Nga biến Liên minh kinh tế Á - Âu thành đối thủ ngang tầm với EU?

Tại Diễn đàn Liên minh Kinh tế Á - Âu tổ chức ở Bishkek, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho rằng EAEU cần hình thành một chiến lược toàn diện cho sự phát triển thương mại. Liệu khối này có thể cạnh tranh với Liên minh châu Âu trong tương lai hay không?

Diễn đàn Kinh tế Á - Âu bắt đầu vào ngày 26/5/2022 tại thủ đô của Cộng hòa Kyrgyzstan. Sự kiện có sự tham dự của các chính khách của các nước thành viên của Liên minh Kinh tế Á - Âu gồm Nga, Armenia, Belarus, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Uzbekistan.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã phát biểu tại phiên họp toàn thể thông qua liên kết video rằng: "Đã đến lúc hình thành một chiến lược toàn diện cho sự phát triển kinh tế của Hiệp định Đối tác Kinh tế Á - Âu".

"Mở rộng liên minh sẽ phản ánh tất cả những thách thức quốc tế chính mà chúng ta đang đối mặt, cũng như xác định các mục tiêu dài hạn, những công cụ và cơ chế để đạt được chúng", RIA Novosti trích dẫn phát biểu của nhà lãnh đạo Nga.

Ông Putin lưu ý, EAEU cần suy nghĩ về kế hoạch cho các hành động tiếp theo nhằm cải thiện hệ thống thương mại và đầu tư. Để làm được điều này, các hiệp định cần được ký kết, bao gồm cả với một số nước thành viên của SCO, BRICS và ASEAN.

“Trên thực tế, chúng ta có thể nói về việc hình thành các hiệp định mới phát triển và bổ sung các quy định của WTO, trong đó điều quan trọng là phải chú ý không chỉ đến thuế quan, mà còn cả việc loại bỏ hàng rào phi thuế quan, có thể mang nhiều ý nghĩa hơn", ông Putin nhấn mạnh.

Tổng thống Nga đã đề xuất thêm một số ý tưởng để cải thiện quan hệ đối tác. Cụ thể, EAEU cần xây dựng một trung tâm xuất khẩu Á - Âu và các nhà kinh doanh tăng cường làm việc để hình thành một công ty tái bảo hiểm Á - Âu, phát triển các đặc khu kinh tế xuyên biên giới...

Như vậy với những bước đi đầy tham vọng nói trên, rõ ràng Nga có kế hoạch thành lập một đối thủ kinh tế chính thức của Liên minh châu Âu.

Tuy nhiên để đạt được điều mong muốn cần phải đáp ứng hai điều kiện. Trước hết, Liên minh Kinh tế Á - Âu nên thay đổi mức độ thương mại giữa các nước thành viên, ý kiến trên được nhà khoa học chính trị và kinh tế học Andrey Suzdaltsev nói với tờ PolitExpert .

“Các quốc gia EAEU cần tăng kim ngạch thương mại nội bộ với nhau. EU có nhiều liên kết giữa các nước hơn so với trên thế giới. Khoảng 90% hàng hóa của thị trường đầu tư Á - Âu gồm máy công cụ, thiết bị - được nhập khẩu, và không thuộc chu kỳ sản xuất của EAEU".

"Có một sự thay đổi nhỏ. Phần lớn hàng xuất khẩu của các nước trong liên minh của chúng ta là tài nguyên năng lượng: dầu và khí đốt. Do vậy trong khối cũng cần bắt đầu kinh doanh những mặt hàng khác”, người đối thoại của tờ PolitExpert nhấn mạnh.

Ông Suzdaltsev tin rằng để các ứng viên châu Á nghiêm túc gia nhập Liên minh Kinh tế Á - Âu thì cũng cần phải mở rộng thị trường.

Hiện kim ngạch thương mại lớn nhất trong EAEU thuộc về Nga. Các quốc gia khác cũng nên chủ động và tăng cường hoạt động của họ trong khối nhằm giúp Liên bang Nga giảm thiểu tác động tiêu cực của những lệnh trừng phạt.

Cần nói thêm, các nước phương Tây đã áp đặt nhiều biện pháp trừng phạt chống lại Nga trong bối cảnh chiến sự Ukraine. Tuy nhiên, Moskvs khẳng định Liên minh Châu Âu và Mỹ phải nhận thiệt hại kinh tế lớn nhất.

Duma Quốc gia (Hạ viện Nga) mới đây đã thông qua một nghị định thư về việc hoãn nộp thuế VAT từ EAEU cho các đặc khu kinh tế, đây có thể xem như một tín hiệu mời gọi đầy hấp dẫn.