Nhà đầu tư né thu phí không dừng vì sợ minh bạch?

ANTD.VN - Để “thúc” các nhà đầu tư BOT phải lắp đặt công nghệ thu phí không dừng tại các trạm BOT, Bộ GTVT đã nhiều lần ra “tối hậu thư” tạm dừng không cho thu phí nếu không lắp đặt. 

Công nghệ thu phí không dừng giúp minh bạch trong quá trình thu phí tại các trạm BOT, có sự giám sát của Bộ Công an, Bộ GTVT, Bộ Tài chính, ngân hàng, nhà đầu tư BOT và nhà đầu tư công nghệ thu phí không dừng (ETC). Mỗi bên sẽ được cấp một tài khoản, có quyền truy cập để kiểm tra, kiểm soát dòng tiền phí thực thu, phục vụ quản lý của cơ quan Nhà nước. Có phải vì sự minh bạch này mà trạm thu phí không dừng vẫn chưa thể triển khai trong thực tế?

Nhà đầu tư né thu phí không dừng vì sợ minh bạch? ảnh 1Các nhà đầu tư BOT “ngại” lắp đặt công nghệ thu phí không dừng vì có sự giám sát kiểm tra song song

Chậm hơn 1 năm so với kế hoạch

Theo báo cáo của Bộ GTVT, hiện tại, hệ thống quốc lộ có 88 trạm thu phí, trong đó có 62 trạm đang thu phí, 26 trạm chưa thu thuộc các dự án đang đầu tư. Trên hệ thống cao tốc có 12 hệ thống thu phí, trong đó có 6 hệ thống đã thu phí, 6 hệ thống chưa thu thuộc các dự án đang đầu tư. Đáng nói, trong 88 trạm thu phí BOT trên hệ thống quốc lộ mới chỉ có 1 trạm thu phí không dừng ở Quảng Bình của Công ty CP Tasco, còn lại vẫn là trạm thu phí một dừng.

Kết quả giám sát một loạt các trạm thu phí BOT của Tổng cục Đường bộ Việt Nam thời gian qua cho thấy, hầu hết các trạm đều có “vấn đề” như: báo cáo giảm số tiền thu phí hàng ngày qua trạm, hệ thống dữ liệu trục trặc và nhiều trạm đã bị Tổng cục Đường bộ Việt Nam kiến nghị xem xét giảm thời gian thu phí hoàn vốn. Đáng nói, mới đây, Kiểm toán Nhà nước đã công bố kết quả kiểm toán tại 27 dự án BOT và kiến nghị giảm tổng cộng 100 năm thời gian thu phí hoàn vốn. 

Ông Nguyễn Hồng Trường, Thứ trưởng Bộ GTVT nhìn nhận, đến nay, dự án trạm thu phí không dừng đã chậm hơn 1 năm so với kế hoạch. Ông Vũ Quang Lâm, Tổng Giám đốc Công ty CP VETC (TASCO) - nhà đầu tư và vận hành hệ thống ETC cho biết, đến nay công tác lập, thẩm định, phê duyệt bản vẽ thiết kế thi công và dự toán đã cơ bản hoàn thành. Từ nay đến cuối năm, TASCO dự kiến mỗi tháng sẽ có 2-3 trạm đưa vào khai thác. Đến cuối năm nay, sẽ hoàn thành 28 trạm.

“Tối hậu thư” ít tác dụng

Cũng theo lãnh đạo Công ty CP VETC, một nguyên nhân khiến dự án chậm tiến độ là do một số nhà đầu tư BOT muốn độc quyền. Dẫn chứng tại trạm thu phí Tư Nghĩa (Quảng Ngãi), TASCO đã thực hiện thu phí tự động vé tháng từ tháng 10-2016, tuy nhiên, nhà đầu tư BOT chưa cho hưởng phí vì phải chạy thử nghiệm 6 tháng. Thậm chí, trạm này còn yêu cầu TASCO phải tắt hệ thống camera giám sát toàn cảnh, chỉ cho soi ở làn thu phí không dừng không được soi ở làn thu phí 1 dừng.

Ông Vũ Quang Lâm cho hay, qua quá trình làm việc, mỗi nhà đầu tư BOT có thái độ khác nhau, có nhà đầu tư yêu cầu rất nhiều “yêu sách” như tắt camera làn, không cho bán vé tháng, không cho cung cấp dịch vụ ETC. “Nguyên nhân hàng đầu dẫn dến dự án trạm thu phí không dừng chậm trễ đến nay chưa thể triển khai là do các nhà đầu tư BOT không muốn hợp tác lắp đặt”, lãnh đạo Công ty VETC nhìn nhận.

Ông Nguyễn Mạnh Thắng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho rằng, cần có chế tài để có cơ sở kiên quyết xử lý nhà đầu tư BOT, thậm chí yêu cầu dừng thu phí nếu không hợp tác. Tại cuộc họp về tiến độ dự án trạm thu phí không dừng vào cuối tháng 2 vừa qua, Bộ trưởng Bộ GTVT Trương Quang Nghĩa đã yêu cầu, đến 30-4-2017, các nhà đầu tư và doanh nghiệp cung cấp dịch vụ sẽ hoàn thành ký kết toàn bộ các hợp đồng và đến  30-6-2017 sẽ đồng loạt áp dụng công nghệ thu phí tự động không dừng tại các trạm trên QL1 và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên. 

“Tối hậu thư” lần này của Bộ trưởng Bộ GTVT liệu có hiệu quả, khi mà thời gian qua lãnh đạo bộ này cũng đã nhiều lần ra “tối hậu thư” với thông điệp còn cứng rắn hơn. Các chuyên gia giao thông cho rằng, mấu chốt vấn đề nằm ở chỗ, các Hợp đồng BOT mà nhà đầu tư BOT đã ký kết với Bộ GTVT, địa phương nơi có dự án không có quy định về lắp đặt công nghệ thu phí không dừng.

Do vậy, để triển khai được việc này, phải ký kết bổ sung phụ lục Hợp đồng BOT. Để làm được điều này, khó có thể dùng mệnh lệnh hành chính để ép buộc. Thu phí không dừng thấy rõ lợi ích cho cơ quan quản lý, cho người dân nhưng chẳng nhà đầu tư BOT nào muốn “phơi” việc thu phí tại dự án của mình ra cho thiên hạ thấy.