Thấp thỏm xuất khẩu gạo

Hạ Quỳnh 02/03/2010 08:56

(ANTĐ) - Nếu như những tháng cuối năm 2009, thị trường lúa gạo trên thế giới được dự báo sẽ tiếp tục đà tăng mạnh, thì bước sang năm 2010, giá gạo đã bắt đầu giảm, và hiện tại, giá gạo vẫn tiếp tục đà giảm trên cả thị trường thế giới và trong nước.

Diễn biến phức tạp từ thị trường lúa gạo khiến DN thấp thỏm

Khó đạt mục tiêu đề ra

Những tháng cuối năm 2009, Philippines và Iraq, 2 trong những nước nhập khẩu gạo lớn trên thế giới tăng cường nhập vào để bù đắp thiệt hại do thiên tai gây ra đã khiến giá gạo trên thị trường thế giới trở nên “sốt”. Cũng vào thời gian đó, Việt Nam liên tiếp trúng thầu gạo của Philippines với mức giá khá cao. Theo đó, tổng khối lượng gạo Việt Nam đã trúng thầu là trên 1,55 triệu tấn xuất khẩu cho Philippines với giá FOB khoảng 575 USD/tấn. Đây được nhận định là bước chạy đà tốt chưa từng có của các doanh nghiệp (DN) xuất khẩu trong nhiều năm qua.

Từ lợi thế đó, cùng với dự báo từ phía Cục Trồng trọt cho rằng, tổng sản lượng lúa của Việt Nam năm nay vẫn đạt mức 39 triệu tấn (xấp xỉ năm 2009), bởi vậy, lượng gạo cho xuất khẩu (XK) khá dồi dào. Do đó, ngay từ đầu năm 2010, Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) đã đưa ra mục tiêu XK khoảng 6 triệu tấn gạo trong năm, tức bằng mức của năm 2009. Và, VFA cũng đặt ra mục tiêu tổng kim ngạch XK sẽ ở mức 3-3,2 tỷ USD. Theo VFA, lũy kế xuất khẩu gạo đến hết tháng 2-2010 đạt 704.000 tấn, trị giá FOB đạt 333 triệu USD. Mức giá xuất khẩu bình quân đạt 473 USD/tấn.

Mua 50.000 tấn gạo dự trữ quốc gia

(ANTĐ) - Thủ tướng Chính phủ vừa có Quyết định 297/QĐ-TTg chỉ đạo các ngành triển khai thu mua 50.000 tấn gạo để bổ sung lương thực dự trữ quốc gia năm 2010. Việc mua gạo dự trữ này vừa để đảm bảo nguồn dự trữ quốc gia, vừa có tác dụng đối với giá gạo trên thị trường hiện nay. Theo đó, kinh phí mua gạo dự trữ được trích từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương năm 2009 là 30 tỷ đồng và 420 tỷ đồng chưa sử dụng trong tổng số vốn 1.300 tỷ đồng từ nguồn dư dự toán và tăng thu ngân sách Trung ương năm 2008 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Ngoài ra, Thủ tướng cũng chỉ đạo bổ sung 35,2 tỷ đồng từ dự toán chi sự nghiệp kinh tế thuộc ngân sách Trung ương năm 2009 để chi phí cho việc nhập, bảo quản và sửa chữa kho trữ lúa gạo (bao gồm cả thanh toán nợ khối lượng năm 2009).

Hạ Quỳnh

Số lượng hợp đồng đã ký lũy kế đến ngày 23-2-2010 là 2,481 triệu tấn. So với cùng kỳ năm 2009, lượng XK giảm 25%, trị giá FOB giảm 11%. Như vậy, nếu để đạt mức kim ngạch XK kỷ lục như trên, ngoại trừ 1,55 triệu tấn gạo đã ký xuất cho Philippines thì 4,5 triệu tấn còn lại giá gạo XK sẽ dao động khoảng 500-533 USD/tấn, tăng 94,58-127,58 USD/tấn. Câu trả lời đặt ra lúc này là khó có thể đạt được.

Theo phân tích của Trung tâm Thông tin PT NN&NT, quan hệ cung - cầu trên thị trường gạo thế giới năm nay sẽ không quá căng thẳng như những dự báo gần đây. Cụ thể, theo dự báo mới nhất của Bộ Nông nghiệp Mỹ vừa công bố, tổng sản lượng gạo thế giới năm nay chỉ tăng thêm gần 1 triệu tấn so với dự báo, trong đó sản lượng gạo của Ấn Độ tăng thêm 1,5 triệu tấn và đây chính là yếu tố có ý nghĩa quyết định để dự trữ gạo cuối kỳ của thế giới sẽ tăng thêm 1,2 triệu tấn, còn của Ấn Độ sẽ tăng thêm 1,5 triệu tấn. Như vậy, những thông tin về việc Ấn Độ sẽ nhập khẩu khoảng 2-3 triệu tấn gạo trong năm nay là điều rất ít khả năng xảy ra.

Giá gạo sẽ bật trở lại?

Minh chứng cho thấy, sang năm 2010, giá gạo trên thế giới bắt đầu sụt giảm, đặc biệt, bước sang tháng 2, giá gạo đã giảm mạnh rõ rệt. Kéo theo đó, giá thu mua lúa gạo trong dân cũng giảm mạnh. Hiện tại, giá thu mua lúa ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long chỉ dao động từ 4.100-4.300 đồng/kg, với mức giá này, lợi nhuận nông dân thu được không nhiều. Mặt khác, giá gạo Thái Lan trắng 100% loại B cũng đang được niêm yết với giá 530 USD/tấn, giảm 5% so với mức 560 USD/tấn tuần trước.

Sản lượng của vụ mùa này ở Thái Lan ước đạt 7 triệu tấn. Theo Bộ Nông nghiệp Thái Lan, nguồn cung gạo của nước này sẽ đạt đỉnh vào giữa tháng 4-2010. Bên cạnh đó, Chính phủ Thái Lan vừa quyết định bán 500.000 tấn gạo từ kho dự trữ của Chính phủ. Động thái này theo nhận định như 1 nhân tố tác động tiêu cực tới giá gạo hiện tại. Các nhà xuất khẩu chào mua gạo của Chính phủ (loại 5% tấm) với giá 14.000 Bạt (423 USD/tấn).

Trước tình hình giá gạo trong nước liên tiếp sụt giảm, VFA đã chỉ đạo các DN triển khai thu mua 1 triệu tấn gạo tạm trữ để kéo giá lúa trong nước lên, trên tinh thần mua theo giá thị trường, nhưng đảm bảo giá tại kho không dưới 4.000 đồng/kg.

Tuy nhiên, ông Phạm Văn Bảy Phó chủ tịch VFA đánh giá, tình hình lúa gạo trên thế giới nguồn cung vẫn còn thấp khá nhiều so với nhu cầu, như vậy giá lúa gạo chắc chắn sẽ khả quan hơn. Song, do các công ty đa quốc gia đang tạo sức ép lên giá gạo Việt Nam do họ biết Việt Nam còn tồn kho gạo và áp lực thu hoạch vụ Đông Xuân 2009-2010 là rất lớn.

Một số nước khác đang chờ giá gạo Việt Nam xuống mới tiến hành đàm phán. “Do đó, nếu vượt qua được sức ép lúc này thì có khả năng bước sang quý II, giá gạo sẽ bật trở lại” - ông Bảy dự báo.

Ngân Tuyền