- Ăn miếng trả miếng trong cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung
- Đằng sau sự "thách đấu" thương mại Mỹ - Trung Quốc
- "Sức nóng" của tranh chấp thương mại Mỹ - Trung Quốc
Tham vọng của lộ trình "Made in China 2025"
Lộ trình kế hoạch thúc đẩy sản xuất công nghiệp nội địa "Made in China 2025" là một trong những nguyên nhân khiến căng thẳng thương mại gia tăng thời gian gần đây giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Hãng Bloomberg mới đây cho biết, Trung Quốc đang xem xét việc trì hoãn các mục tiêu trong chương trình này.
Nếu kế hoạch "Made in China 2025" thành công, vị thế cường quốc số 1 thế giới của Mỹ hiện nay sẽ có thể thuộc về Trung Quốc
Theo các nguồn tin, "Made in China 2025" là kế hoạch nâng cấp năng lực sản xuất của Trung Quốc để phản ánh cơ sở hạ tầng đẳng cấp thế giới của họ. Theo tờ Financial Times cho biết, ý đồ của Trung Quốc là nhằm đảm bảo tính cạnh tranh của họ bằng cách áp dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất sử dụng người máy, 5G, trí thuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT).
Chiến lược này được đặt lên hàng đầu trong nghị trình kinh tế của Chủ tịch Tập Cận Bình và là một phần trong gói kế hoạch của ông hướng tới mục tiêu tạo ra mô hình kinh tế bền vững. Điều đáng tiếc đối với Trung Quốc là hính quyền của Tổng thống D. Trump đã nắm được "thiên cơ", do đó đã biến các lĩnh vực công nghiệp và sản phẩm của kế hoạch này vào trong trọng tâm của cuộc tranh chấp thương mại giữa hai nước.
Chiến lược đặt mục tiêu đến năm 2025, Trung Quốc sẽ đạt 70% “tự cung tự cấp” trong những thiết bị và nguyên liệu chính cho công nghệ cao (Nguồn: Reuters)
Căng thẳng được đẩy lên cao trào khi ngày 10-5 vừa qua, Tổng thống D. Trump tuyên bố áp mức thuế 25% đối với lượng hàng hóa trị giá hơn 200 tỷ USD của Trung Quốc, đồng thời cân nhắc sẽ tăng mức thuế đối với lượng hàng hóa còn lại có trị giá trên 325 tỷ USD. Để đáp trả động thái trên của Mỹ, ngày 13-5, Trung Quốc thông báo sẽ tăng thuế nhập khẩu từ 10% lên 20-25% đối với lượng hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ có giá trị 60 tỷ USD.
Mỹ gia tăng áp lực
Ngoài mục tiêu giảm thâm hụt thương mại, nghị trình của Chính quyền D. Trump thực sự nhắm vào việc ngăn chặn sự trỗi dậy của Trung Quốc với tư cách một đối thủ cạnh tranh, và do vậy, chính sách Mỹ-Trung đang bắt đầu giống một cuộc xung đột kinh tế.
Những yêu cầu của Tổng thống Trump, được đại diện thương mại Mỹ đưa ra, kêu gọi Trung Quốc: (1) cắt giảm hỗ trợ của nhà nước cho các ngành công nghiệp công nghệ cao; (2) chấm dứt tình trạng ép buộc các công ty nước ngoài phải chia sẻ những công nghệ then chốt đối với các doanh nghiệp Trung Quốc; (3) bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ; (4) dỡ bỏ những hạn chế về quyền sở hữu đối với các dự án đầu tư sắp tới, mở cửa rộng hơn nữa cho hàng hóa và dịch vụ nước ngoài vào Trung Quốc; (5) từ bỏ mục tiêu tự cung tự cấp trong những lĩnh vực công nghệ chủ chốt và các sản phẩm thuộc các ngành công nghiệp có giá trị gia tăng cao.
Bà Mạnh Vãn Châu là Phó Chủ tịch và Giám đốc tài chính của công ty công nghệ khổng lồ của Trung Quốc Huawei (Reuters)
Để thúc đẩy những bước tiến này, Chính phủ Mỹ đã áp dụng mức thuế 10-25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc (trị giá 250 tỷ USD), siết chặt kiểm soát đối với đầu tư của Trung Quốc vào các công ty công nghệ của Mỹ và đưa ra các lệnh trừng phạt đối với sản phẩm xuất khẩu của một số công ty công nghệ của Trung Quốc.
Bị tác động mạnh mẽ, song Trung Quốc khó lòng từ bỏ
Ảnh hưởng của cuộc chiến thương mại đã được cảm nhận rõ ràng với việc nhiều công ty đa quốc gia chuyển cơ sở sản xuất ra khỏi Trung Quốc, đe dọa nền kinh tế hiện nay của Trung Quốc và kế hoạch nâng cấp công nghệ của nước này.
Nếu cuộc tranh chấp thương mại leo thang hơn nữa, Trung Quốc có thể hạ nhiệt bằng cách rút lại các mục tiêu tự cung, tự cấp của mình, cải thiện công tác bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, tạo điều kiện thuận lợi hơn một chút cho các công ty tư nhân trong nước và nước ngoài so với các doanh nghiệp nhà nước.
Tuy nhiên, ít có khả năng kế hoạch "Made in China 2025" bị từ bỏ hoàn toàn; thay vào đó, nhiều khả năng, Bắc Kinh sẽ đưa một chiến lược quốc gia mới cho việc phát triển công nghệ dưới một cái tên mới, về cơ bản là kế hoạch B của "Made in China 2025".
Không may cho Trung Quốc là những điều chỉnh của họ không làm hài lòng giới doanh nghiệp Trung Quốc ở Mỹ. Mỹ đã tăng cường hạn chế khả năng Trung Quốc tiếp cận công nghệ của họ, và nhiều khả năng sẽ tiếp tục chiến lược này trong dài hạn.
Những thiệt hại tiềm tàng đối với tương lai của ngành công nghiệp Trung Quốc là khó định lượng nhưng là yếu tố quan trọng để các nhà đầu tư cân nhắc. Nếu Chính phủ Mỹ đặt ra thêm những hạn chế đối với các sinh viên và các nhà nghiên cứu Trung Quốc tại các trường đại học của Mỹ, ngăn chặn những trao đổi, tương tác giữa các nhà khoa học của cả hai nước, hoặc cản trở các nhà đầu tư và các công ty công nghệ lớn của Trung Quốc mua lại các công ty khởi nghiệp tại thung lũng Silicon, thì tốc độ thu nạp kiến thức tại Trung Quốc có thể chậm lại đáng kể.
Tất nhiên, phía Mỹ cũng bị ảnh hưởng, việc loại bỏ Huawei ra khỏi danh sách các nhà cung ứng tiềm năng cho công nghệ 5G, một "viên đá tảng" thiết yếu của nền kinh tế kỹ thuật số, khiến Mỹ phải đối mặt với tình trạng độc quyền song mãi. Việc triển khai 5G chắc chắn sẽ tốn kém hơn, diễn ra lâu hơn và gây bất lợi cho Mỹ trong cuộc chạy đua hướng tới lĩnh vực sản xuất thông minh, chưa kể đến lĩnh vực cơ sở hạ tầng thông minh.
Chiến trang thương mại Mỹ-Trung đang tiếp diễn và sự chú ý cao độ đến kế hoạch "Made in China 2025" chỉ là hiện tượng của cuộc cạnh tranh chiến lược mới nổi lên giữa hai cường quốc. Trung Quốc không thể và sẽ không thực hiện những thay đổi toàn diện trong nền kinh tế chính trị của họ theo yêu cầu của Mỹ. Sự kình địch giữa hai siêu cường sẽ vẫn tồn tại.
