Mức hưởng tối đa "hào phóng nhất thế giới" đe dọa an toàn quỹ hưu trí

• Nhận bảo hiểm xã hội một lần, người lao động thiệt bao nhiêu tháng lương?
• Siết điều kiện hưởng bảo hiểm xã hội một lần để giữ người lao động trong lưới an sinh

Tỷ lệ hưởng lương hưu trên số năm đóng góp của Việt Nam hiện nay được đánh giá là "hào phóng nhất thế giới"

Đánh giá về chính sách bảo hiểm xã hội hiện hành, Bộ LĐ-TB&XH đã đưa ra cảnh báo về sự mất cân đối trong dài hạn giữa quỹ hưu trí và tử tuất trong dài hạn.

Chỉ ra nguyên nhân của tình trạng này, Bộ LĐ-TB&XH cho hay, do chính sách bảo hiểm xã hội hiện hành được kế thừa từ các chính sách bảo hiểm xã hội trong giai đoạn kế hoạch hóa tập trung, thiết kế dành cho công nhân viên chức khu vực nhà nước, do ngân sách nhà nước đảm bảo.

Khi mở rộng ra các khu vực kinh tế khác thì chính sách chưa được sửa đổi, bổ sung kịp thời, chưa phù hợp với sự thay đổi về đặc điểm của quy mô và cơ cấu dân số (tốc độ già hóa dân số), chưa phù hợp với nguyên tắc đóng - hưởng và cân đối giữa mức đóng - mức hưởng dẫn đến quỹ hưu trí và tử tuất khó đảm bảo khả năng cân đối trong dài hạn.

Phân tích sâu về sự mất cân đối giữa đóng - hưởng, Bộ LĐ-TB&XH dẫn báo cáo của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, theo chính sách bảo hiểm xã hội hiện hành, bình quân người tham gia bảo hiểm xã hội đóng góp trong 28 năm với tỷ lệ 22% vào quỹ hưu trí và tử tuất, trong khi hưởng lương hưu bình quân 25 năm với tỷ lệ hưởng bình quân 70,1%.

Trong khi đó, tương quan giữa số người đóng và số người hưởng có xu hướng ngày càng giảm. Năm 1996, cứ có 217 người đang đóng bảo hiểm xã hội thì chỉ có 1 người đang hưởng chế độ hưu trí; 10 năm sau, năm 2006 tỷ lệ này là 12,6/1; đến năm 2017 là 8,2/1 và đến năm 2020 là 7,7/1. Tỷ lệ số chi trên số thu vào quỹ hưu trí và tử tuất trong thời gian qua đang có xu hướng tăng lên.

Tỷ lệ hưởng lương hưu trên số năm đóng góp của Việt Nam hiện nay là khá cao, mức tối đa là 75% , tương ứng với tỷ lệ tích lũy là 2,14% cho mỗi năm đóng góp đối với nam và 2,5% cho mỗi năm đóng góp đối với nữ. Theo các chuyên gia của Tổ chức Lao động quốc tế, tỷ lệ hưởng của Việt Nam cao hơn nhiều nước trong khu vực và được đánh giá là hào phóng nhất thế giời

Theo thông lệ quốc tế, với mô hình hưu trí như Việt Nam hiện nay, người nghỉ hưu để có thể hưởng lương hưu trong 20 năm thì cần thời gian đóng góp bình quân ít nhất là 40 năm mới đảm bảo cân đối quỹ hưu trí trong dài hạn.