Việc Nga chính thức rút khỏi tiến trình đàm phán về việc ký kết hiệp ước hòa bình với Nhật Bản đang gây ra nhiều quan ngại trong cộng đồng quốc tế, liên quan tới việc sẽ bùng nổ xung đột quân sự giữa đôi bên.
Nga đã ngừng tham gia đàm phán với Nhật Bản về việc ký kết hiệp ước hòa bình và đóng cửa quần đảo Kuril (Tokyo gọi là Vùng lãnh thổ phương Bắc), không cho công dân Nhật Bản đến thăm tự do. Điều này được nêu trong tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga.
Giới quan sát nhận xét, việc Nga rút khỏi tiến trình đàm phán ký kết hiệp ước hòa bình với Nhật Bản có nguyên nhân từ việc Tokyo đưa ra quan điểm chống Moskva và áp đặt những biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Nga.
Ngoài việc từ chối đàm phán, Nga còn ngừng thảo luận về những hoạt động kinh tế chung ở Nam Kurile, áp đặt lệnh cấm công dân Nhật Bản đến thăm các đảo miễn thị thực và chặn việc gia hạn tư cách đối tác của Nhật Bản trong Tổ chức Hợp tác Kinh tế Biển Đen.
"Phía Nga trong điều kiện hiện tại không có ý định tiếp tục đàm phán với Nhật Bản về hiệp ước hòa bình, do không thể thảo luận về việc ký kết một văn kiện cơ bản liên quan đến quan hệ song phương".
"Nga cảm thấy không thể tiếp tục đàm phán với một quốc gia có lập trường công khai không thân thiện và đang tìm cách làm tổn hại đến lợi ích quốc gia của chúng ta", trang web của Bộ Ngoại giao Nga cho biết.
Đồng thời, Moskva quy mọi trách nhiệm về những gì đã xảy ra cho Tokyo, họ cáo buộc người Nhật lựa chọn một con đường thẳng thắn chống lại mình theo yêu cầu của Mỹ, và đây là điều mà Điện Kremlin thấy không thể chấp nhận.
Trước đó, cùng với nhiều quốc gia phương Tây, Nhật Bản đã áp đặt một số gói trừng phạt kinh tế chống lại Nga, liên quan đến "chiến dịch quân sự đặc biệt" mà Moskva phát động tại Ukraine.
Ngoài ra vào ngày 16/3, Chính phủ Nhật Bản đã tước bỏ quy chế "tối huệ quốc" của Nga trong lĩnh vực thương mại. Sau đó, Tokyo tuyên bố áp đặt các biện pháp trừng phạt bổ sung khắc nghiệt hơn đối với Nga.
Việc Nga và Nhật Bản ngừng đàm phán ký kết hiệp ước hòa bình đang gây ra nhiều lo ngại, nhất là khi thời gian gần đây tại Tokyo ngày càng xuất hiện nhiều tiếng nói yêu cầu phải lấy lại "Vùng lãnh thổ phương Bắc" bị Nga chiếm giữ sau khi kết thúc Thế chiến II.
Với sức mạnh quân sự và kinh tế hiện tại, Tokyo được giới quan sát cho rằng đang chiếm ưu thế rõ rệt trước lực lượng vũ trang Nga bố trí tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Xét riêng về sức mạnh hải quân, Nhật Bản được đánh giá vượt xa Hạm đội Thái Bình Dương của Nga, trong khi tính đến không quân thì Tokyo cũng tỏ ra nhỉnh hơn lực lượng Nga bố trí ở Viễn Đông cả về chất lẫn lượng.
Tuy nhiên Nga còn trong tay một quân bài nặng ký khác đó là vũ khí hạt nhân, học thuyết quân sự của Moskva khẳng định họ sẽ sử dụng tới trong trường hợp gặp đe dọa nghiêm trọng.
Trước tình hình trên, có thể trước mắt Nhật Bản chưa có ý định dùng sức mạnh quân sự để lấy lại Quần đảo Kuril, nhưng nếu nước Nga suy yếu sau cuộc chiến Ukraine thì Tokyo hoàn toàn đủ khả năng thực hiện những biện pháp cứng rắn hơn.