- Uy lực của súng phóng lựu ‘sát thủ diệt bộ binh’ Mk-19 trong tay lính Ukraine
- [ẢNH] Việt Nam sản xuất thành công súng phóng lựu hiện đại tiêu chuẩn lục quân Mỹ
XM-25, còn có biệt danh “Punisher”, ra đời từ tham vọng tạo ra một vũ khí cá nhân có thể tiêu diệt mục tiêu ẩn mình sau công sự hoặc vật che chắn bằng đạn lập trình điểm nổ.
Về bản chất, đây là một súng phóng lựu bán tự động cỡ 25×40 mm trang bị hệ thống thu thập mục tiêu, laser đo khoảng cách và bộ điều khiển hỏa lực nhỏ gọn tích hợp màn ngắm.
Khi bắn, binh sĩ đo khoảng cách đến mục tiêu, bộ điện tử lập trình quả đạn nổ ở khoảng cách mong muốn trên không để phá vỡ công sự, hoặc gây sát thương từ trên xuống thay vì đánh thẳng mục tiêu.
Về thông số, XM-25 có cấu trúc bullpup, nặng khoảng 6 kg không tính đạn, dùng hộp tiếp đạn 5 viên và đạt tầm bắn hiệu quả vượt trội so với các hệ 40 mm truyền thống.
Đạn 25 mm được trang bị cơ cấu cảm biến/vi mạch để theo dõi quãng đường bay và kích nổ ở thời điểm đã lập trình, tạo ra hiệu ứng airburst (nổ trên không) chính xác.
Tuy nhiên, hành trình của XM-25 đầy gập ghềnh. Sau vài đợt thử nghiệm và triển khai hạn chế tại Afghanistan vào những năm đầu thập niên 2010, vũ khí gặp vấn đề về độ tin cậy và an toàn.
Một số vụ kẹt đạn gây nổ và lỗi kỹ thuật đã khiến chương trình bị điều chỉnh lại, trong khi chi phí và trọng lượng của hệ thống cũng là điểm bị phản biện.
Sự kiện quan trọng tiếp theo là việc Lục quân Mỹ cắt hợp đồng với nhà thầu chính vào năm 2017 và chính thức kết thúc chương trình vào tháng 7/2018, sau nhiều năm tranh cãi về tính khả thi và quản lý hợp đồng.
Sự thất bại của XM-25 không phải là do ý tưởng. Bởi lẽ thực tế các kỹ sư quân sự đã thiết kế ra loại đạn thông minh nhỏ gọn, tích hợp điện tử, tạo sự cân bằng giữa hiệu năng, độ tin cậy và giá thành.
Gần đây, thông tin cho thấy ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ vẫn đang tiếp tục khai thác tri thức thu được từ XM-25 để phát triển những hệ súng phóng lựu mới hơn.
Ở thế hệ này súng phóng lựu sẽ được thiết kế nhẹ hơn, rẻ hơn và dễ tích hợp hơn công nghệ airburst.
Về mặt chiến thuật, ý tưởng súng phóng lựu ứng dụng công nghệ airburst khiến đối thủ phải tái định nghĩa che chắn và công sự.
Airburst tạo ra khu vực sát thương trên đầu mục tiêu, vì thế súng rất hiệu quả với mục tiêu là lính ẩn nấp trong hố chiến, sau tường quây hay các vị trí che khuất khác.
Nếu được hiện thực hóa một cách đáng tin cậy và đủ nhẹ để mang theo, loại vũ khí này có tiềm năng thay đổi cấu hình hỏa lực cấp trung đội.
XM-25 là một chương trình mang tính đột phá về ý tưởng nhưng vấp phải rào cản kỹ thuật, quản trị và tài chính.
Việc kết thúc dự án không xoá được giá trị nghiên cứu, trái lại, nó chuyển hoá thành bài học quý giá cho các hệ thống airburst tiếp theo.
Trong tương lai, với tiến bộ về vi mạch nhỏ, pin, và vật liệu nhẹ, không có gì đảm bảo một phiên bản thực dụng hơn của “Punisher” sẽ không xuất hiện dưới hình thức mới, chúng sẽ nhẹ hơn, rẻ hơn và đáng tin cậy hơn trên chiến trường.
