Nga có thể vô hiệu hóa NATO chỉ thông qua một hòn đảo

"Hòn đảo Spitsbergen thuộc Quần đảo Svalbard của Na Uy có thể giúp Nga chia rẽ phương Tây và vô hiệu hóa NATO", tờ DefenseTalk nhận định.

Quần đảo Svalbard nằm giữa đất liền Na Uy và Bắc Cực, được bao phủ bởi các sông băng và đỉnh núi. Mặc dù vùng lãnh thổ này chính thức là của Na Uy song 46 quốc gia (bao gồm cả Nga) có thể thực hiện các hoạt động khoa học và kinh tế tại đây

Điều này xảy ra vào năm 1920, khi Hiệp ước Svalbard được ký kết tại Paris, xác định quy chế pháp lý quốc tế của quần đảo Svalbard. Năm 1947, quốc hội Na Uy công nhận rằng Liên Xô là quốc gia cùng với họ có quyền đối với địa điểm này.

Hiện tại, Na Uy và Nga vẫn duy trì sự hiện diện của họ ở địa điểm nói trên. Ngày nay, khu định cư lớn thứ hai trong quần đảo là làng Barentsburg của Nga, nằm trên đảo Spitsbergen.

Quần đảo Svalbard thu hút rất nhiều sự chú ý của cả các nước phương Tây và Nga trong bối cảnh tranh giành chủ quyền Bắc Cực. Hiện nay các tàu ngầm hạt nhân thuộc Hạm đội Phương Bắc của Nga vẫn đi qua phần phía nam của quần đảo để tiến vào Bắc Đại Tây Dương.

Theo nhà khoa học chính trị Arild Mo từ Viện nghiên cứu Fridtjof Nansen ở Na Uy, Moskva đang theo dõi chặt chẽ để đảm bảo rằng phương Tây không sử dụng quần đảo này như một chỗ đứng để tấn công họ.

“Lợi ích chính của Nga là tránh để tình trạng những nước khác sử dụng quần đảo cho mục đích tấn công. Để đảm bảo điều này không xảy ra, người Nga duy trì sự hiện diện hợp lý trong khu vực và rất chú ý đến những diễn biến dù là nhỏ nhất”, ông Arild Mo nói.

Vì lý do này, mâu thuẫn thường xuyên bùng phát giữa Na Uy và Nga về những gì đang xảy ra ở Svalbard. Các nhà chức trách Na Uy với lý do bảo vệ môi trường bắt đầu hạn chế các chuyến bay của trực thăng Nga.

“Chúng tôi bắt đầu tạo ra các khu bảo tồn thiên nhiên xung quanh những cơ sở của Nga trên quần đảo. Điều này không được thực hiện chính thức để kiềm chế Nga. Nhưng trên thực tế, đó chính xác là những gì xảy ra”, nhà ngoại giao Na Uy Sverre Jervell nói.

Moscow cũng thường xuyên cáo buộc Oslo vi phạm một trong những điều khoản quan trọng nhất của hiệp ước năm 1920, vốn biến Svalbard thành một khu phi quân sự.

Các nhà phân tích của ấn bản Defense Talk viết rằng, tàu khu trục nhỏ của Na Uy đôi khi neo đậu ở quần đảo và binh sĩ thuộc những quốc gia NATO xuất hiện tại đây ngày càng thường xuyên hơn.

Như chuyên gia Arild Mo nhấn mạnh, hòn đảo Spitsbergen là nơi mà Nga có thể "dễ dàng bày tỏ sự không hài lòng" bằng cách gây áp lực lên Na Uy. Giáo sư James Wither thuộc Trung tâm Nghiên cứu An ninh Châu Âu George C. Marshall cũng đồng ý với ý kiến ​​trên.

“Svalbard là gót chân Achilles của NATO ở Bắc Cực. Sự xa xôi của nó với lục địa Na Uy và tình trạng pháp lý đặc biệt cung cấp một số tiền đề có thể xảy ra cho sự can thiệp của Nga”, Giáo sư Wither nói.

Đồng thời, các nhà phân tích lưu ý rằng Moskva không tìm kiếm sự đối đầu trong khu vực này, và sự hiện diện của họ ở phần Tây quần đảo Svalbard hiện chỉ giới hạn trong các hoạt động khoa học và kinh tế.

Tuy nhiên, Nga hoàn toàn có thể sử dụng hòn đảo mà họ đang có chỗ đứng chân cho mục đích quân sự nếu đối mặt với sự cần thiết của việc phải vô hiệu hóa mối đe dọa do NATO gây ra.

“Quần đảo Svalbard đặc biệt dễ bị tổn thương trước hành động của Nga khi Moskva đã có chỗ đứng chân, điều này mang lại cho Moskva một lợi thế chiến lược để chia rẽ phương Tây và vô hiệu hóa NATO”, ấn phẩm Defense Talk kết luận.