Chưa giải quyết căn cơ vấn đề tiền lương
ĐB Phạm Tất Thắng (ĐBQH Vĩnh Long) nêu câu hỏi: “Chính sách tiền lương vẫn không đảm bảo cuộc sống tối thiểu cho người lao động, đặc biệt là nhóm đối tượng người có công, người về hưu, người có mức lương thấp. Cần giải pháp nào để việc tăng lương thực sự có tác động tích cực đến đời sống của người lao động?”. Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền nhìn nhận: “Đúng là hiện nay, tiền lương chỉ đạt trên 60% so với yêu cầu mức sống tối thiểu mới. Nâng lương lần này, mặc dù Nhà nước dành ra 11 nghìn tỷ đồng nhưng cũng chưa đáp ứng được yêu cầu cơ bản”.
Theo Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền, “mặc dù khó khăn, nhưng vừa rồi khi thảo luận về tình hình thu chi ngân sách, Quốc hội cũng đồng ý cho phép giải quyết một phần tiền lương cho cán bộ, công nhân, viên chức thu nhập thấp và đối tượng người có công. Đây là một quyết định rất nhân văn, tuy nhiên cũng mới chỉ là một giải pháp tình thế, chứ chưa giải quyết được căn cơ vấn đề tiền lương”.
Lãng phí lao động có trình độ
ĐB Ngô Văn Minh (ĐBQH Quảng Nam) nêu vấn đề: “Đề nghị Bộ trưởng đưa ra giải pháp cho tình trạng trường nghề tuyển sinh nhưng không có người học, học ra cũng không đáp ứng yêu cầu gây lãng phí, ảnh hưởng lớn đến chính sách an sinh xã hội”. Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền cho biết: “Hiện nay, Chính phủ đã chỉ đạo định hướng một đầu mối để tập trung quản lý dạy nghề. Trên cơ sở đó, vừa rồi, Bộ LĐ-TB&XH được giao phối hợp với Bộ GD-ĐT hướng dẫn việc sáp nhập và nâng cao hiệu quả cho các trung tâm này trong thời gian tới”.
Các ĐB Trương Minh Hoàng (Cà Mau), Huỳnh Tuấn Dương (Hải Dương) và Mai Thị Ánh Tuyết (An Giang) nêu thực trạng hàng trăm nghìn lao động đã tốt nghiệp đại học nhưng chưa có việc làm và đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân và trách nhiệm của mình. Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền thừa nhận: “Trong 1 năm, riêng tuyển sinh dạy nghề được khoảng 220 - 230 nghìn em, tuyển sinh từ cao đẳng trở lên khoảng trên 500 - 600 nghìn em. Như vậy, hàng năm, có khoảng 800 nghìn sinh viên ra trường cần việc làm. Tuy nhiên, tốc độ phát triển kinh tế - xã hội không được như mong muốn. Giả sử không có khó khăn về kinh tế, không có vài trăm nghìn doanh nghiệp bị phá sản, thì đại đa số lao động này sẽ có được việc làm. Tất nhiên, cũng phải thừa nhận quá trình đào tạo có những hạn chế nhất định, bản thân đào tạo nghề, số học sinh ra trường thường có việc làm chỉ đạt khoảng 70 - 80%”.
Bộ trưởng giải thích thêm: “Rõ ràng, giữa đào tạo và thị trường lao động chưa gắn kết. Chúng ta đã lãng phí khi đào tạo đại học mà không có chỗ làm. Trước mắt, cần khuyến khích, tạo mọi điều kiện để thanh niên làm bất kỳ việc gì. Tuy nhiên, trách nhiệm của Nhà nước phải sớm tạo cơ hội để thanh niên phát huy trình độ học hành và trí tuệ của họ. Bộ LĐ-TB&XH sẽ phối hợp với Bộ GD-ĐT chỉ đạo các trung tâm xúc tiến việc làm của các địa phương, tạo điều kiện cho thanh niên tìm được việc làm sớm hơn”.
ĐB Đỗ Văn Đương (TP HCM) nêu tình trạng nhiều gia đình đi tìm mộ liệt sỹ đã bị thầy cúng lừa đảo và đề nghị Bộ trưởng đưa ra giải pháp. Bộ trưởng cho biết: “Bộ đã phối hợp với Bộ Quốc phòng triển khai thực hiện chương trình tìm kiếm mộ liệt sỹ. Vừa rồi, đã có một số trường hợp lừa đảo và khi phát hiện được, Bộ đã chuyển cho cơ quan điều tra xem xét, xử lý. Để hạn chế vấn đề này, Bộ đã trình Chính phủ đề án xác định danh tính liệt sỹ, giao cho 3 trung tâm khoa học thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Viện khoa học Việt Nam thực hiện. Tất cả những hài cốt liệt sỹ tìm thấy phải giám định mới được đưa về quê hương, vì vậy gần đây hiện tượng dùng ngoại cảm để tìm mộ đã hạn chế”.
ĐB Trương Minh Hoàng (Cà Mau): Bộ trưởng thẳng thắn nhận trách nhiệm
“Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền trả lời rất thẳng thắn và có giải pháp cụ thể đối với nhiều vấn đề.
Về vấn đề giải quyết việc làm đối với sinh viên mới tốt nghiệp đại học, Bộ trưởng đã thẳng thắn nhận trách nhiệm. Nhưng theo tôi, trách nhiệm liên quan còn có Bộ GD-ĐT và tùy thuộc vào nhu cầu của người học. Muốn giải quyết được vấn đề này, cần có sự chung tay của các bộ ngành khác, nhất là trong lĩnh vực dự báo đầu tư, mở rộng và thúc đẩy đầu tư của các doanh nghiệp theo hướng phát triển đồng bộ”.
ĐB Trương Văn Vở (Đồng Nai): Cần vào cuộc quyết liệt hơn
“Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH chưa giải đáp được việc thực hiện quy hoạch mạng lưới đào tạo nghề vùng kinh tế, cũng như chưa làm rõ các biện pháp đề giải quyết vấn đề đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm. Như vậy, chưa thể giải quyết được việc làm cho hơn 650.000 lao động không có trình độ chuyên môn kỹ thuật (chiếm 60% lao động thất nghiệp).
Vấn đề này tôi đã kiến nghị nhiều lần và được Bộ trả lời là phải chờ hoàn thiện các luật (!) Với trách nhiệm của mình, ngành LĐ-TB&XH hoàn toàn có thể giải quyết được. Nguyên nhân chính là từ việc mở cơ chế, mở quy định, hướng dẫn thực hiện còn chậm nên địa phương vẫn chưa làm được. Với trách nhiệm của mình, Bộ cần vào cuộc nhanh chóng, quyết liệt hơn nữa”.
Đồng bào, cử tri chờ đợi lời hứa của Bộ trưởng
“Bộ trưởng đã trả lời rõ ràng trên cơ sở nắm chắc quy định pháp luật. Bộ trưởng cũng đã hứa sẽ xem xét giải quyết, hoàn thiện cơ chế chính sách để đáp ứng được yêu cầu của đồng bào, cử tri cả nước. Đồng bào chờ đợi lời hứa và cam kết này.
Qua chất vấn và trả lời chất vấn, Quốc hội đề nghị Bộ trưởng tiếp tục quan tâm những vấn đề như: Công tác đào tạo nguồn nhân lực cho đất nước; Nhiều trường, nhiều lớp nhưng hiệu quả chưa cao; Đào tạo chưa gắn với việc làm; Giải quyết vấn đề việc làm; Chất lượng đào tạo chưa đáp ứng được yêu cầu nên các cơ sở tiếp nhận phải đào tạo lại; Dự báo thông tin để tạo được chính xác, khớp với yêu cầu thực tế; Đào tạo làm sao để năng suất lao động phải cao hơn...”.
