Ngày 16-6-1968, Trung tá Hải quân Mỹ Walter Eugene Wilber cùng một người đồng đội của mình, được lệnh điều khiển chiếc máy F-4J Phantom II thực hiện bắn phá miền Bắc Việt Nam. Chiếc máy bay này đã bị lưới lửa phòng không Việt Nam bắn cháy trên bầu trời Đô Lương (Nghệ An). Trung tá Wilber sau đó đã nhảy dù ra khỏi máy bay và rơi xuống cánh đồng xã Thanh Tiên (Thanh Chương, Nghệ An), còn đồng đội của ông tử nạn. Sau đó ông bị chuyển tới giam giữ tại nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội).
Ông Walter bị giam tại nhà tù Hỏa Lò trong thời gian 5 năm (1968-1973). Ngày 12-2-1973, ông được Chính phủ Việt Nam trao trả cho Chính phủ Hoa Kỳ theo tinh thần của Hiệp định Paris. Sau này, những kỷ vật của ông trong suốt quãng thời gian tham chiến tại Việt Nam và bị giam trong nhà tù Hỏa Lò đã được ông trân trọng lưu lại. Năm 2015, ông Walter qua đời.
Ông Thomas, con trai Trung tá Walter Eugene Wilbertrao lại kỷ vật cho đại diện nhà tù Hỏa Lò
Thomas Eugene Wilber là con trai thứ hai của ông Walter, người đã 8 lần sang Việt Nam để tìm lại những ký ức của người cha, đã quyết định trao lại những kỷ vật của ông cho nhà tù Hỏa Lò. Những kỷ vật này gồm có những lá thư của cha ông gửi từ Việt Nam cho Thomas và mẹ, tấm giấy gói quà chính tay Thomas gói và gửi sang cho người người cha, 13 tờ báo đăng bài viết về Trung tá Hải quân Walter Eugene Wilber khi ông được trao trả về Mỹ…
Ông Thomas chia sẻ: “Trong quãng thời gian bị giam giữ tại nhà tù Hỏa Lò, cha tôi đã được cung cấp thực phẩm, quần áo và thuốc men rất chu đáo. Ông nói rằng ông đã được đối xử rất tốt, mặc dù thời điểm ấy điều kiện sống tại đất nước Việt Nam là vô cùng khó khăn. Là một công dân yêu nước nhưng bị ép tham chiến, ông luôn tin rằng chiến tranh mà Mỹ phát động tại Việt Nam là sai lầm. Mặc dù quan điểm này của ông bị nhiều người đả kích, nhưng ông vẫn giữ vững lập trường của mình”.
Việc trao tặng lại phía Việt Nam những kỷ vật ông Walter đã trân trọng lưu giữ chứng minh chính sách nhân đạo của Chính phủ Việt Nam với những người cựu binh Mỹ.
Những bức thư ông Walter gửi về cho gia đình khi bị giam trong nhà tù Hỏa Lò
Tập báo viết vê ông Walter khi ông được Chính phủ Việt Nam trao trả về Mỹ
Trong số những kỷ vật này có lá thư cuối cùng của ông Walter gửi cho người con trai Thomas. Lá thư được viết khi ông Walter đang ở trên một chiến hạm trong sự kiện Vịnh Bắc Bộ ngày 15-6-1968. Đó lá thư chúc mừng sinh nhật lần thứ 13 gửi cho Thomas. Sau khi gửi lá thư này đi, ngày 16-8, máy bay của ông Walter bị bắn rơi. Với ông Thomas, lá thư này là một kỷ vật vô cùng quý giá khi phải sống xa cha mình gần 5 năm trời.
