- Tàu bay “đắp chiếu” vì dịch Covid-19, nhu cầu đỗ qua đêm tăng vọt
- Dự báo lỗ 15.000 tỷ đồng năm 2021, hàng không tiếp tục xin Chính phủ cứu trợ 10.000 tỷ
- Hàng không và cuộc đua giảm giá hậu Covid-19
Đóng đường băng làm nơi đỗ tàu bay
Theo thống kê, số lượng tàu bay của các hãng hàng không Việt đến thời điểm hiện tại là khoảng 230 tàu, tăng 24 tàu so với năm 2019 (tương ứng tăng khoảng 10% đội tàu bay).
Căn cứ theo số giờ bay thực tế của tất cả các hãng, giờ bay trung bình/tàu bay theo từng loại tàu và số tàu bay hiện có của các hãng trong tháng 4/2021, tổng số máy bay dư thừa của các hãng Việt Nam là xấp xỉ 58 tàu (chiếm 26% tổng số máy bay các hãng).
Tàu bay không hoạt động, đồng nghĩa với việc phải nằm “đắp chiếu” tại các sân bay và cũng đã xảy ra tình trạng thiếu chỗ đỗ.
Theo Cảng hàng không quốc tế Nội Bài, trước kia trung bình mỗi ngày qua đêm tại Nội Bài chỉ khoảng 70 tàu bay, nhưng thời gian gần đây đã lên tới 90 chiếc, trong đó không ít tàu bay đã “nằm” cả tháng.
 |
Tàu bay xếp hàng nằm chờ dài ở sân bay-cảnh tượng chưa từng xảy ra trong ngành hàng không |
Như, Vietnam Airlines có khoảng 30 tàu bay đỗ tại đây, trong đó hơn 10 chiếc không khai thác.
Số lượng tàu bau “đắp chiếu” của Vietjet Air cũng tương tự. Để có chỗ đỗ máy bay cho các hãng, Cảng HKQT Nội Bài đã kiến nghị Cục Hàng không Việt Nam được đóng toàn bộ đường lăn S1 để làm nơi đỗ máy bay tạm thời.
Trung bình những ngay qua, lượng khách qua Cảng HKQT Nội Bài chỉ từ 5.000 - 6.000 khách với 80 - 90 chuyến bay. Trong khi nếu không có dịch, lượng khách qua sân bay này gấp 10 lần.
Còn tại Tân Sơn Nhất, TP.HCM trước khi dịch Covid-19 bùng phát, cũng chỉ đón trung bình 8.000 - 9.000 khách/ngày.
Trong bối cảnh dư thừa nguồn lực đó, các hãng hàng không liên tục đưa thêm cung ứng vào thị trường, thống kê trong tháng 4/2021, tổng số ghế cung ứng ước tính bằng 137% so cùng kỳ 2019 trong khi đó sức mua (tổng doanh thu của thị trường) ước tính chỉ bằng 76% so 2019.
Đáng nói, với các mục đích khác nhau, các hãng hàng không Việt vẫn tiếp tục nhận tàu bay để mở rộng đội bay. So với thời điểm sau dịch Covid-19 bùng phát lần đầu tại Việt Nam cuối tháng 3/2020, các hãng đã nhận thêm 17 tàu bay.
Hàng không đua nhau phá giá vé
Khách đi máy bay giảm kỷ lục, chỉ còn rơi rớt các hành khách phải di chuyển qua lại giữa các thành phố vì lý do bất khả kháng, tàu bay lại nằm chờ la liệt trong khi các hãng vẫn tiếp tục mở rộng thêm đội tàu bay đã khiến thị trường hàng không Việt điêu đứng.
Tính đến tháng 4/2021, giá vé máy bay bình quân trên thị trường chỉ bằng 55% cùng kỳ 2019. Giá vé giảm có thể đến từ các chương trình kích thích tiêu dùng của các hãng trong bối cảnh dịch bệnh hoặc cũng có thể đến từ tình trạng dư thừa nguồn cung nhưng việc giá vé giảm quá mạnh sẽ gây ra những méo mó trong bức tranh thị trường, gây mất cân đối giữa giá thành và giá bán.
Việc bán phá giá vé máy bay trong bối cảnh các hãng hàng không đang gặp áp lực lớn về tài chính hoàn toàn có thể gây ra sự sụt giảm doanh thu trầm trọng mà tồi tệ hơn là phải lâm vào tình trạng phá sản khi doanh thu không bù đắp nổi các chi phí hiện hữu.
Trong ngắn hạn, người tiêu dùng có thể được lợi khi giá vé giảm nhưng trong dài hạn, nếu diễn ra tình trạng độc quyền dù chỉ ở một vài phân khúc, các doanh nghiệp sẽ phải tăng mạnh giá bán để bù đắp tổn thất và tới lúc đó, người tiêu dùng sẽ lại là người chịu thiệt thòi.
PGS.TS Nguyễn Thiện Tống (nguyên Chủ nhiệm bộ môn Kỹ thuật hàng không, Đại học Bách Khoa TP. HCM) cho rằng, ngành hàng không đang gặp nhiều khó khăn do dịch bệnh bùng phát mà một số hãng vẫn đầu tư thêm tàu bay là vô lý. Vấn đề quan trọng nhất là ổn định, củng cố lại hoạt động sản xuất kinh doanh, đảm bảo đời sống cho người lao động.
Trong trường hợp các hợp đồng đã được thực hiện từ trước dịch bệnh thì vẫn có thể thương lượng để chậm lại, tuy trong bối cảnh dịch bệnh hiện nay các hãng sản cũng có nhiều khuyến mãi để thu hút khách hàng.
Theo các chuyên gia, cần kiến nghị Chính phủ, các bộ ngành cân nhắc và xem xét một số giải pháp về điều chỉnh phê duyệt mua tàu bay mới theo hướng siết chặt hơn để phù hợp với tình hình thị trường trong bối cảnh hiện nay dịch Covid-19 vẫn tiếp diễn, khả năng vận hành của các hãng và hệ thống hạ tầng cơ sở về đường lăn, nhà ga, kho bãi, dịch vụ mặt đất hạn chế.
Ngoài ra, cần phải có biện pháp cân đối giá vé hàng không với giá các loại hình vận tải khác, tránh tình trạng sự mất cân đối của ngành hàng không sẽ bóp nghẹt sự phát triển của các loại hình khác như vận tải đường thủy hoặc đường sắt.
