Rút khỏi Kherson, Nga tăng sức ép với tổng chỉ huy chiến dịch tại Ukraine

Tướng Sergei Surovikin, lãnh đạo lực lượng không quân, đã trở thành tổng chỉ huy chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine vào đầu tháng 10/2022.

Trước đó chiến dịch được tổ chức thành nhiều trục tiến công, đặt dưới quyền chỉ huy của nhiều tướng lĩnh khác nhau và mỗi cánh quân sẽ báo cáo về Moscow.

Tướng Sergei Surovikin từng được đặt nhiều kỳ vọng, tuy nhiên gần hai tháng trôi qua cục diện chiến trường không thay đổi, thậm chí Nga đã phải triệt thoái khỏi một số vị trí chiếm đóng trước đây, giờ đây dư luận Nga đang gây sức ép cho vị tổng chỉ huy này.

"Chúng tôi cầu nguyện và mong chờ những kết quả tuyệt vời từ ngài. Tôi cầu nguyện cho ngài hàng ngày", tổng biên tập hãng tin RT, bà Margarita Simonyan gửi thông điệp tới tướng Sergei Surovikin trong buổi phát sóng truyền hình cuối tuần trước.

Ngay sau khi tướng Surovikin được Bộ Quốc phòng Nga bổ nhiệm làm tổng chỉ huy lực lượng hiệp đồng tại Ukraine, dư luận Nga khi đó đặt nhiều kỳ vọng vào sĩ quan được đặt biệt danh "tướng hủy diệt" này.

Tướng Surovikin được mô tả là người có tư duy tác chiến sáng tạo, không theo lối mòn và sẵn sàng dùng mọi biện pháp cứng rắn để hoàn thành mục tiêu.

Tuy nhiên, chỉ một tháng sau khi nhậm chức, một trong những quyết định quan trọng nhất mà tướng Surovikin đưa ra là rút toàn bộ lực lượng Nga khỏi thành phố Kherson, miền nam Ukraine, và bờ tây sông Dnieper/Dnepr.

Ông cho rằng, rút quân là quyết định cần thiết nhằm bảo toàn tính mạng binh sĩ, cho phép củng cố phòng tuyến ở bờ đông sông Dnieper và tái phân bố binh lực đến những mặt trận khác.

Bộ Quốc phòng Nga hôm 11/11 thông báo toàn bộ lực lượng với 30.000 quân cùng 5.000 khí tài ở thành phố Kherson và bờ tây sông Dnieper đã rút lui an toàn sang bên kia sông.

Nhiều người Nga ủng hộ chiến dịch quân sự ở Ukraine đang bày tỏ kỳ vọng tướng Surovikin sẽ chứng minh được quyết định của mình là đúng đắn.

Tướng Sergei Surovikin, 56 tuổi, sinh ra tại Novosibirsk thuộc vùng Siberia. Ông từng được đào tại Trường Vũ trang cao cấp Omsk, Học viện Quân sự Moscow cuối thập niên 1980 và đầu thập niên 1990.

Tướng Surovikin từng được quân đội Nga điều động đến Tajikistan làm chỉ huy các cấp tiểu đoàn và sư đoàn.

Năm 2002, ông tốt nghiệp Học viện Quân sự Bộ Tổng tham mưu các lực lượng vũ trang, vốn là trường dành cho sĩ quan có quân hàm trên thiếu tá. Ông Surovikin sau đó giữ vị trí chỉ huy các sư đoàn bộ binh ở Yekaterinburg rồi đến Chechnya.

Năm 2008, ông công tác tại Tổng cục tổ chức Bộ Tổng tham mưu. Sau hai lần chuyển công tác đến các quân khu, năm 2013 ông Surovikin được bổ nhiệm làm tư lệnh quân khu miền đông.

Được biết, tướng Sergei Surovikin đã giữ chức tư lệnh lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga từ năm 2017.

Cùng năm đó, ông được trao tặng danh hiệu "Anh hùng nước Nga" vì vai trò quan trọng trong chiến dịch quân sự ở Syria. Trước đó, ông cũng đã tham gia vào các chiến dịch liên quan cuộc xung đột ở Chechnya.

Theo nhiều báo cáo khác nhau trên các phương tiện truyền thông, ông Surovikin được các đồng nghiệp đặt cho biệt danh là 'Tướng Armageddon' do cách tiếp cận đặc biệt cứng rắn trong những hoạt động quân sự của mình. Theo Kinh Thánh, Armageddon là nơi xảy ra trận chiến ác liệt quyết định giữa thiện và ác.

Tướng Surovikin từng phụ trách cánh quân phía nam trong chiến dịch quân sự của Moscow ở Ukraine.

Trong cuộc phỏng vấn, tổng biên tập hãng tin RT, bà Margarita Simonyan cho rằng, tướng Surovikin nên phớt lờ "những lời vô nghĩa từ phe chỉ trích", ám chỉ những blogger quân sự nổi tiếng từng bày tỏ không hài lòng với động thái rút quân.

Một trong số đó là Vladlen Tatarsky, blogger có hơn nửa triệu người theo dõi trên Telegram và từng bày tỏ giận dữ khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tới thăm thành phố Kherson sau động thái rút quân của Nga.

"Chúng ta đổ máu vì cái gì? Tại sao ông Zelensky có thể bình thản đến Kherson như vậy? Tại sao? Chúng ta cần tiến hành chiến tranh tổng lực, bởi mọi biện pháp khác đều vô nghĩa", Tatarsky viết.

Ông Alexander Dugin, học giả nổi tiếng vì quan điểm cứng rắn và có con gái thiệt mạng trong vụ đánh bom xe ở thủ đô Moscow hồi tháng 8/2022, cho rằng thành phố Kherson là vùng lãnh thổ cuối cùng mà Nga có thể từ bỏ. "Đã chạm đến giới hạn", ông nói.

Một số quan chức cấp cao Nga tỏ ý muốn giành lại thành phố Kherson trong tương lai, dù điều này khó lòng trở thành hiện thực trong thời gian ngắn.

Quân đội Nga được đánh giá sẽ gặp nhiều khó khăn trong nỗ lực giành thêm lãnh thổ vào mùa đông, khi phải đối mặt với lực lượng Ukraine có nhuệ khí cao và được trang bị nhiều khí tài hiện đại của phương Tây.

Không ít nhà bình luận chủ chiến tại Nga cũng tăng sức ép với tướng Surovikin khi kêu gọi ông đẩy mạnh chiến dịch tập kích cơ sở hạ tầng năng lượng Ukraine, nhằm gây thêm khó khăn với Kiev trong mùa đông.

Đợt rút quân Nga khỏi Kherson diễn ra nhanh chóng và trôi chảy hơn nhiều so với dự đoán của giới phân tích quân sự phương Tây. Một quan chức quốc phòng Mỹ nói rằng hoạt động này "diễn ra tương đối trật tự" so với những đợt rút lui trước đó.

Tình báo quân đội Anh có chung quan điểm khi cho rằng Nga đã hạn chế đáng kể thiệt hại khí tài khi cơ động và kịp phá hủy những gì bỏ lại ở Kherson.

"Quân đội Nga vẫn tồn tại nhược điểm về chỉ huy cấp thấp và trung, nhưng thành công này một phần đến từ quyền điều hành hiệu quả và thống nhất của tướng Surovikin", báo cáo tình báo được Bộ Quốc phòng Anh công bố có đoạn.

Một số nhà ngoại giao phương Tây nhận định tướng Surovikin đã tạo ra kỷ luật chặt chẽ hơn cho lực lượng Nga tại Ukraine, cũng như thúc đẩy các hành động cứng rắn với hàng loạt cuộc tấn công dữ dội vào cơ sở hạ tầng của đối phương.

"Tướng Surovikin đã tạo nên khác biệt lớn trong cách quân đội Nga vận hành. Lực lượng này trở nên thống nhất hơn và có mục tiêu rõ ràng trong chiến sự", cựu đại sứ Anh tại Nga Anthony Brenton nêu quan điểm.

Ông Alexander Baunov, cựu quan chức ngoại giao Nga đang làm việc tại Quỹ Carnegie về Hòa bình Quốc tế ở Mỹ, cho rằng bổ nhiệm tướng Surovikin làm tổng chỉ huy chiến dịch tại Ukraine cho thấy nhiều kỳ vọng cũng như sức ép đặt lên ông.

Tướng Surovikin sẵn sàng sử dụng những chiến thuật rất cứng rắn để đạt mục đích, điều đó giúp làm yên lòng những người chủ chiến tại Nga.

Tư cách tổng chỉ huy cũng cho phép Surovikin ra lệnh rút lui mà không gây nhiều chia rẽ trong nội bộ nước Nga.

"Với một số người, những đợt rút lui trước đây được coi là động thái điều chuyển lực lượng mang tính chiến thuật, tạo tiền đề cho chiến dịch tiến công mới trong thời gian gần. Số khác lại có thể xem đó là biện pháp buộc Kiev tham gia đàm phán với công thức đổi thành phố Kherson lấy hòa bình, năng lượng, nước sạch và sưởi ấm cho các đô thị khác của Ukraine", ông Baunov phân tích.