[ẢNH] Kế hoạch bán rẻ tiêm kích F-16 của Không quân Israel lại bị "ngáng chân" phút chót

Không quân Croatia và Israel có mối quan hệ rất mật thiết, khi các phi công hai nước thường thực hiện một số chuyến viếng thăm và bay trên chiến đấu cơ của nhau.

Trong trang bị của không quân quốc gia Đông Âu này chỉ có 12 tiêm kích đánh chặn hạng nhẹ MiG-21 bis và MiG-21UM đã rất lạc hậu sản xuất từ thời Liên Xô, họ đang có nhu cầu thay thế rất cấp thiết.

Vào tháng 1/2018, Không quân Croatia đã công bố kế hoạch hiện đại hóa thông qua hợp đồng trị giá khoảng 485,6 triệu USD để mua lại một phi đội F-16 từ Không quân Israel.

Phần lớn máy bay mà Croatia tiếp nhận là phiên bản F-16A/B đã bị loại biên, nhưng bên cạnh đó Israel còn sẵn sàng rút một vài chiếc F-16C/D Barak đang hoạt động để chuyển giao cho đối tác.

Thương vụ mua sắm tiêm kích F-16 này được coi như biểu hiện sinh động nhất về hợp tác quân sự giữa một quốc gia Trung Đông với đất nước Đông Âu cách xa cả ngàn km.

Tuy nhiên khi mọi việc tưởng như đang tiến triển thuận lợi thì một "hòn đá tảng" đã xuất hiện, khi chính quyền Mỹ không đồng ý để Tel Aviv bán lại các tiêm kích F-16 do họ sản xuất.

Lý do chính của hành động trên từ phía Washington có lẽ là do Mỹ cảm thấy thị phần xuất khẩu vũ khí của mình bị đe dọa, Hoa Kỳ mong muốn Croatia sẽ mua F-16 từ chính mình thay vì đi qua Israel.

Số tiêm kích F-16 của Không quân Do Thái là do Mỹ cung cấp theo chương trình hợp tác quân sự, họ không muốn sau khi đã mất một lần tiền viện trợ thì lại phải chịu thiệt hại một lần nữa khi số F-16 này bị bán rẻ.

Sau đó tưởng như nút thắt đã được tháo gỡ nhờ những nỗ lực từ phía Croatia, khi Bộ trưởng quốc phòng nước này, ông Damir Krsticevic thông báo Hoa Kỳ chính thức chấp thuận thương vụ mua bán F-16 giữa hai nước.

Do vậy thật bất ngờ khi Croatia và Israel hôm 10-1-2019 đã hủy thỏa thuận mua bán chiến đấu cơ F-16 này, vướng mắc ở chỗ ai sẽ trả kinh phí để gỡ bỏ sở hữu trí tuệ của tập đoàn Lockheed Martin trên những máy bay trên.

Tờ Jerusalem Post dẫn tuyên bố của quan chức quốc phòng Israel, ông Udi Adam đổ lỗi rằng thỏa thuận thất bại là do "những vấn đề không thể dự tính trước và không nằm trong tầm kiểm soát của cả hai quốc gia".

Bộ trưởng Quốc phòng Croatia, ông Damir Krsticevic hôm 10-1 cũng cho biết: "Israel đã chính thức thông báo với chúng tôi rằng không thể có được sự chấp thuận của Mỹ để chuyển giao các máy bay cho Croatia".

Đại sứ Mỹ tại Croatia Robert Kohorst hồi tháng 12-2018 đã phát biểu: "Vấn đề phát sinh là ai sẽ chi trả cho sự hoán đổi (quyền sở hữu trí tuệ), bởi vì Mỹ và nhà thầu Lockheed Martin phải thực hiện việc (hoán đổi) đó, do họ là chủ thể sở hữu công nghệ và tài sản trí tuệ"...

"Tôi không liên quan đến các phiên đàm phán và tôi không nghĩ rằng họ (Israel và Croatia) được lựa chọn, bởi vì đây là sở hữu trí tuệ của Lockheed Martin và họ cần phải được tập đoàn này đồng ý thì mới chuyển giao được", ông Kohorst nhấn mạnh.

Như vậy là sau nhiều diễn biến, cuối cùng thương vụ mua sắm các chiến đấu cơ F-16 đã qua sử dụng giữa Israel và Croatia đã chính thức bị đình chỉ.

Nếu quốc gia Đông Âu này vẫn có ý định mua sắm các tiêm kích F-16 cũ, có lẽ họ chẳng còn con đường nào khác là phải hỏi mua trực tiếp từ Mỹ thay vì thông qua Israel.