'Pháo phun lửa' TOS-1A Nga khiến quân Ukraine thiệt hại nặng tại chiến tuyến Donbass

Bộ Quốc phòng Nga ngày 30/6 công bố video về hoạt động tác chiến của kíp vận hành "pháo phun lửa" TOS-1A tại chiến trường Ukraine, được biết các tổ hợp pháo này thuộc biên chế Quân khu phía Tây của Nga.

Kênh Zvezda của cơ quan này cho biết video được quay "trong khu vực triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt" của Nga tại Ukraine.

Tuy nhiên, địa hình xung quanh tổ hợp TOS-1A được làm mờ, dường như nhằm bảo mật vị trí của khí tài, tránh đòn phản kích của quân đội Ukraine.

Video cho thấy tổ hợp TOS-1A được triển khai trên một đoạn đường ở vùng nông thôn, sau đó khai hỏa ồ ạt nhằm vào mục tiêu, gây ra các vụ nổ lớn, làm rung lắc máy bay không người lái (UAV) cỡ nhỏ đang quay video từ trên cao. Nga chưa công bố loại mục tiêu và thiệt hại của phía Ukraine trong vụ tập kích.

Hệ thống pháo phản lực TOS-1A là phiên bản mới nhất của hệ thống pháo phản lực TOS-1, được đưa vào biên chế quân đội Nga từ năm 2001.

Hệ thống này từng được sử dụng tại chiến trường Chechnya. Nga cũng từng xuất khấu pháo phản lực TOS-1A sang các quốc gia như Azerbaijan, Iraq, Syria và Kazakhstan.

Iraq từng sử dụng hệ thống phái này để tấn công phiến quân khủng bố IS, trong khi Syria cũng đã dùng hệ thống này để chống lại phiến quân đối lập.

Pháo phản lực nhiệt áp TOS-1 do phòng thiết kế Omsk Transmash phát triển từ cuối những năm 1980.

Loại vũ khí này ra đời nhằm đáp đáp ứng yêu cầu Quân đội Liên Xô đang khá vất vả tại chiến trường Afghanistan trước chiến thuật du kích của phiến quân.

Từ tháng 12/1988-2/1989 hai pháo phản lực TOS-1 đã được triển khai ở Afghanistan và ngay lần đầu xuất hiện đã khiến phiến quân tại đây sợ hãi vì sức công phá mãnh liệt của chúng.

Hệ thống TOS-1 được thiết kế để tiêu diệt sinh lực của đối phương bố trí tại các cứ điểm ở địa hình trống trải cũng như trong công trình kiên cố.

TOS-1A giống với hệ thống phóng đa tên lửa, trong thời gian ngắn có thể phủ bão lửa xuống đầu đối phương.

Chúng phóng ra nhiều mảnh đạn, lửa cháy và sóng xung kích trên địa bàn khu vực rộng lớn bao trùm mục tiêu của đối phương.

Cấu thành chính của hệ thống pháo phản lực TOS-1 là xe phóng BM-1. Số lượng gồm 24 ống phóng xếp thành 3 hàng, mỗi hàng 8 ống.

Phiên bản TOS-1A được thiết kế với ống phóng dài hơn. Đạn rocket có chiều dài 3,3 m, nặng 173 kg và một loại dài 3,7m nặng 217 kg.

Có ít nhất hai loại đạn được sử dụng là đạn cháy và đầu đạn nhiệt áp.

Trong đó đáng sợ nhất là đầu đạn nhiệt áp, hay chúng còn được gọi là chất nổ chân không hoặc chất nổ nhiên liệu-khí.

Loại đầu đạn này khi phát nổ sẽ phủ lên một đám mây khí chất dễ cháy và gây ra nổ mạnh.

Các công sự, boongke sẽ ngay lập tức bị vô hiệu hóa nếu chúng bị TOS-1A bị tấn công bằng loại đạn này.

Hệ thống pháo phản lực TOS-1A bắn được mỗi lần một tên lửa, hoặc hai quả liên tiếp trong thời gian 0.5 giây.

Thời gian bắn hết 24 quả theo lý thuyết là từ 6 đến 12 giây.

Vũ khí nhiệt áp được giới quân sự coi là vũ khí nguyên tử nhưng không có phóng xạ.

Nguyên lý hoạt động của loại vũ khí này là sử dụng các sóng chấn động hội tụ vào một điểm để tạo sức công phá cao nhất.

Ngọn lửa tạo ra khi đốt cháy nhiên liệu sẽ làm không khí giãn nở một cách đột ngột tạo ra các sóng chấn động này.

Cũng chính ngọn lửa này tạo ra sức sát thương rất lớn do nhiệt độ cực cao của nó tỏa ra xung quanh và rút tất cả không khí vào trong ngọn lửa tạo thành một vùng chân không, từ đó mọi sinh vật sẽ bị chết ngạt do thiếu dưỡng khí.

Xe mang phóng được điều khiển bởi 3 thành viên gồm chỉ huy, pháo thủ và lái xe. Xe được trang bị hệ thống điều khiển hỏa lực tân tiến.

Mọi thao tác được thực hiện bên trong xe, đảm bảo an toàn cho tính mạng của tổ đội. Chỉ mất 90 giây để dàn xe này có thể thực hiện được một thao tác bắn phá mục tiêu khi đã phát hiện được kẻ địch.

Bệ phóng pháo phản lực TOS-1A được đặt trên khung gầm cải tiến từ xe tăng T-72A, trang bị động cơ V84MS chạy diesel với công suất 840 mã lực giúp xe cơ động tốt trên chiến trường.

Đi kèm với xe mang phóng là xe nạp đạn TZM-T, xe được trang bị thêm cần cẩu để tiện vận chuyển tên lửa. Tổ đội lái TZM-T cũng gồm 3 người.

Ban đầu Nga không sử dụng pháo TOS-1A tại Ukraine vì lo ngại nó sẽ gây ra sức sát thương lớn có thể tác động mạnh tới dân thường.

Tuy nhiên khi cục diện chiến trường dậm chân tại chỗ, phía Nga thiệt hại nặng, Moscow đã quyết định tung TOS-1A vào tham chiến.

Dù lập nhiều chiến công, nhưng một số hệ thống TOS-1A của Nga đã bị Ukraine "bắt sống". (Hình ảnh pháo TOS-1A bị quân Ukraine thu giữ).

Phía Ukraine cho biết họ đã thu được 10 tổ hợp TOS-1A và một số xe tiếp đạn.

Có thông tin còn cho biết, phía Ukraine ngay lập tức sử dụng loại vũ khí này để tấn công lại quân Nga ở một số chiến tuyến miền Đông.

Tuy nhiên cho tới nay phía Nga vẫn chưa lên tiếng về các thông tin trên.