Saint Petersburg - Thánh địa lộng lẫy, xa hoa và kiêu hãnh

ANTD.VN - Tôi vào nước Nga trên một chuyến tàu khởi hành từ nhà ga Helsinki - Thủ đô Phần Lan. Cuộc hành trình chỉ kéo dài 5 tiếng. Khi những ngôi nhà mái đỏ xinh xắn, thơ mộng của nông thôn Phần Lan lùi dần trên đường ray thì cũng là lúc các nhân viên hải quan Nga bước vào kiểm tra visa và hộ chiếu của hành khách. 

Saint  Petersburg - Thánh địa lộng lẫy, xa hoa và kiêu hãnh ảnh 1Saint Petersburg nằm ở vùng châu thổ sông Neva

Đêm trắng huyền ảo phương Bắc

Tôi biết rằng mình đang tiến sâu vào lãnh thổ nước Nga khi nhìn thấy những túp lều gỗ cũ nát ẩn mình trong rừng bạch dương với những nhà kính trồng củ cải, cà rốt đỏ bé tí xíu. Lúc tàu đỗ ở ga sát biên, một vài hành khách xuống tàu. Họ ôm hôn những người đến đón và rót champagne uống ngay tại sân ga. Nhìn thái độ mừng tủi của họ, tôi đoán đó là những người Phần Lan gốc Nga hồi hương. Qua một vài ga xép buồn tẻ và xập xệ với vài đứa trẻ lang thang vạ vật trên bậc thềm, tàu đã vào đến nhà ga trung tâm.

Người đón chúng tôi là một cô gái có cái tên rất Nga - Maria. Maria 20 tuổi, sinh viên ngành kinh tế tại một trường đại học ở Saint Peterburg và đi guide để kiếm tiền phụ vào học phí. Cô có mái tóc vàng óng dài ngang lưng, dáng cao mảnh khảnh, đôi mắt lạnh nhạt, quần áo giản dị và đôi giày cũ đã sờn rách.

Nhà ga ở Saint Petersburg cũng cũ kỹ và tồi tàn giống những ngôi nhà trong các con phố xung quanh: những khu chung cư kiểu cũ bẩn thỉu, ao tù nước đọng ở sân trong, những nhà máy ống khói đen sì vô cảm, những bức tường kéo dài vắng lặng. Tôi kéo vali ra khỏi sân ga và xếp lên ô tô. Đường sá ở Saint Petersburg không được tốt lắm, hơn nữa chiếc xe lại tồi nên tôi bị những trận xóc kinh hồn. 

Nơi tôi nghỉ lại trong 3 ngày ở Saint  Petersburg là một khách sạn 4 sao mà thoạt nhìn sẽ tưởng đó là nhà chung cư nếu như không có hơn chục lá quốc kỳ treo trước cổng vào (không thấy có Quốc kỳ Việt Nam). Người Nga thừa đất song lại vẫn cứ thích chồng tầng lên theo kiểu những thành phố đất chật người đông như Hồng Kông (Trung Quốc), Tokyo (Nhật Bản), New York (Mỹ)…

Thành thử tòa nhà nào trông cũng khổng lồ đến thô kệch, vừa cao vừa rộng, vuông chằn chặn một khối. Phòng ốc của khách sạn này so với loại 3 sao của nhiều nước châu Âu khác thì không được tiện nghi và thoải mái bằng (cả Saint Petersburg rộng lớn có tất cả 4 khách sạn 5 sao). Tuy vậy, khi có vài người quen sinh sống ở Nga lâu năm đến thăm tôi, họ xuýt xoa:  “Ồ, khách sạn này thì sang quá rồi, toàn là người nổi tiếng ở cả thôi”.  

Nằm ở vùng châu thổ sông Neva, về phía Đông nơi tận cùng của vịnh Phần Lan, phần lớn công trình được xây dựng bên sông và trên 42 hòn đảo. Từ một đầm lầy hoang dại phương Bắc, vùng đất này đã được Pie Đại đế biến thành một trong những đô thị tráng lệ bậc nhất. Đây là thành phố lớn thứ hai của nước Nga và là một trong những hải cảng quan trọng.

Mặc dù cảng bị đóng băng từ tháng 11 đến tháng 4, song những con tàu phá băng vẫn giúp cho các chuyến vận chuyển hàng hải được liên tục. Hàng ngày vào lúc 2 giờ sáng, mặt cầu trên sông Neva được tách đôi để tàu bè qua lại dễ dàng, tạo nên một hình ảnh ngoạn mục trong ánh bình minh của đêm trắng huyền ảo phương Bắc. 

Saint  Petersburg - Thánh địa lộng lẫy, xa hoa và kiêu hãnh ảnh 2Nhà thờ Thánh Isaac, công trình nổi bật nhất ở trung tâm thành phố Saint Petersburg với vòm mái dát 100kg vàng

Nơi tạo cảm hứng cho thi nhân và văn hào nổi tiếng nước Nga

Saint Petersburg vẫn được mệnh danh là một trong những thành phố xinh đẹp nhất thế giới. Dọc hai bờ sông Neva và quanh các khu phố cổ, vẫn còn nguyên đó những tòa nhà với kiến trúc Nga lộng lẫy từ những đế chế hùng mạnh nhất châu Âu thời bấy giờ, song phủ bụi và buồn bã. Được biết Nhà nước sẽ cho phục chế dần dần các tòa nhà cổ trong thành phố. Thành Petersburg trong trí tưởng tượng của tôi thật hoàn hảo và kiêu hãnh.

Khi đi dạo trên bến sông, tôi vẫn cố gắng hình dung ra những khuôn mặt vô ảnh của các công nương xinh đẹp hồi thế kỷ XVIII trên những ô cửa sổ trắng tầng hai nhưng vô ích, sự xa hoa của những công trình kiến trúc lừng danh giờ chỉ còn là hoài niệm. Theo truyền thống châu Âu, các tòa nhà chỉ lắp khung kính để cách nhiệt, nhưng giờ đây, tất cả các cửa sổ tầng một và tầng hai đều được lắp thêm chấn song đề phòng kẻ gian. Những chấn song cong queo và gỉ ngoét chứng tỏ chúng đã tồn tại từ lâu lắm rồi. 

Cung điện Mùa đông nằm ngay bên bờ sông Neva, giờ đã biến thành viện bảo tàng Hermitage lưu giữ phần lớn những bức tranh của hoàng hậu Catherina II, người rất tôn thờ nghệ thuật. Trong bảo tàng Hermitage, những bức chân dung của Peter Đệ nhất, Alexandre Đại đế và Hoàng hậu Ekaterina được trưng bày cùng họa phẩm của các nghệ sĩ hàng đầu thế giới với số lượng 600.000 bức (từ năm 1764 đã có 225 bức do Catherine II mua về và thuê vẽ). Cung điện Mùa đông hầu như còn nguyên vẹn.

Saint  Petersburg - Thánh địa lộng lẫy, xa hoa và kiêu hãnh ảnh 3Nhà văn Di Li

Đây là một tác phẩm kiến trúc theo trường phái Baroc của kiến trúc sư Rastrelli. Tôi vẫn cho rằng Cung điện Mùa hè và Cung điện Mùa đông ở Saint Peterburg thậm chí còn đẹp hơn Cung điện Versailles ở Pháp, mặc dù Versailles đã được coi là kiệt tác kiến trúc của chủ nghĩa cổ điển Pháp, là kết tinh của nghệ thuật và kỹ thuật của nước Pháp thế kỷ XVII và XVIII. 

Cửa sổ trong các phòng Cung điện Mùa đông được lắp loại kính cực dày để tránh những cơn giá rét khủng khiếp trên xứ sở tuyết trắng. Từ đây trông thẳng ra Khải hoàn môn Nacva, kỷ niệm chiến thắng oanh liệt chống lại quân Napoleon. Nhìn từ đại sảnh tầng hai (mặt bên kia), sông Neva lóng lánh dưới nắng tươi mùa hạ. Để nối liền những hòn đảo, có tới 560 cây cầu. Tôi chỉ tiếc rằng vì đến chậm vài ngày nên đã không thể chứng kiến đêm trắng ở Saint Petersburg, đêm trắng trên những cây cầu sông Neva đã tạo cảm hứng cho biết bao thi nhân và văn hào nổi tiếng của nước Nga.

Ngày hôm sau, trời đổ mưa lâm thâm. Những tòa nhà và cả Cung điện Mùa đông ảm đạm trong một màu xám xịt. Nhà thờ Thánh Isaac, công trình nổi bật nhất ở trung tâm thành phố với vòm mái dát 100kg vàng, cao hơn 100 mét, kiệt tác của kiến trúc thế giới do kiến trúc sư người Pháp Montferrand thiết kế cũng vùi trong bầu trời màu xám. Bức tượng Sa hoàng Nicolas I trên mình ngựa trở nên kém phần thân thiện. Tôi vẫn cứ ví Saint Petersburg là một phụ nữ quý tộc sa sút, vẫn còn phảng phất nét kiều diễm và phong cách đài các, trong khi đang cố gắng che giấu những gấu áo sờn rách và món đồ nội y rẻ tiền.