Cựu Thống đốc Veracruz, ông Javier Duarte từng là một ngôi sao đang lên của Đảng cầm quyền Mexico năm 2017 đã bị buộc tội thành lập các công ty làm bình phong để chuyển tiền công quỹ và liên kết với các băng nhóm tội phạm khiến cho bang này trở thành một trong những bang bạo lực nhất Mexico. Ông này lẽ ra phải đối mặt với án 55 năm tù giam nếu bị kết án về tất cả các tội danh nhưng cuối tháng 9-2018, ông Duarte đã nhận 2 tội là rửa tiền và liên kết với tội phạm. Cùng với án 9 năm tù, bị cáo còn phải nộp phạt 3.000 USD và bị tịch thu 41 bất động sản được cho là mua bằng tiền bất hợp pháp.
Ông Javier Duarte, bang Thống đốc Veracruz bị dẫn độ về Mexico hồi tháng 7-2017
“Tàn phá” trong nhiệm kỳ 6 năm
Là một trong những thành viên trẻ hứa hẹn nhất của Đảng cầm quyền do Tổng thống Mexico Enrique PeñaNieto đứng đầu, ông Duarte bị trục xuất khỏi đảng vào cuối năm 2016 khi bị buộc tội tham nhũng. Ông này rời văn phòng vào năm 2016, 6 tuần trước khi nhiệm kỳ kết thúc. Dù thề sẽ tự bảo vệ mình chống lại các cáo buộc, nhấn mạnh rằng ông đã không đánh cắp “1 xu” tiền công quỹ nhưng sau đó, vị cựu Thống đốc bang đã chạy trốn và bị bắt vào tháng 4-2017 tại một khu nghỉ mát trên núi ở Guatemala rồi bị dẫn độ về Mexico.
Các nhà chức trách cho biết, hành vi lạm dụng công quỹ của cựu quan chức 45 tuổi này đã đạt đến mức “kỷ lục trong lịch sử” - có thể hơn 3 tỷ USD, nhưng cáo trạng chỉ nêu ông ta biển thủ hàng triệu USD. Các công tố viên của bang Veracruz cho biết, họ cũng đang điều tra các cáo buộc tham nhũng đối với vợ của ông Duarte, bà Karime Macias, người được cho là đang sống ở Thủ đô London, Vương quốc Anh với 3 người con của hai vợ chồng.
Trong nhiệm kỳ 6 năm ông Duarte làm Thống đốc, bang Veracruz - một trong những tiểu bang giàu nhất Mexico, nơi có một cảng lớn và là cơ sở của ngành công nghiệp dầu mỏ quốc gia trở thành chiến trường cho nhiều băng nhóm tranh giành quyền kiểm soát ma túy và các mặt hàng buôn lậu khác. Các băng nhóm tội phạm cũng kiếm sống nhờ việc buôn bán người di cư khi Veracruz trở thành cửa ngõ để đưa người dân Trung Mỹ vượt biên vào nước Mỹ.
Trong những năm gần đây, bang Veracruz cũng khét tiếng với những ngôi mộ tập thể của nạn nhân các vụ giết người. Những cảnh quay rùng rợn của việc khai quật hài cốt tại các địa điểm hẻo lánh ở Veracruz thường xuyên được phát sóng trên truyền hình Mexico. Hàng nghìn người đã “mất tích” khi nạn bạo lực bao trùm Veracruz nhưng vị Thống đốc bang chưa bao giờ phải chịu trách nhiệm về việc này.
Đảng cầm quyền lao đao vì loạt quan chức tham nhũng
Cựu Thống đốc Veracruz là hiện thân cho nạn tham nhũng tàn phá Mexico cũng như gây tổn hại nghiêm trọng cho hình ảnh của đảng cầm quyền PRI. Hàng loạt thống đốc “ngã ngựa” với các cáo buộc tham nhũng hoặc bị bỏ tù vì vi phạm pháp luật đã hủy hoại danh tiếng của một đảng chính trị cầm quyền tại Mexico phần lớn trong thế kỷ XX. Kết quả là, trong đợt bầu cử Tổng thống vừa qua, ứng cử viên của PRI chỉ đứng vị trí thứ ba.
Với khoảng thời gian đã bị tạm giam cùng chế độ ân xá, ông Duarte có thể được tự do trong 4 năm tới. “Đó là một sự nhạo báng”, Martha Tagle, một lãnh đạo Đảng Dân chủ viết trên Twitter. “Với những bản án như thế này, thay vì kiềm chế tham nhũng, người ta lại đang khuyến khích nó”, nhà phân tích chính trị Antonio Crespo nói. Tuy nhiên, văn phòng Tổng chưởng lý Mexico đã bảo vệ kết quả nói trên. Công tố viên liên bang Felipe de Jesus Muñoz Vazquez nói với các phóng viên: “Với những trường hợp như thế này… không thể làm hài lòng tất cả mọi người được”.
Tổng thống đắc cử Mexico Andres Manuel Lopez Obrador, người sẽ chính thức nhậm chức vào ngày 1-12 tới đã cam kết diệt trừ tham nhũng và chuyển hàng tỷ USD tiền tham nhũng để đầu tư cho các chương trình an sinh xã hội cho người già, bệnh nhân và học sinh. Ông Lopez Obrador tuyên bố ông sẽ làm gương để thay đổi văn hóa tham nhũng của Mexico.
