- Sắp phát sóng bộ phim tài liệu ""Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh-Biên niên sử truyền hình"
- Vào vai Bác Hồ là duyên trong sự nghiệp và cuộc đời tôi
 |
Đơn đặt hàng của… trái tim
Khi còn sống, nhà biên kịch Hoàng Nhuận Cầm từng kể, ông viết kịch bản phim “Nhà tiên tri” theo đơn đặt hàng… của trái tim. Ý tưởng cho những dòng viết đầu tiên bắt đầu từ khi ông còn đang chiến đấu ở chiến trường Quảng Trị. Lúc bấy giờ, người lính trẻ Hoàng Nhuận Cầm thầm nhủ, nếu may mắn sống sót thì khi trở về nhất định ông sẽ viết 2 kịch bản phim, một về thế hệ “vàng” ra trận và một về chân dung Bác Hồ. Sau này, cả 2 ước nguyện đó của ông đều thành hiện thực với “Mùi cỏ cháy” và “Nhà tiên tri”. Đặc biệt, riêng kịch bản “Nhà tiên tri” được ông ấp ủ suốt gần 40 năm cho tới khi được Hãng phim truyện Việt Nam triển khai sản xuất và đạo diễn Vương Đức đích thân dàn dựng. Bất ngờ hơn khi đạo diễn Vương Đức quyết định mời NSND Bùi Bài Bình hóa thân vào vai Bác Hồ.
Có điều ít ai biết, trước khi chọn NSND Bùi Bài Bình thì Hãng phim truyện Việt Nam đã mở cuộc “casting” đi tìm gương mặt phù hợp nhất để giao vai diễn quan trọng này. Có tới gần 50 ứng viên đến thử, song không ai thuyết phục được đạo diễn Vương Đức. Đúng lúc ấy thì NSND Bùi Bài Bình xuất hiện. Sau khi bước từ phòng hóa trang ra, diễn xuất và thần thái của anh khiến cả đoàn sững sờ. Mãi sau này, nhà biên kịch Hoàng Nhuận Cầm mới tiết lộ, khi bắt tay vào viết kịch bản “Nhà tiên tri”, anh từng nói với NSND Bùi Bài Bình rằng: “Tớ viết vai này cho cậu đấy, cậu không đóng là tớ đóng”. Biết tính cậu bạn hay tếu táo, NSND Bùi Bài Bình chỉ cười rồi đáp lại: “Đóng chứ”. Chuyện tưởng nói cho vui, mà không ngờ sau này thành thật.
Cơ hội và thử thách
Về phần mình, NSND Bùi Bài Bình thổ lộ, ban đầu khi mới nhận được lời đề nghị từ nhà biên kịch Hoàng Nhuận Cầm và đạo diễn Vương Đức, anh vừa lo vừa ngại. Bạn bè đồng nghiệp cùng khóa với anh, người thì ngăn, người thì động viên nên đóng. Rồi nhiều người không tin anh hóa thân vào được vai Bác. Với anh, đây thật sự là thử thách song cũng là cơ hội “có một không hai” trong sự nghiệp diễn xuất.
Nhắc lại về lần được chọn vào vai diễn đặc biệt này, NSND Bùi Bài Bình chia sẻ, anh đã dành rất nhiều thời gian đi sưu tầm các mẩu chuyện về Bác, nghe các băng tư liệu về Bác ở cả trong và ngoài nước, xem cả những phim làm về Bác mà diễn viên khác đóng. Sau khi bàn bạc kỹ lưỡng với đạo diễn Vương Đức và nhà biên kịch Hoàng Nhuận Cầm, cả 3 đều thống nhất sẽ làm sao phác họa, tái hiện hình ảnh về Bác trong “Nhà tiên tri” để toát lên thần thái, cốt cách của một nhân vật lịch sử chứ không chỉ tập trung quá nhiều vào yếu tố ngoại hình.
Dù thế, NSND Bùi Bài Bình bảo, anh vẫn phải học từ dáng đi, dáng đứng, cách nói chuyện, cử chỉ của Bác sao cho gần gũi và giống nhất. Càng nhập tâm để hóa thân vào vai diễn này, anh càng thấm thía việc đóng vai một vị lãnh tụ vĩ đại như Bác thì phải thể hiện được cùng lúc rất nhiều nét tính cách như kiên quyết với kẻ thù, nhã nhặn với bạn bè quốc tế và chan hòa với nhân dân. Đặc biệt, để có thể hóa thân sao cho giống Bác nhất có thể, NSND Bùi Bài Bình đã quyết tâm thay đổi ngoại hình.
Anh chấp nhận làm lại răng, nuôi râu, mày mò học cả tiếng Trung, tiếng Pháp lẫn tiếng Nga. Anh mua 2 chiếc máy ghi âm, nhờ một người bạn nói thật chuẩn mấy câu thoại bằng tiếng nước ngoài rồi mỗi ngày đều đặn mở ra nghe đi nghe lại rồi bắt chước phát âm theo. Thời gian quay bộ phim này, anh thường xuyên nhịn ăn, lúc nào đói quá thì lót dạ bằng ăn nhẹ thứ gì đó. Bữa sáng của anh chỉ là cốc cà phê đen, bữa trưa ăn chút thịt và bữa tối chỉ ăn duy nhất 1 bát cơm. Sở dĩ vậy bởi anh tự thấy dáng người mình mảnh khảnh nhưng chiều cao lại nhỉnh hơn Bác ở giai đoạn lịch sử mà phim tái hiện, cân nặng thì nhiều hơn nên quyết tâm giảm từ 56kg xuống còn 50kg.
 |
Với việc hóa thân thành Bác Hồ, NSND Bùi Bài Bình đã khiến người xem ngỡ ngàng, xúc động trước hình ảnh về một vị lãnh tụ có có lối sống rất dung dị, đời thường |
Những giây phút xuất thần
Còn một sự trùng hợp thú vị nữa là khi phim “Nhà tiên tri” bấm máy vào năm 2014 thì tuổi của NSND Bùi Bài Bình đúng bằng tuổi của Bác Hồ giai đoạn 1947-1954 ở trong phim. Và với việc hóa thân thành Bác, nam nghệ sĩ đã khiến người xem ngỡ ngàng, xúc động trước hình ảnh về một vị lãnh tụ có có lối sống rất dung dị, đời thường, một con người cũng có lúc vui lúc buồn, có tâm hồn nghệ sĩ. Nói về điều này, NSND Bùi Bài Bình bộc bạch, anh tin rằng bộ phim đã đem đến cho khán giả một góc nhìn rất riêng và khác về Bác.
Nói như lời đạo diễn Vương Đức thì những thước phim là bài thơ về chiến tranh và hòa bình. Thế nên trong phim có nhắc đến chi tiết Bác đã rơi nước mắt khi phong quân hàm Đại tướng cho đồng chí Võ Nguyên Giáp. Bởi Bác xem Đại tướng như người thân của mình, đáng lẽ là một nhà giáo đi dạy học được hưởng một cuộc sống bình thường như bao người nhưng nay được trao trọng trách lớn trong quân đội. Đây là trường đoạn xúc động và cũng là một trong những trường đoạn khó diễn nhất.
Cũng theo NSND Bùi Bài Bình, trong phim còn 2 trường đoạn cảm xúc khó diễn khác, đó là lúc Bác trao trả tù binh về Pháp, sau đó nhận được bức điện báo anh cả mất. Để diễn được tâm trạng Bác không quá ủy mị, không khô khan, chọn được mức độ phù hợp cũng khó. Ngay sau đó là cảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp nói người bạn đời của mình vừa sinh con gái và mong được Bác đặt tên cho. Khi ấy, Bác nhìn lên bầu trời thấy mấy chiếc máy bay Pháp chở tù binh về liền bảo: “Võ Hòa Bình nhé!”. Ánh mắt chất chứa khát vọng hòa bình khi đó để diễn tả được không hề đơn giản, đòi hỏi người diễn viên phải điều tiết được giữa những câu chuyện xúc động ở mức độ đến đâu. Nếu sụt sùi quá thì lại yếu đuối. Còn nếu cứng nhắc quá thì lại thành khô khan.
NSND Bùi Bài Bỉnh tâm sự, quãng thời gian đóng “Nhà tiên tri”, mỗi ngày quay anh đều phải dậy từ sáng sớm và mất tới 5 tiếng đồng hồ để hóa trang. Có hôm việc hóa trang phải bắt đầu từ nửa đêm để kịp quay vào lúc 6h sáng, khi nắng chưa lên quá cao. Mỗi lần quay xong một cảnh, anh lại phải chỉnh sửa lại lớp hóa trang vì thời tiết nóng nực làm trôi đi ít nhiều. Thế nên gọi là giải lao nhưng anh không có lúc nào để nghỉ ngơi thật sự, chỉ tranh thủ vừa hóa trang, vừa nghĩ ngợi và tư duy thêm cho vai diễn.
Dấu ấn không quên
Có một số kỷ niệm khi hóa thân vào vai Bác trong phim mà tới bây giờ NSND Bùi Bài Bình vẫn nhớ mãi. Ấy là khi đoàn làm phim quay ở bối cảnh Định Hóa (Thái Nguyên). Lúc đang quay cảnh Bác ngồi bên suối đánh máy chữ thì có một nhóm khách du lịch đi qua và ồ lên xin chụp ảnh. Thấy vậy, đạo diễn Vương Đức cho cả đoàn phim nghỉ để Bùi Bài Binh tranh thủ chụp ảnh kỷ niệm, không ngờ sau đó mọi người kéo đến đông quá nên thành ra anh mất tới cả tiếng đồng hồ để đáp ứng nguyện vọng này của mọi người. Rồi lần sang Liên bang Nga quay một số cảnh, khi đoàn phim đang quay thì người phiên dịch viên của Đại sứ quán bảo, có mấy người Nga hỏi: “Kia có phải Bác Hồ không?”. Những điều đó với Bùi Bài Bình giống như những lời khích lệ khiến anh có thêm tự tin và động lực để hoàn thành trọn vẹn vai diễn này.
Rồi có hôm quay trên Ba Vì, thời tiết như sắp có bão, rất oi bức, anh phải thực hiện cảnh cưỡi ngựa đến gặp một nhà báo Pháp. Chú ngựa này hàng ngày anh vẫn cưỡi và đã quen thuộc, nhưng chẳng hiểu sao hôm ấy nó bỗng… dở chứng. Anh vừa trèo lên lần thứ nhất thì chú ngựa giẫy lên khiến anh hoảng quá phải nhảy xuống. Đến lần thứ hai thì nó đi lừng khừng, ý chừng muốn hất anh xuống. Lần thứ ba, anh vừa nhảy lên thì nó chồm vó hất mạnh khiến anh văng xuống đất. Một nửa thân chú ngựa đè lên người anh, riêng cái yên nặng 20kg rơi sang bên cạnh vỡ tan. Mọi người kể lại, anh đã ngừng thở trong vài phút, mặt mũi tím tái, sau được khiêng vào bên trong sơ cứu. Đạo diễn sợ xanh mặt, nhiều người đã khóc vì lo lắng. Ngay sau đó, anh được đưa thẳng về Hà Nội để chụp chiếu nhưng rất may là không bị làm sao.
