Làm gì để ứng phó với những "cơn bão" ma túy mới

ANTD.VN - Hiện nay, các loại ma túy mới ồ ạt tấn công vào Việt Nam với những hình thức biến đổi ngày tinh vi khiến cơ quan chức năng rất khó kiểm soát. Đặc biệt, việc sử dụng những loại ma túy mới trong giới trẻ đang ở mức báo động. Vì vậy, để ngăn chặn sự xâm nhập của những loại ma túy này cơ quan chức năng cần phải làm gì để ứng phó với “cơn bão” ma túy mới.

Như ANTĐ đưa tin, ngày 16-9 CAQ Tây Hồ nhận được tin báo từ Bệnh viện Tim Hà Nội (cơ sở 2 tại 34 đường Võ Chí Công, phường Xuân La, quận Tây Hồ), về việc tiếp nhận 2 trường hợp nam giới đến cấp cứu trong tình trạng tim ngừng đập. Dù được các bác sỹ cứu chữa nhưng đến khoảng 23h45 cùng ngày, cả hai đều đã tử vong.

7 người tử vong trong lễ hội âm nhạc diễn ra tối 16-9 tại Công viên nước Hồ Tây

Qua xác minh, cơ quan chức năng xác định trước khi được cấp cứu và tử vong tại bệnh viện, 2 nạn nhân trên đã tham gia Đêm nhạc hội Mùa thu 2018 do Công ty TNHH kết nối Á Châu tổ chức tại khu vực công viên nước Hồ Tây. Đêm nhạc bắt đầu từ 19h ngày 16-9, và theo dự kiến số lượng người tham dự mà Công ty TNHH kết nối Á Châu đăng ký, được Sở Văn hóa và thể thao Hà Nội cấp giấy phép tổ chức lên đến khoảng 5.000.

Cùng thời điểm trên, cơ quan Công an qua rà soát, nắm được tại Bệnh viện E cũng đã tiếp nhận 8 trường hợp đến cấp cứu; trong đó 1 có nạn nhân tử vong trên đường đến bệnh viện; 4 nạn nhân tử vong tại bệnh viện; 3 nạn nhân đang trong tình trạng hôn mê. Tại Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận 2 trường hợp cấp cứu, hiện đang hôn mê.

Cho đến cuối giờ sáng 17-9, cơ quan chức năng xác định có 7 người tử vong và 5 người trong tình trạng hôn mê. Toàn bộ số nạn nhân trên đều dương tính với ma túy. Qua khám nghiệm hiện trường khu vực khuôn viên tổ chức Đêm nhạc hội, lực lượng Công an phát hiện có nhiều “bóng cười” và một số vật chất nghi là ma túy.

Lúng túng trong công tác ứng phó

Có thể thấy, từ lâu “bóng cười” được giới trẻ sử dụng rất nhiều và công khai, thế nhưng sau vụ việc 7 thanh niên tử vong nói trên, các địa phương tập trung vào cuộc kiểm tra các quán bar, nhà hàng karaoke, càng lộ ra nhiều vấn đề bất cập. Việc xử lý lại gặp nhiều khó khăn vì khí N2O bơm trong bóng cười không bị cấm kinh doanh cũng như chưa từng có trong danh mục ma túy.

Theo Luật sư Hoàng Minh Hiển, Văn phòng Luật sư HHM (Hà Nội): “Hiện nay, các văn bản quy phạm pháp luật không có quy định nào cấm bán khí N2O. Trước tình trạng nhiều người sử dụng bóng cười và hậu quả của nó, một số địa phương đã hạn chế tác hại của bóng cười bằng cách yêu cầu các quán bar, cửa hàng karaoke, coffee kí cam kết không bán bóng cười… Theo tôi, Chính phủ cần có quy định về bán bóng cười”.

Trong khi cơ quan chức năng còn đang lúng túng đối phó với bóng cười thì người kinh doanh dịch vụ này đã nghĩ ra nhiều cách để qua mặt các đoàn kiểm tra liên ngành.

Ngoài việc để bình khí N2O trong ngõ ngách, các chủ cửa hàng còn kinh doanh tầng 1, thuê tầng 2 nhà dân làm nơi đặt bình khí N2O, rồi nối dây bơm khí xuống tầng 1 nên rất ít khi bị bắt quả tang.

Việc hút bóng cười thời nay như một trào lưu phổ biến trong giới trẻ

Chưa kể khí N2O không bị cấm kinh doanh nên việc xử lý những cửa hàng vi phạm cam kết chỉ dừng ở xử phạt hành chính, chưa đủ sức răn đe.

Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, phụ trách Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, hiện nay loại khí có thể gây chết người này hầu như không còn được sử dụng để gây mê trong phẫu thuật nữa nên việc cấm sử dụng sẽ không mấy ảnh hưởng tới ngành y tế: “Chất này chưa bị cấm và hiện nay chỉ còn một vài bệnh viện sử dụng vì đã có rất nhiều phương pháp gây mê hiện đại. Theo tôi cần tìm hiểu xem, vì sao nhu cầu sử dụng trong ngành y ít thế mà lại nhập về nhiều để làm gì?”

Chỉ với một loại khí gây ảo giác trong bóng cười mà còn chưa có biện pháp quản lý tận gốc, vậy hàng trăm chất ma túy mới hiện nay thì sao?

Theo Nghị định 82 năm 2013, quy định 276 chất ma túy và tiền chất, đến nay danh mục này đã tăng lên gần gấp đôi với gần 660 chất.

Nhiều loại ma túy mới du nhập vào Việt Nam chưa có trong danh mục cấm sử dụng

Ông Đặng Văn Đoàn – Phó Viện trưởng Viện khoa học hình sự (Bộ Công an) cho biết, cứ khoảng 1 tuần đến 10 ngày trên thế giới lại phát hiện thêm 1 chất hướng thần mới, khiến tình hình kiểm soát ma túy trở nên rất khó khăn.

Việc giám định và đấu tranh với loại tội phạm ma túy tổng hợp chưa bao giờ phức tạp đến thế.

Mới cập nhật nhưng đã “lỗi thời”

Theo Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (Bộ Công an) cho biết, gần đây có rất nhiều loại ma túy xâm nhập vào Việt Nam, trong đó AMB và AMB-Fubinaca là những chất mới trong nhóm cần sa tổng hợp, có tác dụng gây ảo giác tương tự Delte 9-TDC (là hoạt chất chính trong cần sa).

Tuy nhiên, hai chất trên chưa có trong danh mục các chất ma túy và tiền chất do Chính phủ ban hành cũng như chưa có trong danh mục các điều ước quốc tế về ma túy mà Việt Nam tham gia nên gây rất nhiều khó khăn cho công tác xử lý.

Ma túy ẩn nấp dưới những tên gọi, mẫu mã đa dạng

Ngoài những chất ma túy chưa có trong danh mục nêu trên, công an cũng phát hiện các loại ma túy tổng hợp (MTTH) mới với đủ chủng loại, mẫu mã, thành phần dạng viên nén, bột, tinh thể, dạng nước, thảo mộc xay vụn…

Thượng tá Bùi Đức Thiêm, Phó trưởng phòng Đấu tranh với tội phạm MTTH và tiền chất (Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Bộ Công an), cho biết: MTTH được sản xuất ra từ các loại tiền chất. Mỗi loại tiền chất tương ứng lại có thể điều chế ra một chất MTTH mới.

Tội phạm có thể tổng hợp một hoặc nhiều loại tiền chất khác nhau để cho ra các loại ma túy mới, thậm chí cũng các loại tiền chất đó nhưng pha trộn tỉ lệ khác nhau cũng cho ra các loại ma túy khác nhau. Do vậy MTTH mới sẽ xuất hiện ngày càng nhiều và rất khó kiểm soát.

“Nghị định 126/2015 của Chính phủ về danh mục các chất ma túy và tiền chất đã bổ sung một số chất nhưng vừa bổ sung đã lạc hậu vì sau đó đã xuất hiện một số chất ma túy và tiền chất mới” - ông Thiêm nói.

Lo ngại tình trạng gia tăng sản xuất MTTH trong nước

MTTH đã và đang trở thành hiểm họa và đến nay vẫn chưa có phác đồ điều trị triệt để cho người sử dụng MTTH.

“Những người sử dụng ma túy truyền thống đang chuyển dần sang MTTH. Công an tăng cường ngăn ma túy thẩm lậu vào Việt Nam nên tội phạm đang tìm cách sản xuất MTTH trong nước để cung cấp cho người nghiện. Công tác quản lý tiền chất ở dạng hợp chất chưa chặt” - thượng tá Thiêm nói.

Công tác ngăn chặn, kiểm tra hoạt động ma túy còn gặp nhiều khó khăn

Theo ông Thiêm, các cơ quan quản lý tiền chất ở giai đoạn phân phối làm chưa tốt, các cửa hàng mua bán tân dược chỉ làm phiếu mà không biết nguồn thuốc đi đâu về đâu.

Ông Thiêm cho biết: “Các đối tượng sản xuất ma túy đi mua rồi gom lại để sản xuất ma túy. Thậm chí họ mua cả thuốc đã hết hạn sử dụng mang về chưng cất ra tiền chất để sản xuất MTTH".

Ông cho hay tiền chất thông thường để sản xuất ma túy thì có đầy ở phố Hàng Hòm (Hà Nội) hay chợ Kim Biên (TP.HCM), còn tiền chất nguy cơ cao thì chúng tìm đủ mọi cách, thậm chí mua ở nước ngoài về bằng con đường phi pháp.

Biện pháp ứng phó với những “cơn bão” ma túy

Trước tình trạng các loại ma túy mới, ma túy tổng hợp xâm nhập ngày càng nhiều vào thị trường Việt Nam với những hình thức hết sức tinh vi, cơ quan chức năng cần làm gì để ngăn chặn, đối phó với thực trạng này.

Theo ông Đặng Văn Đoàn – Phó Viện trưởng Viện khoa học hình sự (Bộ Công an), cần có giải pháp đồng bộ mới có thể đối phó được với tình trạng này: “Theo tôi, đầu tiên phải kiểm soát tốt nguồn cung ma túy, ngoài ra ngay từ trong nội địa cần phải kiểm soát chặt chẽ các hóa chất, tiền chất cũng như các loại thuốc tân dược, thuốc thú y có liên quan mà tội phạm ma túy có thể lợi dụng để thực hiện hành vi phạm tội. Thứ hai, đối với công tác giám định, cần bổ sung các chất chuẩn ma túy. Đây là cơ sở then chốt để giải quyết các vụ án về ma túy. Đối với các chất ma túy mới chưa có trong danh mục cần sớm được bổ sung vào danh mục chất ma túy cần kiểm soát tại Việt Nam”.

Gần đây, cơ quan chức năng còn phát hiện tại nhiều quán bar, karaoke, quán cà phê, ma túy được pha vào đồ uống có ga, trà sữa, cà phê và các nước giải khát khác để che mắt sự kiểm soát của cơ quan chức năng.

Rõ ràng, việc kiểm soát đầu vào của ma túy và tiền chất đang là vấn đề cấp thiết hiện nay, chứ không chỉ đơn giản là cập nhật chúng trong danh mục quản lý.

Ngoài ra, để đối phó với các chất ma túy cũng còn đòi hỏi gia đình và nhà trường thường xuyên giáo dục và quan tâm hơn nữa đến thanh thiếu niên; vì thực tế cho thấy, các bạn trẻ tìm đến ma túy thường là những đứa con thiếu vắng sự quan tâm, chia sẻ của cha mẹ, thầy cô giáo.

Điều đáng lo ngại nhất hiện nay khi “cơn bão ma túy mới” ập đến là trong cơn phê ma túy, những người “ngáo” đá bị ảo giác, không kiểm soát được hành vi, nhất là khi mệnh lệnh giết người trong ảo giác ập đến bởi ảo thanh, họ sẽ gây ra những vụ án mạng rùng rợn như đã từng xảy ra liên tục thời gian qua.

Nếu không sớm có những biện pháp kiểm soát tốt hơn đầu vào của ma túy và tiền chất cũng như đấu tranh có hiệu quả hơn với tội phạm buôn bán, sử dụng trái phép chất ma túy thì những cái chết tức tưởi vì ma túy sẽ khó tránh khỏi và sự bất an, mất trật tự an toàn xã hội sẽ càng lớn.