Phòng không Nga chật vật đối phó với UAV của Ukraine ra sao?

Bộ Quốc phòng Nga hôm 3/7 công bố video hệ thống phòng không tầm ngắn Tor-M1 thuộc Quân khu miền Tây tham gia chiến dịch quân sự tại Ukraine, cho biết những tổ hợp như vậy đang hoạt động suốt ngày đêm để bảo vệ lực lượng mặt đất khỏi những cuộc tập kích của đối phương.

"Chúng tôi đã bắn trúng hơn 70 mục tiêu. Máy bay không người lái (UAV) đối phương hoạt động ở nhiều độ cao khác nhau", Anatoly, kíp trưởng Tor-M1 Nga cho hay.

"Chúng tôi thường phóng một hoặc hai đạn cho mỗi mục tiêu tùy mức độ quan trọng, như chúng mang vũ khí đối đất hay chỉ làm nhiệm vụ trinh sát. Kíp chiến đấu đã bắn hạ nhiều UAV và ngăn chúng chỉ điểm cho pháo binh đối phương, từ đó bảo vệ tính mạng cho đồng đội chúng tôi", Anatoly nhấn mạnh.

Trong video, phòng không Nga phát hiện một mục tiêu đường không đang di chuyển về hướng các đơn vị bộ binh.

Một xe chiến đấu Tor-M1 được triển khai để đối phó và nhanh chóng phát hiện mục tiêu.

Kíp vận hành không vội vàng phóng đạn, mà để phi cơ lại gần để xác định chủng loại và mục đích của nó.

Một tên lửa được phóng lên sau khẩu lệnh của kíp trưởng, tạo ra vệt khói dài hướng đến mục tiêu.

Hình ảnh từ cảm biến quang truyền hình của hệ thống Tor-M1 xác nhận tên lửa đánh trúng đích, khiến mục tiêu nhanh chóng rơi xuống.

Kíp vận hành Tor-M1 cũng hé lộ những thách thức khi đối phó với UAV đối phương, trong đó quân đội Ukraine thường tạo ra nhiều mục tiêu giả để che giấu tung tích của phi cơ.

"Đối phương thả nhiều khí cầu để che giấu UAV, nhưng chúng tôi đã bắt bài họ. Khí cầu chỉ di chuyển theo hướng gió với tốc độ nhất định, trong khi UAV liên tục thay đổi đường bay, tốc độ và độ cao", Andrei, chỉ huy một đơn vị Tor-M1 tiết lộ.

"Chúng tôi cũng xác thực mục tiêu bằng cảm biến quang truyền hình", Andrei cho biết thêm.

Các quân nhân Nga cho rằng những loại UAV cỡ nhỏ và flycam, vốn có vẻ ngoài như đồ chơi vô hại, là mối đe dọa lớn nhất vì kích thước nhỏ, khó bị phát hiện và có số lượng lớn.

Chúng có thể chỉ điểm mục tiêu và giúp pháo binh Ukraine hiệu chỉnh đường đạn, cũng như mang các loại lựu đạn hoặc thuốc nổ cỡ nhỏ để thả xuống vị trí đóng quân của lực lượng Nga và phe ly khai Ukraine.

"Tuy nhiên, hệ thống radar hiện đại giúp các tổ hợp Tor-M1 phát hiện và tiêu diệt mục tiêu trong bán kính 30 km. Hoạt động chiến đấu có thể diễn ra ở vị trí cố định hoặc trong lúc cơ động, giúp mở rộng tầm bảo vệ lực lượng trên mặt đất", kênh truyền hình quốc phòng Nga cho hay.

Nga đang triển khai các tổ hợp phòng không tầm ngắn Tor-M1 và phiên bản nâng cấp Tor-M2, cũng như nhiều hệ thống phòng thủ tầm trung, tầm xa và khí tài tác chiến điện tử để đối phó máy bay Ukraine.

Bộ Quốc phòng Nga ngày 8/6 thông báo lực lượng nước này đã bắn hạ 1.150 UAV đối phương, Ukraine chưa lên tiếng bình luận về thông tin Nga đưa ra.

Trong khi đó, Tor là hệ thống phòng không tầm ngắn tự hành được Liên Xô phát triển từ năm 1975 và đưa vào biên chế năm 1986.

Đây là tổ hợp phòng không đầu tiên trên thế giới được thiết kế nhằm đánh chặn vũ khí dẫn đường chính xác như tên lửa hành trình AGM-86 ALCM của Mỹ trong mọi điều kiện thời tiết và tác chiến, kể cả khi bị đối phương gây nhiễu.

Hệ thống điều khiển hỏa lực kỹ thuật số giúp tính tự động hóa của Tor-M1 cao hơn nhiều so với các hệ thống phòng không trước đó của Liên Xô.

Nó có thiết bị nhận diện địch - ta (IFF) và phân loại mối đe dọa hoàn toàn tự động. Radar dẫn bắn dùng công nghệ mảng pha điện tử quét thụ động (PESA) bảo đảm độ chính xác ngay cả với những mục tiêu nhỏ, có khả năng cơ động cao như tên lửa hành trình.

Tor sau đó được nâng cấp lên chuẩn Tor-M1 có thể đánh chặn máy bay, trực thăng, trinh sát cơ không người lái (UAV) và cả bom dẫn đường.

Đây là một trong những lá chắn cuối cùng bảo vệ các vị trí trọng yếu nếu các hệ thống phòng không tầm xa và tầm trung bất lực.

Việc đặt trên khung gầm bánh xích cũng cho phép tổ hợp Tor-M1 liên tục cơ động phòng thủ theo đội hình bộ binh cơ giới.

Mỗi xe chiến đấu của Tor -M1 là hệ thống khép kín gồm bệ phóng, radar cảnh giới và radar điều khiển hỏa lực (TLAR).

Các quả đạn được đặt trong ống bảo quản kiêm bệ phóng thẳng đứng, sử dụng cơ cấu phóng nguội tương tự tên lửa S-300. Tổ lái của xe chiến đấu có 4 người gồm lái xe và ba thành viên kíp trắc thủ.

Hệ thống Tor-M1 có thể chuyển từ trạng thái cơ động sang sẵn sàng chiến đấu trong vòng 3 phút, thời gian từ lúc phát hiện mục tiêu cho đến phóng đạn không quá 12 giây.

Phiên bản Tor và Tor-M1 có thể phát hiện cùng lúc 48 tiêm kích từ khoảng cách 25 km và bám bắt tự động khi đang di chuyển.

Tuy nhiên, các phiên bản Tor đời cũ không thể phóng tên lửa trong hành tiến, tính năng này chỉ được thử nghiệm với biến thể Tor-M2U hiện đại của Nga.

Mỗi xe Tor-M1 được trang bị 8 tên lửa 9M330 với chiều dài 3 m, đường kính 0,2 m và nặng 167 kg. Tên lửa mang đầu nổ mảnh nặng 15 kg, có tầm bắn tối đa 12 km và độ cao 6 km.

Quả đạn có thể đạt tốc độ tối đa 3.500 km/h, dẫn đường bằng sóng vô tuyến và lắp ngòi nổ cận đích, cho phép diệt mục tiêu mà không cần va chạm trực tiếp.

Khẩu đội chiến đấu tiêu chuẩn của Tor-M1 thường có 4 xe TLAR, một xe chỉ huy Ranzhir để điều phối tác chiến và kết nối với mạng lưới phòng không, cùng xe hậu cần kỹ thuật và nạp đạn.

Ngoài Nga thì còn hàng chục quốc gia cũng đang biên chế hệ thống phòng thủ Tor-M1 này.