Cuối cùng thì siêu tiêm kích thế hệ thứ 5 của Nga đã được điều động ngầm sang chiến trường Syria. Đây được coi là bước đi khá bất ngờ trong hoàn cảnh loại tiêm kích này vẫn chưa đi vào giai đoạn biên chế.
Bộ Quốc phòng Nga hôm 19-11 công bố video thử nghiệm máy bay Su-57 được quay ở Syria hồi đầu năm. Trong video, những chiếc Su-57 cất hạ cánh từ căn cứ không quân Hmeymim, thực hiện nhiều chuyến bay trên không phận Syria. Hai máy bay đều không lắp khí tài bên ngoài, nhưng không rõ có mang vũ khí giấu trong thân hay không.
Bộ Quốc phòng Nga tiết lộ biên đội Su-57 đã hoàn thành thử nghiệm hệ thống điều khiển, cảm biến và vũ khí trang bị trong khí hậu khô nóng khắc nghiệt tại Syria, nhưng không nêu rõ hoạt động cụ thể của chúng.
Giới chuyên gia quân sự phương Tây cho rằng Moskva có thể đã sử dụng những tiêm kích tàng hình tối tân này cho một số đợt không kích phiến quân ở Syria bằng vũ khí chính xác.
"Trong video, máy bay không mang bom hay tên lửa bên ngoài thân, cũng không có đoạn không kích nào, nhưng có khả năng nó đã sử dụng các vũ khí được giấu trong thân để tấn công vị trí phiến quân Syria", nhà phân tích Joseph Trevithick nhận xét
Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu hồi cuối tháng 5-2018 công bố video tiêm kích Su-57 phóng tên lửa hành trình đối đất Kh-59MK2, cho biết cuộc thử nghiệm diễn ra vào tháng 2.
Thông tin này được đưa ra trong cuộc họp báo về hoạt động đánh giá vũ khí Nga trên chiến trường Syria, nhưng Shoigu không xác nhận liệu vụ phóng tên lửa này có diễn ra trên bầu trời Syria hay không.
Trong video hồi tháng 5, quả tên lửa thử nghiệm được sơn màu đỏ, cho thấy đây là vũ khí có đầy đủ tính năng kỹ chiến thuật nhưng không trang bị đầu đạn chiến đấu.
Tên lửa Kh-59MK2 được phủ vật liệu hấp thụ sóng radar, có thiết kế module và khung vỏ hình chữ nhật, giúp giảm diện tích phản xạ radar và cho phép quả đạn nằm gọn trong khoang vũ khí trong thân Su-57.
"Nếu mục đích chính của đợt thử nghiệm là kiểm tra tính năng của Su-57 và Kh-59MK2 với mục tiêu thực tế, nó sẽ giải thích được lý do Nga chỉ triển khai biên đội tiêm kích tàng hình tới Syria trong hai ngày. Họ khó lòng thu được lượng lớn dữ liệu về đặc tính kỹ chiến thuật chung của máy bay với thời gian ngắn như vậy", Trevithick nhận định.
Kh-59MK2 sử dụng hệ thống dẫn đường quán tính kết hợp với định vị toàn cầu trong giai đoạn bay hành trình.
Tên lửa còn được trang bị đầu dò hồng ngoại để bám bắt mục tiêu trong quá trình tiếp cận, giúp nó đánh trúng cả những mục tiêu đang di chuyển hoặc đổi hướng tấn công trong thời gian thực.
Tên lửa Kh-59MK2 giúp những chiếc Su-57 tấn công chính xác mục tiêu ở tầm xa, trong khi vẫn duy trì khả năng tàng hình do chúng được giấu kín trong khoang tàng hình bên trong thân, không phải treo ở mấu cứng dưới cánh.
Việc tên lửa sử dụng đầu dò hồng ngoại cũng khiến tàu chiến trở thành mục tiêu tiềm tàng với những đòn đánh từ tiêm kích hiện đại này.
Giải thích cho lý do tại sao Nga lại chỉ cho Su-57 thực chiến chỉ vỏn vẹn có 2 ngày tại chiến trường này, giới chuyên gia phân tích.
Lý do khác khiến Nga phải rút ngắn chuyến thử nghiệm Su-57 tại Syria là vấn đề an ninh.
Sân bay Hmeymim, nơi đóng quân của hai chiếc Su-57, từng nhiều lần bị phiến quân Syria tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) tự sát.
Lực lượng phòng không Nga đã chặn đợt tấn công quy mô lớn bằng 13 UAV hồi đầu tháng 1-2018, chỉ hơn một tháng trước khi những chiếc Su-57 hạ cánh xuống đây.
Kích thước và địa hình sân bay Hmeymim buộc Nga phải cho đậu các máy bay sát nhau, tăng nguy cơ thiệt hại dây chuyền nếu một chiếc bị phá hủy.
Điều này khiến họ phải đặt tiêm kích Su-57 trong khu vực có hàng rào bao kín, tránh bị ảnh hưởng từ những đợt tấn công của phiến quân.
Các chuyên gia thuộc Trung tâm Phân tích và Nghiên cứu công nghệ Nga (CAST) cho rằng dù chỉ triển khai Su-57 tới Syria trong thời gian ngắn, Nga vẫn có thể thu thập được nhiều dữ liệu để phát hiện các điểm yếu tiềm ẩn trong thiết kế máy bay.
Từ đó áp dụng những thay đổi cần thiết để tăng uy lực cho khí tài này, cũng như tăng sức hấp dẫn cho Su-57 trên thị trường xuất khẩu
Su-57 là sản phẩm của hãng sản xuất máy bay nổi tiếng Sukhoi. Quân đội Nga đã tin tưởng hãng này thay vì trao việc phát triển máy bay thế hệ thứ 5 cho hãng Mikoyan.
Qua 2 năm phác thảo và thiết kế, năm 2007 Tư lệnh không quân Nga Alexander Zelin ra tuyên bố chính thức về chương trình phát triển máy bay thế hệ thứ 5 mới của Nga với 3 nguyên mẫu đầu tiên được chế tạo.
Ban đầu máy bay được định danh là Sukhoi PAK FA T-50. Chuyến bay đầu tiên được thực hiện thành công vào ngày 29-1-2010 do phi công Sergey Bordan thực hiện.
Đã có tới 12 nguyên mẫu ra đời tiếp tục hoàn thiện công tác thử nghiệm trước khi đi vào sản xuất loạt. Dự kiến ban đầu loại máy bay này sẽ đi vào trang bị trong năm 2017.
Tuy nhiên những vấn đề kỹ thuật, đặc biệt là động cơ khiến cho loại máy bay này liên tục bị lùi thời hạn. Sau khi mốc 2017 không đạt được, Nga cho biết sẽ đưa Su-57 vào hoạt động trong cuối năm 2018, nhưng chỉ sau đó một thời gian ngắn họ lại cho biết Su-57 sẽ đi vào biên chế trong năm 2019.
Su-57 có chiều dài 19,8m, sải cánh 13,95m, cao 4,74m, trọng lượng rỗng 18 tấn, trọng lượng cất cánh tối đa 35 tấn, tải trọng nhiên liệu 10,3 tấn.
Tải trọng vũ khí của Su-57 vào khoảng 8 tấn.
Máy bay được chế tạo với những vật liệu đặc biệt vừa có tính năng kết cấu vững chắc vừa có trọng lượng nhẹ lại có khả năng chống lại phản hồi của tín hiệu radar đối phương.
Su-57 được trang bị radar-cảm biến tiên tiến nhất trong lịch sử phát triển máy bay quân sự Nga, vượt trội bất cứ máy bay chiến đấu nào trước đây của họ.
Radar chính N050 lắp ở mũi máy bay truyền thống nhưng có thêm hai radar phụ vuông góc hai bên cho phép tăng góc quét gấp nhiều lần các máy bay chiến đấu hiện tại trên thế giới vốn chỉ có một radar nằm ở mũi.
Ngoài ra Su-57 còn được trang bị hệ thống cảm biến quang học vốn phổ biến 101KS để phát hiện, nhận diện theo dõi mọi mục tiêu trên không và hệ thống gây nhiễu hồng ngoại 101KS-O đánh lạc hướng tên lửa tầm nhiệt.
Phi công Su-57 còn được trang bị mỹ bay NSTsI-V để thuận tiện hơn trong việc khóa bắn mục tiêu khi không chiến.
Khi được trang bị động cơ mới, chiến đấu cơ Su-57 đạt tốc độ tối đa Mach 2 tức 2.140km/h, tầm bay với tốc độ siêu âm lên tới 1.500km (vượt xa thế hệ 4), trần bay 20.000m.
Cũng giống các máy bay thế hệ thứ 5 khác, Su-57 có hai khoang vũ khí có kích cỡ dài khoảng 4,6m, rộng 1m. Ngoài ra còn có 6 giá treo bên ngoài cánh.
Khoang vũ khí sử dụng kiểu giá phóng quay lắp nhiều tên lửa gồm: UVKU-50L (tải trọng 300kg) và UVKU-50U (tải trọng 700kg). Khoang vũ khí này có thể cho phép mang các tên lửa không đối không tầm ngắn K-75M2 và tầm trung K-77M; tên lửa không đối đất Kh-38M và bom thông minh 250-500kg và tên lửa chống hạm Kh-35UE.
Nga sẽ cần một khoảng thời gian ngắn nữa để hoàn thiện "con quái thú" bầu trời này.
Tuy nhiên kinh nghiệm thực chiến tại Syria tuy ngắn ngủi nhưng lại đủ để cho Nga hoàn thiện chiến máy bay chiến đấu được đánh giá là mạnh nhất hiện nay của Nga.