- Cuộc chiến Nga-Ukraine: Moscow chỉ ngừng bắn khi Kiev buông súng
- Ông Putin nêu điều kiện để chấm dứt xung đột ở Ukraine
Cấp bách mở các hành lang nhân đạo
Vòng đàm phán thứ ba giữa Nga và Ukraine kể từ khi xảy ra xung đột vũ trang bắt đầu vào chiều 7-3 (giờ địa phương) tại khu vực Belovezhskaya Pushcha gần biên giới Ba Lan - Belarus. Chưa đạt được kết quả mang tính đột phá, nhất là về một lệnh ngừng bắn, song hai vòng đàm phán trực tiếp đầu tiên diễn ra vào các ngày 28-2 và 3-3 vừa qua giữa Nga và Ukraine mang lại những tín hiệu tích cực nhất định.
Trong đó, tại vòng đàm phán thứ hai, Nga và Ukraine đã nhất trí lập hành lang nhân đạo tại hai thành phố Mariupol ở phía Đông Nam và Volnovakha thuộc tỉnh Donetsk, miền Đông Ukraine để sơ tán dân thường. Đại diện phái đoàn Ukraine cho rằng, để duy trì các hành lang nhân đạo, thời gian tới, cần có các kênh liên lạc, phối hợp chung về hậu cần. Trưởng đoàn đàm phán Nga, ông Vladimir Medinsky cũng nêu rõ, Mátxcơva ủng hộ mở các hành lang nhân đạo cho dân thường và một lệnh ngừng bắn khả thi, đồng thời cho rằng đã có “tiến triển đáng kể” trong đàm phán với Ukraine.
 |
Vòng đàm phán thứ hai giữa phái đoàn Nga (bên phải) và Ukraine (bên trái) tại vùng Belovezhskaya, Belarus ngày 3-3-2022 |
Có thể nói, mở hành lang nhân đạo cho việc sơ tán thường dân khỏi các vùng chiến sự ở Ukraine là một tín hiệu tích cực giữa lúc xung đột vũ trang hiện nay. Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres ngày 6-3 đã kêu gọi các bên trong cuộc xung đột ở Ukraine ngừng bắn để tạo điều kiện cho dân thường có thể sơ tán an toàn khỏi các thành phố và hàng viện trợ nhân đạo có thể đến được với những người còn đang bám trụ lại. Người đứng đầu Liên hợp quốc khẳng định, điều quan trọng sống còn là thiết lập ngừng bắn tại Ukraine để cho phép sơ tán an toàn dân thường khỏi ba thành phố là Mariupol, Kharkov và Sumy, cũng như tất cả các nơi khác đang bị mắc kẹt trong cuộc xung đột, đồng thời để đảm bảo hàng cứu trợ nhân đạo có thể đến được với những người ở lại.
Một phái đoàn quan sát viên của Liên hợp quốc cho biết, tính tới ngày 6-3, ít nhất 364 dân thường được xác nhận đã thiệt mạng và 759 người bị thương tại Ukraine kể từ khi Nga mở “chiến dịch quân sự đặc biệt” tại quốc gia láng giềng ngày 24-2 vừa qua. Chiến sự đã khiến hàng triệu người đã phải bỏ nhà đi lánh nạn.
 |
Thủ tướng Israel Naftali Bennett hội đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin trong chuyến đi làm trung gian hạ nhiệt căng thẳng tại Ukraine |
Thúc đẩy mọi cơ hội đối thoại
Một lệnh ngừng bắn để mở các hành lang nhân đạo sơ tán thường dân cũng như tạo điều kiện cho việc tìm kiếm một giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột vũ trang tại Ukraine vì thế đang là điều được trông đợi, quan tâm nhất vào lúc này. Cho tới lúc này, lập trường cơ bản của phía Nga kể từ khi phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine” vẫn chưa thay đổi.
Nga từ đầu tới lúc này vẫn cho biết, chiến dịch quân sự của nước này tại Ukraine nhằm mục tiêu “phi quân sự hóa và phi phát xít hóa” ở Ukraine, đồng thời loại bỏ các mối đe dọa đối với an ninh của Nga. Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 6-3 một lần nữa khẳng định, chiến dịch quân sự tại Ukraine sẽ không chấm dứt cho đến khi chính quyền Kiev ngừng hoạt động quân sự và thực hiện những yêu cầu do Mátxcơva đưa ra.
Hiện chưa rõ Ukraine đáp lại thế nào đối với điều kiện mà phía Nga đưa ra. Tuy nhiên, trong động thái đáng chú ý, ông David Arakhamia - một thành viên đoàn đàm phán của Ukraine cho biết, Kiev để ngỏ khả năng đàm phán về “các mô hình phi NATO” cho tương lai của đất nước. Đây là lần đầu tiên một giới chức cấp cao Ukraine nói về khả năng Kiev không xin gia nhập liên minh quân sự NATO, điều mà Nga luôn khẳng định là “lằn ranh đỏ” không thể vượt qua và Mátxcơva sẽ làm tất cả mọi thứ có thể để ngăn chặn khả năng này xảy ra.
Cho tới lúc này, về chính thức, Ukraine vẫn đặt mục tiêu gia nhập Liên minh châu Âu (EU) và NATO. Tuy nhiên, ông David Arakhamia trong phát biểu trên Kênh truyền hình Fox News của Mỹ trước vòng đàm phán thứ ba với Nga đã cho biết, dù Kiev không nhượng bộ trong vấn đề bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ nhưng có thể thảo luận về các “mô hình phi NATO” (tức không tham gia liên minh quân sự này”. Ông Arakhamia cho biết thêm, các cuộc thảo luận về vấn đề này phải được diễn ra tại một diễn đàn rộng hơn, với nhiều đối tác hơn thay vì chỉ là thảo luận song phương với Nga.
 |
Ukraine bắt đầu sơ tán dân thường qua hành lang nhân đạo tại 4 thành phố gồm Thủ đô Kiev, Kharkov, Sumy và Mariupol |
Những ngày qua, cùng với đàm phán trực tiếp giữa Nga và Ukraine, cộng đồng quốc tế cũng nỗ lực tận dụng, thúc đẩy mọi cơ hội đối thoại có thể. Trong đó, đáng chú ý là những tiếng nói, nỗ lực ngoại giao từ phía trung lập. Giáo hoàng Francis trong phát biểu ngày 6-3 đã kêu gọi hòa bình tại Ukraine, cũng như thành lập những hành lang nhân đạo và duy trì đàm phán giữa các bên. Người đứng đầu Giáo hội thế giới cam kết Tòa Thánh sẵn sàng làm mọi thứ để phục vụ hòa bình, đồng thời kêu gọi ngừng các cuộc tấn công vũ trang và nối lại đàm phán.
Thủ tướng Israel Naftali Bennett ngày 5-3 đã có chuyến đi bí mật tới Mátxcơva để hội đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin trong sứ mệnh làm trung gian hạ nhiệt căng thẳng tại Ukraine. Chính phía Ukraine đã đề nghị Israel đóng vai trò trung gian dựa trên mối quan hệ tốt đẹp giữa chính phủ của Thủ tướng Naftali Bennett với cả Kiev và Mátxcơva. Lên tiếng sau khi trở nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên có cuộc gặp với Tổng thống Vladimir Putin sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, Thủ tướng Naftali Bennett nhấn mạnh: “Khi cánh cửa mở ra, dù rất hẹp, chúng tôi sẽ tiếp cận tất cả các bên, tất cả khả năng và coi đó là trách nhiệm của mình”.
Có thể thấy, dù rất khó khăn nhưng các nỗ lực đàm phán, đối thoại nhằm ủng hộ cho hòa bình, công lý, quyền của bất kỳ quốc gia nào được sống trong hòa bình, có chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ vẫn được tận dụng, thúc đẩy.
