“Tình ảo” và các chiêu trò lừa đảo đầu tư

• Bắt giữ đối tượng lôi kéo nhiều người tham gia đầu tư tài chính để lừa đảo
• Bùng nổ tình trạng giả mạo công ty chứng khoán để lừa đảo nhà đầu tư

Hình ảnh về hoạt động đầu tư “lời khủng” được một kẻ lừa đảo gửi cho nạn nhân để dụ họ đầu tư

Những mục tiêu điển hình

Vào tháng 5 năm ngoái, Eliza (tên bị hại đã được thay đổi) tham gia một nhóm trên phần mềm Discord chuyên thu hút giới đầu tư. Đó dường như là một không gian an toàn đối với chuyên gia pháp lý người Singapore ở độ tuổi 40. Khi một tin nhắn riêng tư hiện lên trên màn hình, cô không băn khoăn mà trả lời người có tên Andy, bởi trong nhóm khoảng 12.000 người, mọi người cần sẽ nhắn tin riêng cho nhau.

Ở Kuala Lumpur, Samantha (50 tuổi) là chuyên viên trong một công ty chứng khoán đang xem Instagram thì nhận được tin nhắn từ một người lạ. Người đàn ông xưng là Zi Ming viết: “Bạn làm tôi nhớ đến cô giáo của mình. Tôi nhớ cô ấy rất nhiều”. Samantha đã từng ly hôn và cảm thấy rất ngạc nhiên. Vài tháng sau, hai người đã phát triển mối quan hệ trực tuyến.

Ở Edmonton (Canada), Sajid Ikram đang dùng Facebook thì một cô gái xuất hiện trong danh sách “những người bạn có thể biết”. Anh tò mò tìm hiểu thì phát hiện cô gái mang tên Nydia Chen này có cùng sở thích là tiền điện tử. Sajid Ikram có một danh mục đầu tư tiền điện tử trị giá 6 con số và đang tìm cách chuyển đổi liền không ngần ngại chia sẻ với người đó.

Ba trường hợp nói trên dù ngăn cách về mặt địa lý nhưng họ có một điểm chung, đó là: Những người lạ kết bạn với họ đều vì tiền. Cuối cùng thì, Eliza, Samantha và Sajid là nạn nhân của các vụ lừa đảo kiểu “mổ lợn” (cụm từ lóng tiếng Trung Quốc) - một dạng kết hợp giữa lừa đảo tình cảm và đầu tư - trong đó các nạn nhân bị “vỗ béo” nhiều tuần hoặc nhiều tháng trước khi họ thua lỗ trong các kế hoạch đầu tư ảo hoặc các trang web đánh bạc bất hợp pháp.

Mồi nhử

Với Samantha, “người tình qua mạng” Zi Ming của cô nói rằng, anh ta sống ở Thượng Hải. Họ trò chuyện gần như hàng ngày trong nhiều tháng, chia sẻ những câu chuyện đời thường và lên kế hoạch cho tương lai. Anh ta hóm hỉnh và thông minh, nhưng quan trọng nhất là không hề giấu giếm tính xấu của mình. “Nó làm cho anh ấy có vẻ rất con người và chân thực” - cô nói. Tương tự, đối với y tá Pan Han Ni (34 tuổi), chính những chi tiết nhỏ được nhắc đến bởi “Chen Xi” - người đàn ông mà cô gặp hồi tháng 2 thông qua ứng dụng hẹn hò Coffee Meets Bagel - khiến anh ta giống như đang thực sự sống ở Singapore. Biết cô thích đồ ăn Hàn Quốc, Chen Xi đề nghị gặp mặt đi ăn. Điều này khiến cô yên tâm hơn khi anh ta đề cập đến việc đầu tư.

Được quan tâm có chủ ý như vậy, không khó để tưởng tượng rằng các nạn nhân dễ phải lòng một người mà họ chưa từng gặp mặt. Carolyn Misir - nhà tâm lý học của Cảnh sát quốc gia Singapore cho biết: “Những kẻ lừa đảo liên lạc với họ nhiều lần trong ngày với nhiều thông điệp như kiểu: “Tôi thích bạn” hoặc “Tôi thực sự lo lắng cho bạn”. Rất nhiều nạn nhân nói với chúng tôi rằng họ rơi vào lưới tình rất nhanh”. Những câu chuyện về đầu tư và tiền điện tử có thể xuất hiện sớm nhất là vài ngày sau cuộc trò chuyện hoặc sau nhiều tháng, có lẽ tùy thuộc vào sự kiên nhẫn của kẻ lừa đảo. Đối với Kayla (30 tuổi), “người tình ảo” Linus nói với cô rằng, anh ta đang đầu tư “kiếm đủ tiền để em không cần phải làm việc nữa”. Câu nói yêu thích của anh ta là “vì tương lai của chúng ta”.

Chưa hết, những câu chuyện của những kẻ lừa đảo và kiến thức chuyên môn mà chúng thể hiện đã đánh lừa cả những nhà đầu tư dày dạn kinh nghiệm. Lấy ví dụ, Sajid có danh mục đầu tư tiền điện tử tăng gấp 8 lần so với ban đầu khi gặp Nydia và được giải thích về hệ thống giao dịch mà cô ta phát triển. Tương tự, Eliza đã đầu tư được 20 năm và khi trò chuyện với Andy, anh ta đã gây ấn tượng bởi sự hiểu biết về các loại cổ phiếu mà cô nói đến. Trên thực tế, tất cả các nạn nhân khi mới đầu tư đều có thể rút tiền thành công, sau đó rắc rối mới nảy sinh.

Y tá Pan Han Ni được thuyết phục đầu tư vào một nền tảng “trò chơi”, nhưng có lần cô đã bị đóng băng tài khoản vì “vi phạm quy tắc”. Để kích hoạt lại, cô được yêu cầu đặt một nửa số tiền đã có vào đó, khoảng 35.000 SGD (đô la Singapore). Sau đó, cô phải nộp thêm 10.000 SGD cho “tiền thuế còn nợ”. Tiền cứ thêm vào mãi, cho đến khi Pan Han Ni bàng hoàng nhận ra rằng mình đã đầu tư 70.000 SGD cho một trò lừa đảo. Khi đó, cô đã tiêu sạch số tiền tiết kiệm của mình và vay khoảng 40.000 SGD từ bạn bè vì sự thúc giục của Chen Xi. Nữ y tá này hiện đang làm 2 công việc bán thời gian để trả nợ cho bạn bè.

Những nạn nhân ngoài đời thực của trò lừa đảo đầu tư “vỗ béo rồi thịt”

Cảnh giác với chiêu trò lừa đảo mới

“Với khoản đầu tư đầu tiên của khách hàng, chúng tôi cho họ kiếm lợi nhuận. Sau đó, chúng tôi từ từ nuôi dưỡng mối quan hệ giống như vỗ béo một con lợn. Khi lừa được hết tiền của họ và họ nhận ra điều đó, chúng tôi cắt đứt mọi hình thức liên lạc” - một trong những người từng tham gia đường dây lừa đảo kiểu này tiết lộ. Theo số liệu thống kê các vụ lừa đảo kiểu “mổ lợn” từ Tổ chức Chống lừa đảo toàn cầu (GASO), gần 2.000 nạn nhân đã mất tổng cộng hơn 310 triệu USD kể từ giữa năm 2021 đến tháng 5-2022. Họ đến từ ít nhất 46 quốc gia, phần lớn ở Mỹ và châu Âu. Tuy nhiên, con số thực còn có thể lớn hơn nhiều vì các nạn nhân không dám nói ra, sợ bị xấu hổ hoặc bị chế giễu.

Có phải một số người dễ bị lừa đảo hơn những người khác không? Theo một cuộc khảo sát của GASO với 509 nạn nhân bị lừa đảo, họ đến từ mọi tầng lớp xã hội với gần 9/10 người có ít nhất bằng cử nhân. 66% số người được hỏi là phụ nữ, chủ yếu ở độ tuổi cuối 20 đến đầu 30. Các mục tiêu ngày càng trẻ hơn, có học thức hơn và hiểu biết về tài chính. Lee Rong Cheng - nhà tâm lý học hàng đầu tại Cục Dịch vụ tâm lý (Cảnh sát quốc gia Singapore) cho biết: “Không quan trọng bạn là ai và học vấn của bạn là gì. Chỉ cần kẻ lừa đảo sử dụng đúng chiến thuật, bất kỳ ai cũng có thể bị thuyết phục”. Một trong những kỹ thuật để dụ dỗ nạn nhân là bắt chước, nhất là sở thích của các mục tiêu. Kẻ lừa đảo cũng có thể lợi dụng cái gọi là “ngụy biện chi phí chìm”. Ví dụ nạn nhân bỏ ra một số tiền nhỏ nhưng tài khoản đóng băng, vì tiếc số tiền bỏ ra, họ sẽ mất tỉnh táo để tiếp tục đầu tư, lún sâu vào trò lừa đảo.

GASO tổ chức điều hành các nhóm hỗ trợ trực tuyến dành cho nạn nhân, hy vọng sẽ nâng cao nhận thức về những trò lừa đảo như vậy bằng cách đăng câu chuyện của nạn nhân lên mạng, cùng với thông tin về những việc cần làm trong những tình huống đó. Trong số này, Han Ni chọn cách chia sẻ công khai câu chuyện của mình dù có bị chỉ trích. “Tôi hy vọng câu chuyện của mình có thể cảnh tỉnh những người khác. Nếu tôi có thể giảm số lượng nạn nhân xuống, tôi nghĩ điều đó rất xứng đáng” - cô gái nói.