- Giao dịch lan đột biến chục tỷ, trăm tỷ... ngành thuế không thu được một đồng, vì sao?
- Không để cá nhân có thu nhập khủng từ YouTube, Google, Facebook... "quên" nộp thuế
Cơ quan thuế sẽ rà soát, xác minh
Theo đại diện Tổng cục Thuế, các hoạt động giao dịch hoa phong lan đột biến gen (lan đột biến) có giá trị cao không phải bây giờ mới diễn ra mà đã xuất hiện từ những năm trước, đặc biệt là năm 2020 đã rầm rộ nhiều giao dịch hàng chục tỷ đồng. Tại thời điểm đó, Tổng cục Thuế đã có những chỉ đạo đến Cục Thuế các địa phương có những biện pháp nghiệp vụ để quản lý thuế đối với hoạt động này.
Theo đó, nếu cứ phát sinh hoạt động kinh doanh thì cơ quan thuế sẽ yêu cầu người nộp thuế tự kê khai, tự tính, tự nộp. Trong trường hợp người nộp thuế không tự khai, tự nộp thì cơ quan Thuế sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng để xác minh các giao dịch này.
“Tổng cục Thuế đã yêu cầu rất nhiều Cục Thuế các địa phương phối hơp với các cơ quan chức năng như công an, quản lý thị trường, chính quyền địa phương cùng xác minh. Một số Cục Thuế cũng đã có văn bản, email gửi đến người nộp thuế” – ông Nguyễn Đức Huy, Phó Chánh văn phòng Tổng cục Thuế cho biết.
Theo đại diện Tổng cục Thuế, nếu xác minh các hoạt động giao dịch này là có thật thì sẽ có 3 trường hợp xảy ra.
Trường hợp thứ nhất là người nông dân tự ươm, tự trồng và bán ra thì theo chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp của Đảng, Nhà nước, sẽ không phải chịu thuế.
Hay trường hợp được xác định là tài sản của người dân thì khi bán cũng sẽ được miễn thuế.
Tuy nhiên, nếu trường hợp các cá nhân, doanh nghiệp mua lan về rồi bán kiếm lời thì phải kê khai, chịu thuế như các hoạt động kinh doanh thông thường. Nếu là doanh nghiệp thì nộp thuế Giá trị gia tăng (GTGT) và thuế Thu nhập doanh nghiệp (TNDN), còn nếu cá nhân thì phải nộp thuế GTGT và thuế Thu nhập cá nhân (TNCN).
Có thể phải nộp thuế vài tỷ đồng
Theo tính toán, nếu các thương vụ lan đột biến có giá trị hàng chục, hàng trăm tỷ đồng, nếu là các giao dịch thương mại (sản phẩm lan đột biết là hàng hóa có sự mua đi bán lại) thì sẽ phải nộp số thuế không nhỏ.
Cụ thể, nếu trường hợp là doanh nghiệp thì doanh nghiệp buộc phải xuất trình được hóa đơn đầu vào, hóa đơn đầu ra. Trường hợp doanh nghiệp không xuất trình được hóa đơn, có thể bị quy vào tội trốn thuế.
 |
Giao dịch lan đột biến được quảng cáo lên tới gần 300 tỷ đồng của một vườn lan ở Quảng Ninh |
Nghĩa vụ thuế GTGT sẽ được tính theo phương pháp khấu trừ đầu ra – đầu vào, thuế suất là 10%. Ngoài ra, doanh nghiệp sẽ phải nộp thuế TNDN, với thuế suất 20% với phần doanh thu chịu thuế (doanh thu trừ đi các khoản chi phí được trừ).
Đối với người kinh doanh lan là cá nhân thì cá nhân bán lan sẽ phải chịu thuế TNCN trên số tiền bán lan với thuế suất 0,5%, còn người mua lan sẽ chịu thuế GTGT trên giá thành mua, thuế suất 1%.
Ví dụ một giao dịch lan do cá nhân mua bán thương mại với nhau trị giá 20 tỷ đồng thì tổng số tiền thuế các cá nhân tham gia giao dịch phải nộp cho ngân sách Nhà nước là 1,5% trên doanh thu (1% thuế GTGT, 0,5% thuế TNCN), tức là 300 triệu đồng. Tương tự, ếu giao dịch là 200 tỷ đồng thì số thuế nộp là 3 tỷ đồng…
Trường hợp là doanh nghiệp giao dịch thì số thuế sẽ tùy thuộc vào việc khấu trừ các chi phí đầu vào.
Truy tố hình sự nếu trốn thuế
Trên thực tế, đa phần các giao dịch lan đột biến đều là các giao dịch mua bán trao tay, không có hợp đồng. Trong trường hợp này sẽ khó khăn trong việc xác minh để thu thế.
Dù vậy, theo đại diện Tổng cục Thuế, những trường hợp này cơ quan thuế cũng sẽ có những nghiệp vụ quản lý thuế. Theo đó, Ban chỉ đạo chống thất thu thuế sẽ phải phối hợp với các cơ quan liên quan xác minh. Nếu phát hiện có giao dịch thương mại thì sẽ yêu cầu người nộp thuế tự kê khai hoặc kê khai bổ sung. Nếu không tự kê khai sẽ có biện pháp ấn định thuế và xử lý vi phạm như trốn thuế, nặng nhất là cơ quan Công an sẽ xem xét xử lý hình sự đối với hành vi tội trốn thuế.
“Tùy từng trường hợp sẽ có những biện pháp nắm bắt, xác minh. Điều này cần sự phối hợp của nhiều đơn vị liên quan như công an, quản lý thị trường, chính quyền địa phương, thậm chí là tổ dân phố, bà con hàng xóm…. Đây là sự phối hợp cung cấp thông tin, cũng là nghĩa vụ của người dân, vì thuế là của dân chứ không phải của Nhà nước” – Phó Chánh văn phòng Tổng cục Thuế Nguyễn Đức Huy nói.
Cũng theo ông Huy, dù đến hiện tại, ngành thuế chưa thu thuế được bất kỳ giao dịch lan đột biến nào, nhưng thời gian tới sẽ kiên quyết rà soát tất cả các hoạt động kinh doanh mua bán lan.
Tuy nhiên, các thương vụ lan hàng chục tỷ, hàng trăm tỷ vừa qua đều bị nghi ngờ là “ảo” hoặc chưa có giao dịch thực sự, do đó, việc rà soát sẽ mất thời gian và thường các đối tượng sẽ sử dụng các chiêu thức lách thuế, qua mặt cơ quan chức năng.
Theo chuyên gia thuế, ngay cả khi các đối tượng có hành vi kê khai khống, thổi giá, pháp luật đều có ràng buộc và xử phạt. Thế nhưng, để xác định giá nào là phù hợp, thế nào là “thổi giá” với mặt hàng lan đột biến lại chưa có căn cứ.
