Nga bỏ ưu thế hỏa lực để tránh hại dân thường Ukraine?

Chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraine đã nhanh chóng trở thành cuộc xung đột quân sự lớn nhất mà châu Âu từng chứng kiến ​​kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai, với việc Nga tiến hành một cuộc tấn công đa hướng trên khắp lãnh thổ đất nước này.

Trước cuộc xung đột, cán cân lực lượng quân sự của Nga và Ukraine rất mất cân bằng, với sự vượt trội của người Nga về hỏa lực, bao gồm cả trên không, trên biển và trên bộ, cũng như khả năng tấn công bằng đủ loại tên lửa tầm xa khác nhau.

Bên cạnh các cuộc không kích của chiến đấu cơ, Quân đội Nga đã tấn công hầu như khắp lãnh thổ rộng lớn ở Ukraine bằng tên lửa hành trình phóng từ tàu chiến, mặt đất và trên không; đồng thời với các cuộc bắn phá bằng pháo binh và tên lửa đạn đạo.

Nga đã sử dụng các tên lửa hành trình Kalibr, Onyx phóng từ trên không và bờ biển; các tên lửa hành trình Kh-555, Kh-101 phóng từ trên không, tên lửa siêu thanh Zircon; tên lửa đạn đạo chiến thuật Iskander…, tấn công phá hủy toàn bộ hạ tầng quân sự, từ các căn cứ chiến đấu, căn cứ huấn luyện đến các nhà máy công nghiệp quốc phòng của Ukraine.

Ở hướng biển, giới chức Đan Mạch hôm 29/5 đã thông báo sẽ cung cấp một bệ phóng và số lượng chưa xác định tên lửa bờ đối hạm Harpoon để giúp Ukraine mở hàng lang trên Biển Đen. Bên cạnh đó, xuất hiện thông tin về việc một số nước khác cũng có thể cung cấp tên lửa chống hạm cho Ukraine.

Nguồn tin cho biết, giới chức Mỹ cũng đang cân nhắc việc cung cấp 2 loại tên lửa diệt hạm Harpoon và Kongsberg cho Ukraine. Tuy nhiên, Mỹ đang phải cân nhắc rất kỹ vì đây là hành động leo thang chiến tranh với Nga, có thể gây ra những phản ứng khó lường của Moscow.

Nhưng ngay cả khi phương Tây cung cấp một số lượng hữu hạn các tổ hợp tên lửa chống hạm cho Ukraine thì vẫn còn nhiều vấn đề phải tính đến, như khả năng hạn chế khi phóng Harpoon từ bờ, vì đây chủ yếu là loại phóng từ các chiến hạm trên biển, trong khi Ukraine không có tàu chiến phù hợp.

Đó là còn chưa tính đến khả năng các tổ hợp ít ỏi này có thể bị Nga tiêu diệt ngay sau khi phóng quả đạn đầu tiên, bởi Nga có số lượng tên lửa tấn công mặt đất vượt trội, với tầm phóng rất xa. Nga cũng đã nâng cao cảnh giác kể từ sau vụ tuần dương hạm Moskva bị chìm trên Biển Đen.

Trên mặt đất, các phương tiện chiến đấu của lục quân Nga cũng có số lượng áp đảo và độ tiên tiến cao hơn rất nhiều so với Ukraine, đặc biệt là về xe tăng, xe thiết giáp Nga đều là các phương tiện đời mới có hỏa lực mạnh, độ chính xác cao và hệ thống bảo vệ tốt.

Trong khi Nga có các xe tăng T-72B3 và T-90 đã được kiểm chứng về tính năng tiên tiến thì Ukraine chỉ có những xe tăng T-64, T-72, T-80 với chất lượng kém hơn nhiều. Ngay cả khi được Ba Lan chi viện thêm khoảng 200 xe tăng T-72M1 và vài chục xe bọc thép chở quân thì chúng cũng không phải đối thủ của tăng-thiết giáp Nga.

Tuy nhiên, Ukraine đã được phương Tây cung cấp tới 10.000 tổ hợp tên lửa chống tăng các loại, bao gồm khoảng gần 4000 vũ khí chống tăng hạng nhẹ thế hệ mới NLAW do Anh-Thụy Điển sản xuất, khoảng 4000 tên lửa chống tăng FGM-148 Javelin của Mỹ, 6.000 vũ khí chống tăng di động dùng 1 lần AT4, cỡ đạn 84mm của Thụy Điển.

Những vũ khí chống tăng này đã phát huy hiệu quả rất cao, bắn cháy khá nhiều xe tăng, xe chiến đấu bộ binh, pháo tự hành, pháo phản lực phóng loạt…, của Nga, nhưng chúng cũng bị phá hủy rất nhiều và bị quân Nga và DPR, LPR thu giữ cũng không ít.

Bên cạnh đó, Nga còn có rất nhiều loại vũ khí mặt đất có uy lực rất lớn, trong đó nổi bật là các hệ thống pháo phản lực phóng loạt tầm bắn xa, uy lực lớn, sức hủy diệt khủng khiếp như BM-27 Uragan, BM-30 Smerch, Tornado-S, Tos-1A Solntsepyok, TOS-2 Tosochka…

Những trang bị này có uy lực vượt trội và độ chính xác cao hơn rất nhiều so với những hệ thống pháo phản lực thời Liên Xô của Ukraine, đặc biệt là các hệ thống pháo phản lực TOS bắn đạn nhiệt áp có sức công phá không kém gì vũ khí hạt nhân chiến thuật.

Trong khi đó, Ukraine chỉ có thể đáp trả một cách yếu ớt với tên lửa đạn đạo đã lỗi thời là Tochka-U có tầm bắn hơn 120km và các hệ thống pháo phản lực cũ kỹ có tầm bắn chỉ vài chục km, không có khả năng uy hiếp các mục tiêu bên kia biên giới nước Nga.

Ukraine cũng được Mỹ và Anh chi viện các hệ thống tên lửa phóng loạt M270 MLRS, hệ thống tên lửa pháo binh cơ động cao M142 (HIMARS), pháo M777 155mm..., cùng với pháo tự hành Caesar 155mm của Pháp, pháo tự hành “Krab”, Gozdzik và rocket Grad của Ba Lan.

Tuy nhiên, những loạt vũ khí được viện trợ ít ỏi này vẫn không thể so sánh được với các trang bị hạng nặng với số lượng gấp bội của Nga. Bên cạnh đó, khả năng trinh sát hỏa lực của Ukraine cũng không tương xứng nên chúng không thể giúp Kiev xoay chuyển được cục diện chiến trường.

Mặc dù Nga có vũ khí, trang bị vượt trội như vậy nhưng họ không thể hiện được hết sức mạnh của mình, nguyên nhân khiến quân Nga gặp nhiều khó khăn trên chiến trường là do điều kiện tác chiến đô thị phức tạp của Ukraine, cùng với đó là việc Moscow muốn tránh những thương vong cho dân thường.

Chúng ta đã từng thấy quân Nga tiến rất nhanh ở những khu vực rừng núi, nông thôn nhưng gặp khó khăn ở các đô thị do không dám sử dụng hết sức mạnh hỏa lực để phá vỡ hệ thống phòng thủ kiên cố, bởi lực lượng lượng Ukraine đã sử dụng cả các công trình dân sự để làm cứ điểm cố thủ.

Nếu Nga sử dụng hỏa lực mạnh thì hoàn toàn có thể dễ dàng phá vỡ thế trận phòng thủ của Ukraine nhưng sẽ gây ra thương vong lớn cho dân thường, dẫn đến sự chỉ trích của phương Tây và cả cộng đồng quốc tế, khiến Moscow mất đi “lý do chính đáng” để mở chiến dịch quân sự ở Ukraine.

Nga thường đề xuất mở các hành lang nhân đạo cho thường dân thoát ra khỏi các đô thị để có thể sử dụng hết uy lực của vũ khí, trang bị nhưng không dễ

Do đó, quân Nga thường chỉ vây hãm các thành phố lớn và sử dụng vũ khí tấn công chính xác để tiến hành “phẫu thuật” các mục tiêu quân sự trọng yếu của Ukraine. Còn với các thành phố cần phải đánh chiếm, Nga chỉ có thể dùng các vũ khí có sức công phá hạn chế và sát thương trên diện hẹp.

Sự kiện tiêu biểu là trận chiến Mariupol. Chúng ta đã thấy Nga gặp khó khăn thế nào khi trong thành phố còn vài trăm nghìn dân, nhưng khi đa số dân chúng đã di tản xong thì họ dễ dàng đánh chiếm các quận của thành phố này.

Ở cứ điểm cuối cùng là nhà máy thép Azovstal, Nga có đủ hỏa lực để đánh sập công trình kiên cố này, nhưng tiểu đoàn cực đoan Azov tuyên bố còn vài nghìn dân thường còn kẹt lại trong các hầm ngầm, khiến quân Nga không dám tấn công nên chỉ tiếp tục vây hãm đến khi quân Ukraine đầu hàng.

Việc Nga dễ dàng từ Belarus đánh tới Kiev chỉ trong một ngày đã cho thấy rằng, nếu cuộc chiến diễn ra giữa hai quân đội, Nga có thể đánh chiếm thành phố chỉ trong vòng vài ngày. Và nếu Nga cố tình đánh chiếm thủ đô của Ukraine thì họ sẽ làm được nhưng Moscow đã không làm thế vì họ không có ý định xâm chiếm thủ đô Ukraine và gây sát thương lớn cho người dân.