Quỹ bình ổn chỉ phục vụ mục tiêu bình ổn giá thị trường trong nước khi giá thế giới tăng cao
Bộ Tài chính nhấn mạnh, không phải lúc nào doanh nghiệp cũng được sử dụng Quỹ bình ổn giá, chỉ khi giá thế giới tăng làm cho giá cơ sở tăng cao hơn giá bán hiện hành và Nhà nước yêu cầu doanh nghiệp phải thực hiện bình ổn giá, kiềm chế tăng giá hoặc không được tăng giá bán, thì lúc đó cùng với các công cụ tài chính khác (điều hành linh hoạt thuế nhập khẩu), liên bộ có công văn chỉ đạo doanh nghiệp sử dụng Quỹ bình ổn giá. Mức sử dụng Quỹ bình ổn giá không cố định mà phụ thuộc vào mức độ chênh lệch giữa giá cơ sở và giá bán hiện hành cũng như tình hình kinh tế, xã hội trong nước....
Đánh giá về hiệu quả của Quỹ bình ổn giá, Bộ Tài chính cho rằng, việc trích Quỹ bình ổn giá là nhằm tạo ra một nguồn lực tài chính để thực hiện bình ổn giá xăng dầu, góp phần vào việc bình ổn mặt bằng giá nói chung, kiểm soát lạm phát của nền kinh tế. Quỹ này chỉ phục vụ mục tiêu bình ổn giá thị trường trong nước khi giá thế giới tăng cao, không sử dụng vào mục đích nào khác.
Từ năm 2010 đến nay, nếu không có công cụ Quỹ bình ổn giá thì giá xăng dầu trong nước đã phải tăng giá cao hơn và tần suất tăng giá cũng nhiều lần hơn. Điển hình như nếu không được sử dụng Quỹ bình ổn giá thì ngay trong thời điểm Tết Nguyên đán vừa qua đã phải điều chỉnh giá lên 700 - 1.200 đồng/lít, kg tùy theo từng chủng loại xăng dầu mà không thể giữ ổn định giá cho đến ngày 24-2-2011 mới điều chỉnh giá. Khi điều chỉnh thì mức giá phải tăng từ 3.510 đến 5.850 đồng/lít, kg chứ không phải mức tăng chỉ từ 2.110 đến 3.550 đồng/lít, kg.
Hơn nữa, nếu không có Quỹ bình ổn giá sẽ phải nhiều lần liên tiếp điều chỉnh giá xăng dầu trong nước, ví dụ từ ngày 22-10-2010 đến 24-2-2011 sẽ phải điều chỉnh tăng giá bán xăng dầu ít nhất 4 lần tương ứng với các lần tăng mức sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu…
Theo Bộ Tài chính, trong điều kiện chuyển điều hành giá sang cơ chế thị trường, những biện pháp như trợ giá, trợ cấp sẽ không còn phù hợp và vi phạm cam kết khi gia nhập WTO. Trong bối cảnh đó, để có những biện pháp tài chính, tiền tệ khi cần thiết nhằm bình ổn giá xăng dầu khi thị trường có những biến động bất thường thì Quỹ bình ổn giá là một giải pháp phù hợp.
Được biết, Cơ quan Kiểm toán Nhà nước đang tiến hành kiểm toán việc trích lập, sử dụng, quản lý Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối và tại Bộ Tài chính, Bộ Công Thương. Qua quá trình kiểm toán, bước đầu Kiểm toán Nhà nước có nhận xét, đánh giá cao về sự cần thiết của Quỹ bình ổn giá; các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối chấp hành tốt hướng dẫn trích lập, sử dụng Quỹ bình ổn giá của liên Bộ Tài chính - Công Thương.
Tuy nhiên, hiện nay cũng còn một số ý kiến khác về Quỹ bình ổn giá xăng dầu, cụ thể về cơ sở pháp lý, cách thức trích lập, quản lý, sử dụng quỹ... Lãnh đạo Bộ Tài chính đang chỉ đạo sơ kết, đánh giá, sau đó sẽ tổng hợp và báo cáo Chính phủ để đưa ra quyết định phù hợp.
