Các nhà kiến trúc đã đặt tên đó là “tư duy mét vuông”. Lợi ích nhà cao tầng không phải lúc nào cũng đạt được nhờ vào tư duy… bên cạnh hạn hẹp và thiển cận này. Nếu không thoát khỏi tư duy kiểu này thì giá trị sống ở các khu đô thị mới của Hà Nội, TP.HCM… sẽ rất tù túng.
Không chỉ đợi đến kỳ họp vừa qua của HĐND TP Hà Nội các đại biểu mới bày tỏ bức xúc và chất vấn về các vấn đề quy hoạch và cấp phép xây dựng các khu đô thị mới tràn lan ở Hà Nội hiện nay. Dư luận xã hội cũng đã từng lên tiếng “kêu ca” và cấp báo tình trạng các khu đô thị mới của Hà Nội đã và đang quy hoạch “phơi lộ” sự thiếu đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, nhất là độ “vênh váo” khi kết nối cơ sở hạ tầng giữa các khu đô thị với nhau. Chưa kể tới trong “ruột” các khu đô thị ngổn ngang, mấp mô hàng loạt các công trình hạ tầng, dịch vụ công cộng và an sinh xã hội. Nhiều chủ đầu tư cùng “nhảy” vào một dự án đô thị, ngược lại một chủ đầu tư lại được giao quá nhiều công trình trong khi năng lực, trình độ có hạn. Phó Chủ tịch UBND thành phố thừa nhận, hiện các chủ đầu tư chỉ chăm chăm vào các dự án, công trình có khả năng thu hồi vốn nhanh, hầu như không để mắt đến các dự án xã hội hóa.
Cũng dễ hiểu thôi! Kinh doanh thì phải mong kiếm lời nhanh, nhắm tới lợi ích trước mắt. Họ đâu có cần biết người dân dọn ra khu đô thị mới sẽ hít thở ra sao, sinh hoạt đi lại, khám chữa bệnh, học hành, vui chơi giải trí thế nào. “Sống chết mặc bay, tiền thầy bỏ túi”. Tại các cuộc hội thảo và hội nghị, trong khi các nhà chuyên môn và kiến trúc sư sôi nổi đăng đàn, bàn cãi nảy lửa về quy hoạch kiến trúc khu đô thị mới, thì các ông chủ đầu tư và các nhà quản lý hầu như chẳng đến nghe. Thế nên, với “tư duy mét vuông”, các nhà đầu tư thường sẵn sàng “hy sinh” cắt xén bớt các chỉ tiêu về chất lượng sống như co hẹp diện tích cây xanh, trường học, công trình dịch vụ. Tận dụng từng tấc đất họ xây dựng các căn hộ dày đặc nhà nọ nhìn thẳng vào nhà kia không còn đâu không gian riêng tư.
Thông thường khi nói đến bản sắc đô thị, người ta hay nói đến những điều to tát, lớn lao. Bản sắc của các khu đô thị mới đang được hình thành và định hình từ hôm nay. Không chỉ là những giá trị vật thể với những tòa nhà cao ốc “chọc” lên trời mà từ hình dáng đến diện mạo na ná như việc “mặc đồng phục” kiểu Tây. Chẳng lẽ các khu đô thị mới lại giẫm vào dấu chân các khu tập thể, chung cư thời bao cấp, cho dù có hiện đại hơn, bóng bẩy hơn lắp khóa nhôm kính! Được biết, tháng 8 tới, Hà Nội sẽ rà soát đợt 1 với 12 dự án khu đô thị mới. Sau đó sẽ làm đợt 2 với 50 dự án đang thực hiện. Còn tới 92 dự án chưa thực hiện cũng sẽ được rà soát, kiểm tra.
Một vị lãnh đạo thành phố, sau khi đi tìm hiểu đã “bất ngờ” thấy có tới 10 dự án đô thị mới tập trung trên một địa bàn. Các khu đô thị mới “nhấp nhô” khắp Hà Nội ngoại trừ một vài cái “đáng mặt” đô thị còn lại đều trong tình trạng “mấp mô” quy hoạch, khấp khểnh cơ sở hạ tầng kỹ thuật, giao thông. Không thể coi là “sự đã rồi” mà cần làm cho rõ vấn đề “quy hoạch trách nhiệm”.
