‘‘Mốt” chơi chó thuần chủng

ANTĐ - Trái ngược phong trào chơi chó có nguồn gốc nước ngoài đang phát triển rầm rộ với những chú chó được mệnh danh là “thần khuyển”, “siêu khuyển” sau khi về Việt Nam đã được định giá hàng nghìn, thậm chí hàng chục nghìn đô la Mỹ. Gần đây, tại Hà Nội xuất hiện phong trào nuôi các giống chó thuần chủng có nguồn gốc tại Việt Nam. Những chú khuyển thuần chủng này được nhìn nhận như những giống chó quý hiếm, rất tinh khôn và trung thành…
Ảnh: internet

Những chú khuyển Made in… Việt Nam

Trong những giống chó thuần chủng của Việt Nam nổi tiếng nhất là giống chó Phú Quốc. Năm 2011, trong cuộc thi Chó đẹp thế giới do Liên đoàn Các hiệp hội nuôi chó giống quốc tế (FCI) tổ chức tại Paris (Pháp), hai chú chó Phú Quốc có tên là Đốm và Vện đã tham gia thi tài với các giống chó đẹp nhất đến từ hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới. Đây là 2 chú chó đã giành được nhiều giải thưởng tại các cuộc thi trong nước do Hiệp hội những người nuôi chó giống Việt Nam (VKA) tổ chức. Mặc dù không được lọt sâu vào những vòng trong song phần thể hiện của Đốm và Vện đã nhận được sự đánh giá cao từ Ban giám khảo đồng thời mở ra cơ hội đưa chó Phú Quốc trở lại với danh mục các giống chó được FCI công nhận. Tuy nhiên, lần lại những tài liệu được lưu giữ cho đến ngày nay, đây không phải là lần đầu tiên giống chó Phú Quốc được thế giới biết đến và ghi nhận. 2 chú chó Phú Quốc có tên là Mango (Xoài) và Banane (Chuối) đã từng giành ngôi quán quân và á quân trong một cuộc thi chó tổ chức tại Pháp vào năm 1894. Giám khảo của cuộc thi này là bá tước Henri de Bylan, một nhà quý tộc Hà Lan, tác giả của nhiều cuốn sách viết về các giống chó. Đích thân bá tước Henri de Bylandt đã nghiên cứu và soạn thảo ra bản tiêu chuẩn gồm 26 chi tiết cho chó Phú Quốc và đưa vào các cuốn sách trứ danh mà ông viết sau này, trong đó, loài chó Phú Quốc được nhắc đến sánh ngang cùng 300 giống chó quý và nổi tiếng khác trên thế giới. Những đặc điểm chỉ riêng có ở loài chó Phú Quốc được biết đến bao gồm có các xoáy lông ở trên sống lưng. Chó Phú Quốc biết đào hang để đẻ và có biệt tài săn thú, bơi dưới nước giỏi như rái cá nhờ chân có màng như chân vịt và bộ lông mượt sát, rất ngắn. Chó Phú Quốc không chỉ có một mà có rất nhiều đặc tính ưu việt, đặc biệt là không sợ độ cao, ngoài ra còn là sự nhanh nhẹn và chính xác tuyệt vời. 

Xếp sau chó Phú Quốc, một giống chó thuần chủng khác cũng được nhiều người chơi quan tâm tìm kiếm là giống H’Mông cộc đuôi. Theo Trung tâm Nhiệt đới Việt Nga nơi đã từng đưa giống chó này vào chương trình nghiên cứu, đây là một giống chó bản địa cổ xưa của người dân tộc H’Mông ở vùng miền núi phía bắc Việt Nam. Từ xưa giống chó này đã được sử dụng làm chó săn, chó canh gác và hiện tại vẫn tiếp tục đảm nhiệm khá tốt các vai trò này. Chó H’Mông cộc đuôi có tầm vóc trung bình nhưng luôn bộc lộ các đặc điểm về thể lực rất tốt, cũng như khả năng chịu đựng các điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Tính cách của chó H’Mông cộc đuôi được hình thành từ rất sớm, giống chó này có một trí nhớ tốt, do đó có khả năng tiếp thu các bài huấn luyện dễ dàng và rất nhanh ngay từ khi còn nhỏ. Theo nghiên cứu của Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga, giống chó này được đánh giá có nhiều triển vọng và thích hợp nhất trong việc sử dụng làm chó nghiệp vụ và thuận lợi nhất trong việc nhân giống một cách có tổ chức và bài bản. 

Bên cạnh chó Phú Quốc và H’Mông cộc đuôi, 2 loại chó thuần chủng khác cũng được đánh giá cao trong giới chơi chó là chó Bắc Hà và Dingo Đông Dương. Chó Bắc Hà là loài chó bản địa của người H’Mông sống ở vùng Bắc Hà tỉnh Lào Cai. Chó Bắc Hà thường có lông xù, to cao, có con có bờm rất đẹp. Loài chó này rất thông minh và dễ huấn luyện, biết nghe lời chủ và rất kỷ luật, thường được người H’Mông dùng để đi săn và làm bạn trong những chuyến đi dài ngày. Còn Dingo Đông Dương (ở một số nơi còn gọi là chó Lài) là giống chó nguyên thủy đặc trưng tại các vùng trung du và miền núi của Việt Nam. Giống này thuộc nhóm chó săn tự nhiên được người dân trên bán đảo Đông Dương nuôi từ hàng nghìn năm trước. Ngoài 4 giống chó thuần Việt trên, Việt Nam còn có rất nhiều các giống chó bản địa khác nữa như Akita, Sharky, Laika hoặc chó săn Tây Ninh, chó Chóc Tây Nguyên...

Những người thích chơi chó thuần chủng

Tại Hà Nội, những người thích chơi chó thuần chủng Việt Nam tập hợp nhau tại một website có tên quockhuyen.com. Diễn đàn này hiện đang thu hút được rất nhiều thành viên tham gia. Họ thuộc nhiều lứa tuổi và ở nhiều ngành nghề khác nhau nhưng đều có chung niềm đam mê với những chú chó thuần Việt. Người sáng lập sân chơi này là anh Hoàng Thanh Quang (Ba Đình - Hà Nội). Theo anh Quang, cái thú của người chơi chó thuẩn chủng Việt Nam là được tìm về bản ngã nguyên thủy của con chó tại vùng đất mà nó đã sinh ra. Ngoài ra, những con chó bản địa của chúng ta rất dễ nuôi, khả năng sinh tồn và thích nghi tốt, thông minh, dễ bảo, lại cực trung thành và trông dáng vẻ cũng rất đẹp.

Bản thân anh Quang hiện đang nuôi một đàn gồm 5 con đủ đại diện của các giống chó chính. Anh Quang cho biết: Một đặc điểm thu hút những người chơi chó thuần Việt đó là, khác với các giống chó “Tây” hầu hết đều là các sản phẩm lai giống nhân tạo, nếu không cho qua các trường lớp huấn luyện chuyên nghiệp từ bé thì thường rất phá phách. Còn với các giống chó thuần chủng Việt Nam chúng thường hiểu theo tâm lý của người nuôi dạy, do được tạo nên từ quá trình chọn lọc tự nhiên nên đã sớm thuần thục với các kỹ năng cơ bản. Khác với quan niệm các giống chó ta chỉ là những giống chó “cỏ”, nuôi chỉ để trông nhà, những người nuôi chó thuần chủng trên diễn đàn quốc khuyển đang làm một công việc mà nói vui như anh Quang là… nâng tầm chó ta. Các thành viên tham gia diễn đàn sẽ được tư vấn về cách huấn luyện, chăm sóc sức khỏe cũng như tạo giống một cách cơ bản nhất theo phương pháp quản lý tiêu chuẩn quốc tế. Mỗi chú chó sẽ được cấp sổ ghi lại ngày sinh, nguồn gốc xuất xứ và nhiều dữ liệu khác, đồng thời sẽ được tiêm vaccine phòng 7 loại bệnh cơ bản đối với chó. 

Ngoài việc giá thành một chú chó thuần chủng Việt Nam không quá cao so với các chú chó “Tây” thì điều thu hút người chơi chó thuần chủng Việt Nam là việc nuôi dưỡng không quá tốn kém. Thức ăn cho chó chỉ cần cơm trộn với ngô xay, phổi lợn nấu chín, hoặc có thể trộn thêm hoa quả, ngũ cốc. Với việc mỗi ngày cho chó ăn 2 lần, tính ra chi phí thức ăn mỗi tháng chỉ trên dưới 500 nghìn đồng. Theo anh Quang con số này chỉ bằng 1/20 so với số tiền phải bỏ ra để nuôi một chú chó nước ngoài thuần chủng. Khó khăn lớn nhất đối với những người chơi chó Việt thuần chủng là việc phải chuyển vùng. Do sự thay đổi về khí hậu, môi trường sống của những chú chó thuần chủng này nên đòi hỏi người chơi phải nắm được những quy luật cơ bản. Theo anh Quang, bài học đầu tiên là phải nắm vững về vấn đề thời gian, nếu như mua chó Phú Quốc để chuyển ra Bắc thì tốt nhất nên mua vào mùa hè vì khi đó nhiệt độ 2 miền hầu như cân bằng nhau. Còn nếu như mua chó H’Mông cộc đuôi hay Bắc Hà thì tốt nhất nên mua vào mùa Thu – Đông vì khi đó nhiệt độ ở Lào Cai hay Hà Giang không chênh lệch quá 10 độ so với đồng bằng. Việc thứ hai là phải cho các giống cho này ăn những thức ăn lành tính để tránh cho những chú khuyển không bị mắc phải những căn bệnh về đường ruột.


Cần một thương hiệu cho chó thuần chủng Việt

Phong trào chơi chó giống, chó thuần chủng ở Việt Nam dù đã có thời gian phát triển khá dài, song mới chỉ dừng ở các nhóm, hội mang tính chất nội địa hoặc vùng miền. Điều này phản ánh một thực tế tuy chúng ta có những giống chó thuần chủng rất tinh khôn, song lại không được thế giới biết đến và thừa nhận. Hiện nay, các giống chó thuần chủng của Việt Nam như chó Phú Quốc, chó H’Mông cộc đuôi đang rơi vào tình trạng bị mua bán và lai tạp một cách tràn lan, bừa bãi. Và cho đến nay vẫn chưa một chương trình cụ thể nào về việc bảo tồn những giống chó quý hiếm này. 

 Ngay cả đến giống chó thuần chủng nổi tiếng nhất của Việt Nam, được nhiều người chơi quan tâm và săn lùng là chó Phú Quốc hiện vẫn chưa được Liên đoàn các hiệp hội nuôi chó giống quốc tế (FCI) công nhận. Chính vì điều này mà đã có thời gian xảy ra cuộc tranh chấp thương hiệu giữa chó Phú Quốc và giống chó xoáy Thái Lan. Tại vùng phía Đông của Thái Lan cũng tồn toại một loài chó với tên gọi Ridgeback có đặc điểm gần giống với chó Phú Quốc của Việt Nam. Do những người Thái đã đăng ký tiêu chuẩn của giống chó này với FCI nên từ đó họ đã tung ra luận điểm chó Phú Quốc có nguồn gốc từ chó xoáy Thái Lan. Bên cạnh đó, sự xâm nhập của các giống chó khác vào Phú Quốc và sự lai tạp giữa các giống chó khác với chó Phú Quốc để tăng kích thước đã làm phai nhạt dần những đặc tính hoang dã quý hiếm của loài chó này. Có thể thấy, do chưa có một chương trình bảo tồn các giống chó thuần chủng Việt Nam, nên phong trào săn tìm và thu gom chó thuần chủng đã và đang gây ra những nguy cơ với những loài chó này. Bởi những đàn chó thuần chủng sau khi bị thu gom chỉ còn lại những con chó xấu, khiến cho thế hệ sau của chúng sẽ mất dần đặc điểm vốn có.