hít thở không khí ô nhiễm cũng là một nguyên nhân đáng lo ngại. Tại Trung Quốc và các quốc gia Đông Á, quá nửa ca mắc ung thư phổi là do hít phải các hạt vật chất ô nhiễm trôi nổi trong không khí.
Dốc sức cải thiện
Trước tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng, chính phủ Trung Quốc đã phải đưa ra nhiều biện pháp khẩn cấp cải thiện chất lượng không khí. Thành phố Bắc Kinh từ một vài năm trước đã duy trì chương trình sàng lọc loại bỏ các nhà máy công nghiệp có nguy cơ gây ô nhiễm cao. Ngày 26-12-2013, Cục Bảo vệ môi trường Bắc Kinh kết hợp với Ủy ban Công nghệ thông tin và kinh tế thành phố tuyên bố 288 nhà máy phải đóng cửa trong năm 2013. Việc này sẽ giúp giảm thải 4.000 tấn bụi công nghiệp, 7.000 tấn oxit nitric và 8.000 tấn vật chất hữu cơ dễ bay hơi. Trước đó, ngày 12-9-2013, Bắc Kinh đã ban hành kế hoạch “Chương trình làm trong sạch không khí giai đoạn 2013-2017”.
Với kế hoạch này, Bắc Kinh yêu cầu cơ quan giao thông và môi trường nghiên cứu chính sách thu phí tắc đường; quy định thời gian và phạm vi hạn chế các xe từ ngoại tỉnh vào trung tâm thành phố; từ năm 2014 xe ngoại tỉnh đi vào đường vành đai của Bắc Kinh đều phải xin giấy phép đi vào Bắc Kinh, ô tô xin giấy phép đi vào Bắc Kinh trong thời gian dài phải đạt các tiêu chuẩn về quy định xả thải; đến cuối năm 2017 số lượng ô tô toàn thành phố ở con số khoảng 6 triệu chiếc mặc dù tính đến cuối năm 2012, lượng xe đã là khoảng 5,18 triệu chiếc; nghiên cứu chính sách thu phí xả thải ô nhiễm vào năm 2014; nghiên cứu biện pháp quản lý nhân khẩu, di dân vùng trung tâm, giảm rác thải ô nhiễm từ sinh hoạt; giảm trên 25% nồng độ bụi nguy hiểm có đường kính 2,5 micromet trôi nổi trong không khí.
Với mục đích kiểm soát tình trạng ô nhiễm không khí do khí thải xe cộ, đồng thời giảm ùn tắc giao thông, ngày 16-12-2013, thành phố Thiên Tân đã công bố chính sách hạn chế mua xe ô tô, là quay số mới được mua biển số xe. Bắt đầu từ tháng 3-2014, sẽ dựa vào số đuôi của biển kiểm soát để quy định những ngày nào xe đó được chạy trong nội đô. Trước đó, tại một số nơi như Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu phương thức này đã được triển khai. Tháng 6-2013, Thượng Hải đã đấu giá giấy phép đăng ký xe với giá trung bình 77.800 NDT. Còn ở Bắc Kinh người dân phải đợi hàng năm mới có thể tham giá đấu giá giấy phép.
