- Cựu Tổng thống Burkina Faso nhận án chung thân vì ám sát người tiền nhiệm
- Cựu Tổng thống Burkina Faso được quản thúc tại nhà
 |
Phe ủng hộ đảo chính ăn mừng trên đường phố Burkia Faso hôm 30-9 |
Vụ đảo chính thứ hai trong vòng 9 tháng
Cuộc đảo chính mới nhất của Burkina Faso, được công bố hôm 30-9 trên kênh truyền hình nhà nước. Người ta đã nghe thấy tiếng nổ súng trên đường phố hôm 30-9. Các quan chức đã thông báo lệnh giới nghiêm ngay sau đó. Trung tá Paul Henri Sandaogo Damiba, người đã lên nắm quyền trong một cuộc đảo chính vào đầu năm nay, đã đồng ý từ chức vào ngày 2-10 và rời sang quốc gia láng giềng Togo.
Tổng thống được bầu một cách dân chủ cuối cùng của Burkina Faso đã bị ông Damiba lật đổ vào tháng 1-2022 trong bối cảnh chính phủ của ông bị chỉ trích vì không thể ngăn chặn các cuộc tấn công cực đoan. Tuy nhiên, 9 tháng trôi qua, bạo lực thánh chiến, đã khiến hàng nghìn người Burkina thiệt mạng và 2 triệu người phải rời bỏ nhà cửa, vẫn tiếp diễn và giờ đây ông Damiba cũng chịu chung số phận bị lật đổ.
Lãnh đạo của cuộc đảo chính mới nhất, Đại úy Ibrahim Traore, 34 tuổi, cuối tuần qua nói rằng Trung tá Damiba đã không làm đủ để cải thiện tình hình khi bạo lực từ các phần tử Hồi giáo cực đoan vẫn gia tăng ở đất nước nghèo đói và bất ổn Tây Phi. Đại úy Traore hiện đã hứa cam kết “tất cả các lực lượng chiến đấu sẽ tập trung vào vấn đề an ninh và khôi phục sự toàn vẹn lãnh thổ của đất nước”.
Bất ổn vì chia rẽ và khủng bố
Các nhà lãnh đạo của cả 2 cuộc đảo chính đã hứa sẽ làm cho đất nước an toàn trước bạo lực Hồi giáo. Tuy nhiên, Burkina Faso đã trở thành tâm điểm của sự bành trướng ngày càng tăng của các nhóm có liên hệ với al-Qaeda và Nhà nước Hồi giáo tự xưng, sau khi bạo lực bắt đầu ở quốc gia láng giềng Mali vào năm 2012 lan sang các quốc gia khác ở phía Nam sa mạc Sahara. Tuần trước, một cuộc tấn công vào một đoàn xe đã giết chết 11 binh sĩ và 50 thường dân Burkina Faso.
Cùng với lo ngại về sự trỗi dậy của các phần tử Hồi giáo cực đoan, Burkina Faso có thể lún sâu vào bất ổn bởi chia rẽ trong xã hội. Cuối tuần qua, hàng trăm người biểu tình, đốt lửa, xé rào thép gai và ném đá vào Đại sứ quán Pháp ở Thủ đô Ouagadougou và tấn công một trung tâm văn hóa Pháp ở thành phố Bobo-Dioulasso. Những người ủng hộ Đại úy Traore này đã kêu gọi hỗ trợ của Nga để giúp chống lại các chiến binh thánh chiến, như nước láng giềng Mali đã làm với nhà thầu quân sự Wagner của Nga.
Tờ Guardian trích một nguồn tin cho biết, ông Damiba, Tổng thống vừa bị lật đổ, ban đầu đã hứa với các binh sĩ cấp cao rằng ông sẽ tìm kiếm sự trợ giúp từ Nga nhưng sau đó đổi ý. Còn một số người ủng hộ Đại úy Traore lại công khai kêu gọi Burkina Faso thay thế mối quan hệ chặt chẽ trước đây với Pháp bằng một liên minh mới với Nga. Ông Constantin Gouvy, một nhà nghiên cứu Burkina Faso tại Clingendael, Viện Quan hệ quốc tế Hà Lan, cho biết: “Một điểm gây tranh cãi đã chia rẽ quân đội và thực tế dân chúng trong nhiều tháng là sự lựa chọn đối tác quốc tế”.
Thời gian gần đây, các hoạt động của công ty an ninh Nga ngày gia tăng trên toàn khu vực Sahel. Vào tháng 7-2022, Tướng Stephen Townsend, chỉ huy sắp mãn nhiệm của Bộ Tư lệnh châu Phi của Mỹ nói với các phóng viên rằng, mặc dù Wagner đã giảm quy mô triển khai ở Libya để “đưa đặc nhiệm đến chiến đấu ở Ukraine”, nhưng họ vẫn duy trì lực lượng ở Mali, với khoảng 700 người.
Wagner được chế độ mới ở Mali thuê vào năm ngoái để chống lại các phần tử Hồi giáo cực đoan sau 2 năm xảy ra 2 cuộc đảo chính. Còn tại Sudan, Wagner đã tham gia vào một hoạt động khai thác vàng trên diện rộng trong vài năm qua. Trong bối cảnh Nga ngày càng mở rộng ảnh hưởng trong khu vực, một số người lo ngại rằng sự can dự của nhà thầu quân sự Nga vào Burkina Faso sẽ chỉ khiến mọi thứ tồi tệ hơn.
