Nhu cầu về sách truyện của trẻ em rất lớn, song thị trường vẫn chưa đáp ứng được
Đa dạng về chủng loại
Sau một thời gian dài khuynh đảo thị trường, hè năm nay truyện tranh đến từ một số nước như Nhật Bản, Hàn Quốc đã phải nhường chỗ cho sách đến từ một số nước châu Âu, châu Mỹ. Một số bộ sách văn học kinh điển như Hoàng tử bé, Bác sĩ Aibolit, Đảo giấu vàng, Chiếc chìa khóa vàng hay chuyện ly kỳ của Buratino, Truyện cổ Grim, Truyện cổ Andersen đã được các em thiếu nhi đón nhận nồng nhiệt… Bên cạnh đó, một số sách khoa học cũng được tung ra trong hè này với doanh số bán hàng khá cao do sách được minh họa đẹp và có lối dẫn giải dễ hiểu. Bộ truyện tranh màu về 2 ông hoàng công nghệ Steve Jobs và Mark Zuckerberg với nội dung tái hiện sinh động cuộc đời, sự nghiệp của nhà sáng lập Apple và Facebook cùng những buồn vui, thách thức trên con đường vươn tới đỉnh cao sáng tạo của họ đã được không ít bạn trẻ yêu thích công nghệ lựa chọn.
Để hút khách, nhiều nhà xuất bản và nhà sách đã tung ra những chương trình khuyến mãi khá hấp dẫn. Tháng sách Kim Đồng (kéo dài đến giữa tháng 6) với chương trình giảm giá từ 20-50% cùng nhiều phần quà thú vị, áp dụng ở hệ thống các nhà sách của NXB Kim Đồng trên toàn quốc. Chương trình giảm giá 10% các loại sách của NXB Trẻ (từ 1 - 15/6) cũng được áp dụng trên hệ thống nhà sách FAHASA khắp cả nước. Đặc biệt trong vài năm gần đây, lượng tiêu thụ sách nội cũng tăng đáng kể. Có thể kể đến thành công vang dội của Cho tôi một vé đi tuổi thơ, Tôi là Beto... của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh. Ngoài ra, nhằm giúp thế hệ trẻ hiểu và yêu lịch sử đất nước, các bộ tiểu thuyết lịch sử hay nhất cũng được tái bản như: Nhà Chử, Nỏ thần, Đảo hoang, Sao Khuê lấp lánh, Trăng nước Chương Dương, Trên sông truyền hịch, Bên bờ Thiên Mạc…
Một số cuốn sách được nhiều thế hệ thiếu nhi yêu thích như Cây bàng không rụng lá, Đất rừng phương Nam, Quê nội, Miền xanh thẳm, Một cần câu, Lớp học anh Bồ câu trắng cũng được tái bản. Kho tàng truyện cổ tích, dân gian và truyện lịch sử vốn rất phong phú, đa dạng của Việt Nam như Sơn Tinh - Thủy Tinh, truyện Cổ tích Việt Nam chọn lọc cũng thu hút sự chú ý của một lượng độc giả đáng kể… Ở mảng truyện tranh, hè 2012, NXB Kim Đồng giới thiệu đến bạn đọc nhiều tác phẩm truyền thống mới. Nổi bật nhất trong đó có 5 cuốn trong bộ truyện tranh Bác Hồ sống mãi và 5 cuốn đầu tiên trong bộ truyện tranh Các vị vua hiền. Ngoài ra, nhiều bộ sách được đánh giá cao và có lượng tiêu thụ lớn của dòng sách nội dành cho thiếu nhi là những bộ sách được biên soạn công phu minh họa bắt mắt như Danh nhân thế giới gồm 12 tập.
Tràn lan hàng nhái
Dù sức mua có tăng song có thể nói đến thời điểm hiện tại, sách truyện nội vẫn chưa chiếm thị phần lớn trên thị trường. Chị Nguyễn Thảo Linh - giáo viên mầm non ở quận Tây Hồ chia sẻ: “Đối với các em nhỏ, chúng thường tìm đến cái mới chứ không để ý sách có hay hay không. Do đó tôi phải thường xuyên đi chọn truyện cho con. Khi đến các nhà sách, tôi thấy để tìm được một cuốn truyện vừa mang tính giáo dục, thẩm mỹ vừa hấp dẫn được trẻ chẳng khác nào… đãi cát tìm vàng. Hầu hết bộ truyện tranh Việt thường quá chú trọng đến phần chữ, xem nhẹ phần tranh, chủ yếu tranh chỉ mang tính minh họa nên khiến trẻ nhanh mỏi mắt, chán đọc. Nhiều cuốn truyện lặp đi lặp lại đề tài lịch sử, cổ tích, rất sáo mòn, khô khan mà quên đi tính giải trí. Bên cạnh đó, chúng ta đang thiếu trầm trọng những nhà văn viết cho thiếu nhi, trong khi lớp nhà văn lão làng như Tô Hoài đã không còn nhiều sức để viết nữa. Có thể nói so với thời trước trẻ con thời nay có quá nhiều thứ để học nhưng khổ ở chỗ chúng phải đọc nhiều tác phẩm chất lượng thấp, kém chọn lọc”…
Theo ông Nguyễn Đăng Trung - chủ một nhà sách trên đường Xuân Thủy, quận Cầu Giấy: “Số lượng sách được tiêu thụ nhiều nhất thuộc về đầu sách phát triển trí tuệ, chủ yếu phục vụ đối tượng lứa tuổi mầm non như: tô mầu, chuyện kể... Sách phát triển trí tuệ là đầu sách dành cho trẻ từ 2-6 tuổi, lứa tuổi trước khi vào lớp 1. Sở dĩ dòng sách này được ưa chuộng nhiều hơn cả là vì chúng cung cấp cho trẻ em những kỹ năng cơ bản như dạy trẻ không cáu giận, biết lễ phép lịch sự, biết cảm thông và chia sẻ... So với sách ngoại, sách nội có thế mạnh riêng nhưng phải đầu tư công phu hơn sách dịch nhiều, từ khâu lên kế hoạch đề tài, viết kịch bản, vẽ minh họa”...
Cũng theo ông Trung, tình trạng nhiều bộ truyện có nội dung bắt chước, ăn theo những tác phẩm đã thành công xuất hiện ngày càng nhiều. Bên cạnh đó, những truyện phiêu lưu mạo hiểm hay truyện siêu nhân của các tác giả trong nước bị ảnh hưởng nhiều của truyện ngoại. Một đại diện của NXB Kim Đồng thừa nhận, trong 10 năm qua NXB đã tổ chức nhiều cuộc vận động sáng tác lớn viết cho lứa tuổi thiếu nhi. Nhiều tác phẩm đã được NXB chọn in, nhưng khi phát hành ra thị trường, sách không được đón nhận. Ngoài ra, điểm yếu của truyện tranh Việt Nam còn là tình trạng thiếu nghiêm trọng những mảng truyện đời thường. Sự thiếu vắng không khí tuổi thơ hiện đại trong mảng sách thiếu nhi là nguyên nhân khiến một bộ phận thanh thiếu nhi Việt Nam bị hấp dẫn bởi những câu chuyện giản dị nhưng vô cùng sống động, lý thú ở các tác phẩm nước ngoài…
(Còn nữa)
