NSND Trần Thị Minh Hòa: Sắc Xuân còn đượm

ANTĐ - Đứng trước nghệ sĩ Minh Hoà hay âm thầm ngắm chị từ một góc bí mật nào đó, mà chị không biết, ta khó kìm được lời thốt lên: Sao Minh Hoà tuổi 50 vẫn quyến rũ đến vậy? Đấy là “Trần Lệ Xuân” bằng xương thịt, với nhan sắc đi vào bao giai thoại, là một đào chính nổi tiếng của Kịch Hà Nội và Kịch nói phía Bắc.

Tính đại chúng và độ lan toả của phim ảnh nhiều, mạnh hơn sân khấu nên sức phổ biến, ảnh hưởng cho tên tuổi nghệ sĩ, tác phẩm sẽ cao hơn. Các nghệ sĩ Kịch Hà Nội đóng phim từ hơn 40 năm nay, tương hỗ - đóng góp giữa sân khấu và điện ảnh truyền hình đã thành không thể thiếu. Nhắc đến nghệ sĩ Minh Hoà - nhiều khán giả nhớ ngay đến vai diễn Trần Lệ Xuân trong phim video dài tập Ông cố vấn (Đạo diễn, NSND Lê Dân). Mỹ nhân này sinh ra tại Hà Nội, Tây học, vợ của cố vấn Ngô Đình Nhu - cố vấn Tổng thống Ngô Đình Diệm, Chính phủ Việt Nam Cộng hoà. Có thể coi bà là người đẹp nhất phủ Tổng thống, đệ nhất phu nhân (1955 - 1963) chính quyền Sài Gòn cũ, không chỉ vì ông Diệm không lấy vợ, mà vì sức ảnh hưởng của bà ra phạm vi quốc tế bởi tích cực hoạt động xã hội, lăng xê áo dài cách điệu (xẻ tà cao, cổ thuyền khoét sâu) còn gọi là “áo dài Trần Lệ Xuân”.

Minh Hoà có dung nhan giống Trần Lệ Xuân - nền tảng giúp chị hoá thân thành công vào vai này 20 năm trước. Năm ấy, 1994, Minh Hoà 30 tuổi. Đến nay, chị đã có 28 năm công tác tại Nhà hát Kịch Hà Nội. Thời gian là kẻ thù của nhan sắc, câu ngạn ngữ này không phải luôn luôn đúng. Dấu vết năm tháng ưu ái Minh Hoà, sắc đẹp tự nhiên đằm thắm, sang trọng ấy, là một tấm gương dịch chuyển biến hoá của hàng trăm nhân vật sân khấu - phim mà chị đã thủ vai, là độ dày cống hiến và dấu ấn của chị trong khán giả cả nước và kiều bào ở nước ngoài.

Với riêng tôi, ấn tượng về vẻ đẹp của Minh Hoà lúc thanh xuân, thật sâu. Ngày ấy, những năm đầu thập niên 90 thế kỷ trước, cơn sốt lịch treo tường tràn khắp. Người mẫu lịch là các diễn viên điện ảnh: Thanh Quý, Minh Châu, Phương Thanh, Diễm My,  Duy Thanh Lập, diễn viên sân khấu Hoàng Cúc, Minh Hoà, Thu Hà. Ký ức cô bé 10 tuổi còn trong tôi đến bây giờ vẫn còn nhớ những gương mặt ấy trên lịch nhà mình và rất nhiều gia đình Hà Nội. Mắt to, mũi dọc dừa, làn da trắng mịn, tay búp măng nét đẹp thanh tú của Minh Hoà đã gây ấn tượng cho bao người. Thời đầu kinh tế thị trường ấy, những cuốn lịch treo tường với hình ảnh người đẹp - nổi tiếng là niềm vui nhỏ bé, ánh sáng lạc quan thân thuộc mỗi ngày.

Tôi đã chứng kiến Nhà hát Kịch Hà Nội ở cả tháng trời tại khách sạn Tao Đàn, quận 1, Sài Gòn, chinh chiến Phương Nam. Tại Nhà hát thành phố, tôi đã bất ngờ khi xem Minh Hoà diễn hài kịch Cơm bụi giá cao (Đạo diễn Lê Hùng) cùng Minh Vượng. Tạng người, duyên riêng của NSƯT Minh Vượng diễn hài đã quen, song một diễn viên chính kịch  như Minh Hoà đóng hài thì đúng là đa năng thật. 

Sự đa năng ấy là máu nhà nòi, chị là người Hà Nội sinh trưởng trong một đại gia đình nghệ thuật. Bố chị là nghệ sĩ kèn clarinette và saxophone Trần Đình Giang, nơi em trai chị Trần Quốc Đạt đang tiếp nối công việc tại Nhà hát Ca múa Quân đội, cương vị trưởng Đoàn Ca nhạc nhẹ. Nối nghiệp kèn, còn có anh họ Trần Mạnh Tuấn - con trai nghệ sĩ cải lương Tùng Ngọc - bác ruột Minh Hoà. Chị gái Trần Mạnh Tuấn là NSƯT cải lương Phương Khanh. Vũ sư Ánh Tuyết nổi tiếng Sài Gòn trước 1974, sau định cư tại Mỹ, là chị gái của bố Minh Hoà - có con trai là vũ sư - ca sĩ Nguyễn Hưng.

 Minh Hoà ấy là nghệ sĩ quyền biến trong các vai kịch đa dạng, sắc sảo, quyết liệt, đau khổ, tham vọng, không khi nào nhòe nhợt. Sau Hoàng Cúc, Minh Hoà là người đóng đôi với Hoàng Dũng rất thành công. Chị là người yêu (Lũy hoa), là em gái (Bình minh đó trái tim anh). Vai Bạch Yến - vợ trùm ma tuý Thái phim Cuồng phong (giải Nữ DV TH được yêu thích nhất 2011), Hằng - phu nhân Chủ tịch tỉnh là hai phim truyền hình phát sóng VTV gây chú ý đến nỗi nhiều khán giả tưởng họ là vợ chồng.

Tôi không muốn làm một việc cũ thừa là liệt kê hết các vai, Huy chương Vàng, Bạc mà Minh Hoà đã đạt khuôn khổ một bài viết ngắn. Trong đời tư, chị chỉ có một con trai duy nhất, Hoàng Duy (SN 1990) học trường quốc tế từ nhỏ, du học Pháp ngành quản trị kinh doanh, đã về làm việc tại Hà Nội. Trong công việc, chị chỉ có một nơi chốn duy nhất mà chị tâm huyết dành trọn đời nghệ thuật, Nhà hát Kịch Hà Nội.

Trưởng Đoàn Kịch 2 của Nhà hát nhiều năm, gần 2 năm qua, trên cương vị Phó giám đốc nghệ thuật, NSND Minh Hoà là một lãnh đạo đầy trách nhiệm. Sự mẫn cán của chị là “chiết xuất” tình yêu Nhà hát Minh Hoà còn dạy kỹ thuật biểu diễn cho các lớp của Hội Phụ nữ, trường Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội. Có lần tình cờ tôi ghé qua lớp học của chị. Cô giáo Minh Hoà quả là người có uy với học trò, bởi họ đều mến phục chị.

Minh Hoà, bằng uy tín nghề nghiệp, còn được tín nhiệm các công việc xã hội. Chị được bầu làỦy viên HĐND thành phố khoá 11, là giám khảo nhiều cuộc thi. Thạc sĩ sân khấu Trần Thị Minh Hoà là diễn viên cứng nghề, đóng các loại vai đa quốc tịch. Rất đông khán giả hâm mộ chị, thậm chí yêu mến chị. Không phải lịch, mà có fan đã dán ảnh Minh Hoà đầy phòng, dù chị đã sang tuổi đóng vai mẹ của nhân vật chính. Nhưng chân dung mà chị trân quý và được công chúng nhớ nhất là một gương mặt sáng giá lâu năm của Nhà hát Kịch Hà Nội. Sắc xuân của nhan sắc và độ chín nghề được chị đưa vào vai diễn, làm nên những vẻ đẹp nhân vật bà mẹ nước Anh quyền lực - quý tộc dòng họ Paterson của Đảo Thần Vệ nữ vừa “trở về“ cùng tập thể diễn viên Nhà hát, làm Những người con Hà Nội, trong vai bà mẹ Hà Nội nhân hậu, yêu nước. 

Từ tháng 8-2014, chị và NSND Hoàng Dũng và diễn viên trẻ Hồng Đăng lại tiếp tục đóng chung trong dự án phim truyền hình Tuổi thanh xuân (36 tập), hợp tác giữa Trung tâm sản xuất phim Truyền hình Việt Nam và Tập đoàn CJ - Hàn Quốc.