Sardinia: Thiên đường du lịch, tập trận và những hệ lụy kinh hoàng

ANTD.VN - Bà Maria Teresa Farci bắt đầu run rẩy khi bà đọc to những đoạn trong cuốn nhật ký với chi tiết đau lòng về khoảnh khắc cuối cùng của cuộc đời cô con gái 25 tuổi của bà - “Con bé chết trong vòng tay của tôi. Cả thế giới của tôi sụp đổ. Tôi biết nó bị bệnh, nhưng tôi chưa sẵn sàng”.

Con gái của bà, Fara, Maria Grazia, sinh ra trên đảo Sardinia của Italia với một phần não bộ bị lộ và một cột sống bị biến dạng nên người mẹ chưa bao giờ cho phép công bố ảnh con gái mình. Đây chỉ là một trong nhiều trường hợp bí ẩn về tình trạng dị dạng, ung thư và hủy hoại môi trường được gọi là “Hội chứng Quirra”. 

Sardinia: Thiên đường du lịch, tập trận và những hệ lụy kinh hoàng ảnh 1Một góc thiên đường du lịch Sardinia

Mối liên quan giữa bom đạn và dị tật bẩm sinh 

Vào năm Maria Grazia chào đời, cứ 1 trong 4 đứa trẻ được sinh ra ở cùng thị trấn nằm bên rìa của thao trường Quirra lại bị khuyết tật. Một số bà mẹ chọn cách phá thai thay vì sinh ra một đứa trẻ dị dạng. Trong cuộc phỏng vấn đầu tiên trên truyền hình, bà Maria Teresa nói rằng khi bà mang thai, thỉnh thoảng bà lại nghe thấy tiếng bom nổ ở trường bắn Quirra. Thời gian đó, những đám mây bụi đỏ khổng lồ bao trùm ngôi làng của bà.

Sau đó, các cơ quan y tế đã được đề nghị nghiên cứu về tình trạng đáng báo động khi các loại gia súc như cừu và dê được sinh ra với tỷ lệ dị tật rất cao. Những người chăn cừu đã thường xuyên chăn thả gia súc của họ trên khu vực trường bắn. “Những con cừu được sinh ra với đôi mắt ở phía sau đầu. Tôi chưa bao giờ nhìn thấy bất cứ điều gì giống như thế”, nhà khoa học thú y Giorgio Mellis, một thành viên trong nhóm nghiên cứu cho biết. Một người nông dân kể với ông về nỗi kinh hoàng của mình: “Tôi vô cùng sợ hãi khi bước vào chuồng mỗi buổi sáng... chúng là những điều quái dị mà bạn không muốn thấy”.

Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện thấy một hiện tượng báo động, 65% những người chăn cừu ở Quirra bị ung thư. Tin tức này gây sốc cho Sardinia. Nỗi sợ hãi bao trùm trong khi đây là hòn đảo nổi tiếng thế giới về vẻ đẹp tự nhiên hiếm có của mình.

Một cựu chỉ huy của căn cứ Quirra nói trên truyền hình Thụy Sỹ rằng hiện tượng dị tật bẩm sinh ở động vật và trẻ em trong vùng đến từ tình trạng cận huyết. “Họ kết hôn giữa anh em họ hàng với nhau, nhưng bạn không thể nói ra điều ấy, nếu không sẽ xúc phạm người Sardinia”, Tướng Fabio Molteni nhận định mà không đưa bằng chứng.

Sau nhiều năm điều tra, tháng 1-2019, nhà chức trách đã đưa 6 Tướng và 2 Đại tá ra xét xử vì cáo buộc vi phạm nghĩa vụ chăm sóc sức khỏe và sự an toàn của binh lính và thường dân. Trong số này, có Tướng Molteni.

Sardinia: Thiên đường du lịch, tập trận và những hệ lụy kinh hoàng ảnh 2Nhiều quốc gia thuê đảo Sardinia, Italia làm nơi tập trận và thử nghiệm vũ khí

Cho thuê mặt bằng để tập trận

Sardinia đã trở thành địa điểm tổ chức các cuộc tập trận của các lực lượng vũ trang phương Tây và các quốc gia khác kể từ khi các khu vực rộng lớn của nó bị chia cắt sau Chiến tranh thế giới lần thứ 2. Chính quyền Italia được cho là kiếm được khoảng 64.000 USD mỗi giờ từ việc cho thuê thao trường cho các quốc gia NATO và các quốc gia khác. Ông Gianpiero Scanu, người đứng đầu một cuộc điều tra Quốc hội năm ngoái cho biết, gần như không thể nắm thông tin chính xác về những thiết bị nổ, thử nghiệm hoặc bỏ đi tại các địa điểm quân sự này. Nhiều người, bao gồm cả bà Elisabetta Trenta - đương kim Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Italia, trước đây đã cáo buộc quân đội Italia vẫn duy trì một “bức màn im lặng”.

Công tố viên trưởng của khu vực, Biagio Mazzeo, cho biết ông dần tin rằng có mối liên kết trực tiếp giữa các cụm ung thư tại Quirra với độc tính của những thứ bị nổ tung tại căn cứ quốc phòng này. Nhưng việc khởi tố vụ án chống lại quân đội đã chống lại một rào cản lớn. “Thật không may, việc chứng minh cái mà chúng ta gọi là liên kết nhân quả - nghĩa là liên kết giữa một sự cố cụ thể và hậu quả cụ thể - là vô cùng khó khăn”, ông Mazzeo nói.

Người ta vẫn tự hỏi các căn cứ trên đảo Sardinia có thể chứa những gì? Một cuộc điều tra gần đây của Quốc hội đã tiết lộ rằng 1.187 tên lửa Milan do Pháp sản xuất đã bắn từ Quirra. Điều này khiến người ta nghi ngại rằng phóng xạ thorium là “thủ phạm” chính gây ra cuộc khủng hoảng y tế ở vùng này. Chất phóng xạ này được sử dụng trong các hệ thống dẫn đường của tên lửa chống tăng. Hít bụi thorium sẽ làm tăng nguy cơ ung thư phổi và tụy. Một mối nghi ngờ khác là uranium nghèo (phế thải trong chu trình nhiên liệu hạt nhân), nhưng quân đội Italia đã phủ nhận việc sử dụng vật liệu gây tranh cãi này. “Phạm vi sử dụng thao trường của Sardinia là quốc tế. Khi một quốc gia NATO có yêu cầu, Italia cũng bị ràng buộc không tiết lộ đối tác sử dụng những gì”, ông Domenico Leggiero, người đứng đầu trung tâm nghiên cứu và là cựu phi công không quân Italia cho biết.

Bất cứ thứ gì một khi nổ trên thao trường của hòn đảo này, nó sẽ tạo nên vô vàn những hạt bụi mịn nhỏ chỉ bằng một phần nghìn tế bào hồng cầu. Những cái gọi là “hạt nano” này đã được chứng minh là có thể xâm nhập qua phổi và vào cơ thể con người một cách dễ dàng. Tiến sĩ Antonietta Gatti ngành y sinh người Italia, đã đưa ra bằng chứng cho 4 cuộc điều tra của Quốc hội. Bà đã đề xuất rằng có thể có mối liên hệ giữa bệnh tật và quá trình phơi nhiễm các hạt nano của một số kim loại nặng. Tiến sĩ Gatti cho biết, vũ khí có khả năng tạo ra các hạt nano nguy hiểm trong bụi mịn vì chúng thường xuyên phát nổ hoặc bắn ra ở nhiệt độ hơn 3.000 độ C. Tuy vậy, Tổ chức Y tế thế giới cho rằng cần phải thực hiện nhiều nghiên cứu khoa học cụ thể hơn. 

Một cuộc điều tra của Quốc hội kéo dài 2 năm về sức khỏe của các lực lượng vũ trang ở nước ngoài và tại thao trường Sardinia đã tạo ra một phát hiện đột phá. “Chúng tôi đã xác định được mối liên hệ nhân - quả giữa việc tiếp xúc không rõ ràng với uranium nghèo với các bệnh mà quân nhân phải chịu”, người đứng đầu cuộc điều tra, khi đó là nghị sĩ Gianpiero Scanu tuyên bố.

Tháng 1-2019, 8 sĩ quan quân đội Italia - tất cả đều là các cựu chỉ huy của khu vực thực hành ném bom tại Quirra ở Sardinia - đã bị đưa ra trước tòa án. Đây là sự việc chưa có tiền lệ bởi từ trước tới nay, gần như chưa có sỹ quan quân đội nào bị bắt giữ để giải thích cho những gì nhiều người Sardini cho rằng có sự che đậy cho một thảm họa y tế công cộng tại khu vực này. Trong khi đó, các chỉ huy chịu trách nhiệm cho thao trường ở Teulada, phía Nam Sardinia cũng có thể sớm phải đối mặt với cáo buộc tội danh khi cảnh sát kết thúc cuộc điều tra kéo dài 2 năm. 

Vài nét chính về đảo Sardinia, Italia

Sardinia là hòn đảo lớn thứ 2 của Italia ở biển Địa Trung Hải - một thiên đường với động vật hoang dã đa dạng và những bãi biển tuyệt đẹp. Người dân vùng thôn quê ở đây chủ yếu là những người chăn cừu và nông dân sản xuất rượu vang, mật ong và phô mai thượng hạng. Tuy vậy, trong hơn 50 năm qua, Sardinia đã được các nhà sản xuất vũ khí và quân đội sử dụng để thử nghiệm đạn, bom, tên lửa và máy bay không người lái mới, huấn luyện binh lính và phi công, tập trận, tiêu hủy vũ khí cũ và hóa chất nguy hiểm. 70% căn cứ quân sự của Italia được đặt tại đây, và các căn cứ của Italia, NATO và Mỹ chiếm khoảng 1/3 diện tích đảo. 

Trước những dấu hiệu bất thường liên quan đến sức khỏe, người dân trên đảo đã đề nghị Nhà nước phải minh bạch và công khai về những hóa chất và kim loại đã được sử dụng; đóng tất cả các căn cứ và cơ sở radar - phi quân sự hóa hoàn toàn hòn đảo; làm sạch và khử trùng các căn cứ và đất, nước ngầm và biển xung quanh; chăm sóc sức khỏe cho tất cả những người bị ảnh hưởng bởi hoạt động quân sự trên đảo…