- Bộ Tài chính: Tăng thuế VAT ảnh hưởng không đáng kể đến người nghèo
- Tăng thuế VAT 2% tác động đến tiêu dùng không đáng kể
- Nên lùi thời hạn tăng thuế VAT
Mặc dù thuế phổ thông không áp dụng cho nhóm lương thực thực phẩm nhưng người tiêu dùng vẫn bị ảnh hưởng
Còn đối với doanh nghiệp, thuế VAT được khấu trừ, tuy nhiên nếu giá cả hàng hóa tăng do tăng thuế mà thu nhập của dân cư không tăng thì người có thu nhập thấp sẽ tiết kiệm chi tiêu, sẽ ảnh hưởng đến doanh nghiệp.
- PV: Thưa bà, nhiều ý kiến cho rằng tăng thuế VAT sẽ dẫn tới tăng gánh nặng cho người nghèo, người có thu nhập thấp? Quan điểm của bà ra sao?
- Thuế VAT là thuế gián thu, vì thế tăng thuế thường dẫn đến tăng giá hàng hóa, dịch vụ ở mức độ khác nhau. Mặc dù thuế suất phổ thông đề xuất tăng lên 12% không áp dụng cho nhóm lương thực, thực phẩm, y tế, giáo dục, nhưng người tiêu dùng, nhất là những người có thu nhập thấp ít nhiều vẫn bị ảnh hưởng.
Còn đối với doanh nghiệp, nếu chứng từ hóa đơn đầy đủ và hợp pháp, thì doanh nghiệp được khấu trừ VAT. Nếu có tác động đến doanh nghiệp chỉ ở khía cạnh chứng từ, hóa đơn chưa đúng quy định, doanh nghiệp không được khấu trừ thuế, doanh nghiệp sẽ đưa vào chi phí, do đó ở một chừng mực nhất định, sẽ ảnh hưởng đến thu nhập của doanh nghiệp.
Về tổng quát, khi tăng thuế sẽ tăng nguồn thu ngân sách Nhà nước (NSNN), có điều kiện cơ cấu lại nguồn thu, mở rộng cơ sở thuế. Nhưng cũng cần lưu ý, tăng thuế sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến người tiêu dùng. Do vậy, Bộ Tài chính cần có đánh giá đầy đủ tác động của việc điều chỉnh 5 sắc thuế đến các nhóm lợi ích dân cư khác nhau, để có sự chia sẻ và tạo sự đồng thuận trong việc thực hiện chính sách thuế.
PGS.TS Nguyễn Thị Mùi
- Vậy theo bà việc tăng thuế VAT từ 10% lên 12% thời điểm này có phù hợp?
- Khi đề xuất tăng thuế VAT lên 12%, Bộ Tài chính chắc chắn phải cân nhắc trên các khía cạnh. Khi thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) dự kiến điều chỉnh từ 20% giảm xuống 17% và 15% đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa; Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) dự kiến còn 5 bậc, mức chịu thuế thu nhập vãng lai chịu thuế từ 2 triệu đồng lên 5 triệu đồng… giả sử các yếu tố khác không thay đổi, thì nguồn thu NSNN từ thuế sẽ giảm bao nhiêu.
Tương tự khi mở rộng cơ sở thuế đối với các sắc thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế Tài nguyên, thuế VAT… thì dự kiến sẽ tăng thu ngân sách được bao nhiêu. Từ đó dự kiến mức tăng thuế để vừa đảm bảo nguồn thu và ổn định nguồn thu cho NSNN, bảo đảm công bằng trong việc nộp thuế và có điều kiện thu hẹp độ doãng của bội chi NSNN.
Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới có xu hướng giảm thuế trực thu (thuế TNDN, thuế TNCN) để tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển, cải thiện thu nhập của người lao động. Khi phải cơ cấu lại nguồn thu, người ta thường điều chỉnh thuế gián thu (thuế VAT), song song với cơ cấu lại nguồn chi và Việt Nam cũng đang thực hiện theo xu hướng này.
- Tuy nhiên, tỷ trọng thuế VAT trong tổng thu NSNN ở ta đang cao hơn nhiều nước?
- Năm 2016, tỷ trọng thuế VAT trong tổng thu NSNN khoảng 27%, nếu so sánh thuế VAT trong tổng thu NSNN có thể cao hơn một số quốc gia như EU (21%). Nhưng cần lưu ý rằng chỉ so sánh ở một sắc thuế là chưa đủ, bởi để đánh giá mức thu cao hay thấp, cần xem xét đến tất cả các khoản thuế và phí trong tổng thu NSNN và thực trạng nền kinh tế của quốc gia đó.
Hiện nay, Bộ Tài chính đã, đang thực hiện nhiều giải pháp như cơ cấu lại chi tiêu NSNN nhưng do những bất ổn của chi NSNN hàng chục năm để lại, ảnh hưởng lớn đến an ninh tài chính quốc gia, bên cạnh cơ cấu lại chi tiêu NSNN là việc phải làm, thì việc mở rộng cơ sở thuế, điều chỉnh tăng, giảm 5 sắc thuế, trong đó có thuế VAT cần được tính tới.
