Tên lửa S-25 Berkut xóa sổ oanh tạc cơ siêu thanh XB-70 Valkyrie mà... không cần bắn phát nào

Oanh tạc cơ siêu thanh XB-70 Valkyrie là một dự án rất đặc biệt do Tập đoàn North American đề xuất, nó được xem như sự kế thừa của máy bay ném bom B-52 Stratofortress trong Không quân Mỹ.

Khi chiếc oanh tạc cơ khổng lồ được đề xuất và thiết kế vào những năm 1950, ý tưởng sử dụng vẫn không thay đổi kể từ Chiến tranh thế giới thứ hai đó là máy bay ném bom sẽ xâm nhập không phận kẻ địch, thả "hàng hóa" và thoát ly càng nhanh càng tốt.

Có hai lớp phòng thủ nhằm chống lại một cuộc tấn công như vậy - phòng không mặt đất và tiêm kích đánh chặn. Thời điểm thập niên 1950, hỏa lực mặt đất trực tiếp hầu như không có tác dụng đối với các loại phi cơ bay nhanh và cao.

Tuy nhiên thách thức từ tiêm kích đánh chặn vẫn còn bỏ ngỏ, vì vậy các kỹ sư người Mỹ đã cố gắng đưa ra một phương tiện bay nhanh hơn và ít bị tổn thương hơn trước máy bay chiến đấu đối phương.

Dự án XB-70 Valkyrie được cho là đáp ứng yêu cầu mới của hàng không quân sự. Chiếc oanh tạc cơ tự hào có 6 động cơ và mặc dù kích thước khổng lồ nhưng có khả năng tăng tốc lên tới Mach 3, trần bay lên tới 23,6 km.

Chiếc máy bay với chiều dài 57,6 m, sải cánh 32 m được điều khiển bởi phi hành đoàn 2 người. Tải trọng cất cánh tối đa đạt 246 tấn, phạm vi hoạt động của XB-70 đạt 6.900 km.

Những đặc điểm nói trên cho phép oanh tạc cơ siêu thanh của Mỹ thoát ly khỏi tiêm kích MiG của Liên Xô, thậm chí bỏ xa chúng, tạp chí National Interest nhấn mạnh.

Tuy nhiên Liên Xô vào thời điểm này bắt đầu phát triển một biện pháp đối phó đặc biệt - hệ thống tên lửa đất đối không S-25 Berkut (NATO định danh SA-1 Guild).

Vũ khí chính của tổ hợp phòng không S-25 Berkut là tên lửa V-300 có tầm bắn 45 km và mang đầu đạn nổ mạnh nặng 250 kg, nó tiêu diệt được mục tiêu bay với vận tốc 4.300 km/h ở độ cao 35 km.

Radar S-200 của tổ hợp có tầm theo dõi 150 km và góc quan sát 60 độ, sử dụng hai chùm sóng riêng rẽ để bám bắt mục tiêu và điều khiển tên lửa. Nó có thể phát hiện và tự động bám bắt 20 vật thể khác nhau, dẫn bắn cho một quả đạn tới mỗi mục tiêu trong số này.

Theo nhận xét, XB-70 dễ dàng vượt qua tiêm kích đánh chặn, nhưng nó không có cơ hội trước tên lửa phòng không S-25, điều này đã được chứng minh ngay cả trong quá trình thiết kế Valkyrie.

Vũ khí của Liên Xô được cải tiến vào năm 1964, khi máy bay Mỹ thực hiện chuyến bay đầu tiên. Chiếc XB-70 Valkyrie hoàn toàn đáp ứng được kỳ vọng ban đầu, nhưng việc sản xuất hàng loạt nó đã trở nên không còn phù hợp.

Không quân Mỹ sau đó đã từ bỏ XB-70 và giữ lại B-52, loại máy bay này vẫn tiếp tục hoạt động cho đến ngày nay. Giới chuyên gia cho rằng tên lửa phòng không Liên Xô đã "khai tử" oanh tạc cơ siêu thanh của Mỹ ngay từ trước khi nó đi vào hoạt động.

Chỉ có hai chiếc XB-70 Valkyrie được chế tạo. Một trong những nguyên mẫu được lưu giữ tại Bảo tàng Không quân Dayton. Trong khi chiếc kia bị phá hủy do một vụ va chạm giữa không trung vào năm 1966, trong chuyến bay trình diễn nhằm quảng cáo cho nhà sản xuất động cơ.