Không quân Ukraine trước cơ hội vàng được nhận tiêm kích JAS 39 Gripen

Cộng hòa Séc sẽ ngừng vận hành các tiêm kích JAS 39 Gripen và dự định trang bị cho lực lượng không quân của mình máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ thứ năm F-35 Lightning II.

Các chuyên gia quân sự cho rằng Thụy Điển có thể đồng ý để Cộng hòa Séc cung cấp miễn phí 14 máy bay chiến đấu JAS 39 Gripen cho Ukraine (bao gồm 12 chiếc JAS 39C một chỗ ngồi và 2 chiếc JAS 39D phiên bản hai chỗ ngồi).

Hiện tại, có một sự thật rõ ràng là Cộng hòa Séc muốn đổi mới phi đội tiêm kích của mình và có ý định yêu cầu chính phủ Mỹ cung cấp 24 chiếc máy bay chiến đấu tàng hình F-35A.

Trước diễn biến trên, truyền thông Ukraine loan tin rằng nếu việc mua sắm trở thành hiện thực thì Stockholm sẵn sàng cho phép Prague tặng 14 máy bay chiến đấu Gripen nói trên cho Kiev.

Tuy nhiên điều này có thể chỉ trở thành hiện thực vào năm... 2027, bởi vì khi đó hợp đồng thuê máy bay chiến đấu Gripen của Cộng hòa Séc mới hết hạn. Mặc dù vậy, không loại trừ khả năng tiến độ sẽ được đẩy lên sớm hơn khi Mỹ hỗ trợ.

Tất nhiên Thụy Điển đã đề nghị Cộng hòa Séc nâng cấp các máy bay chiến đấu JAS 39C Gripen hiện có lên phiên bản "E/F". Nếu Prague chấp nhận đề xuất của Stockholm thì Kiev sẽ không có cơ hội tiếp cận những tiêm kích này nữa.

Sau khi lực lượng vũ trang Nga tiến hành chiến dịch quân sự trên đất Ukraine vào ngày 24/2 và để nổ ra cuộc chiến lớn nhất ở châu Âu kể từ Thế chiến thứ hai, Kiev luôn trong tình trạng rất cần máy bay chiến đấu.

Cho tới lúc này vẫn không thể biết chính xác có bao nhiêu máy bay Ukraine bị bắn rơi hoặc không thể hoạt động, bởi vì thông tin mang tính suy đoán cao, hoàn toàn dựa trên tuyên truyền từ Nga và Ukraine.

Nhưng tính đến thời điểm đầu tháng 2 (trước khi chiến tranh bắt đầu), Ukraine có 51 tiêm kích hạng nhẹ MiG-29, 12 máy bay ném bom tiền tuyến Su-24, 31 cường kích tấn công mặt đất Su-25 và 32 chiến đấu cơ hạng nặng Su-27.

Trước khi xung đột với Nga bùng nổ, Ukraine thậm chí còn cho nghỉ hưu rất nhiều chủng loại chiến đấu cơ của mình bao gồm MiG-21, MiG-23, MiG-25, MiG-27, Su-17 và cả Su-15.

Việc bổ sung 14 máy bay chiến đấu JAS 39C Gripen sẽ không tăng cường sức mạnh một cách thực sự đáng kể cho Không quân Ukraine, nhất là khi đối đầu Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga vốn vượt trội, nhưng nó sẽ là nền tảng cho việc đổi mới vũ khí trang bị của Kiev

Mặc dù các máy bay chiến đấu được đề cập nằm trong biên chế Không quân Cộng hòa Séc, nhưng bởi vì Saab nắm giữ giấy phép sản xuất và thương mại cho nên nếu không có sự đồng ý của Stockholm thì các tiêm kích nói trên không thể được sử dụng bởi bất kỳ ai khác.

Năm 2027 là một thời khắc rất xa, nếu Prague và Stockholm đồng ý với điều khoản chuyển giao ngay bây giờ, cũng chưa biết chính xác ý định của họ trong 5 năm nữa, cũng như điều gì sẽ xảy ra với các máy bay chiến đấu trong khoảng thời gian hoạt động còn lại.

Nếu Ukraine muốn nhanh chóng nhận được những chiến đấu cơ nói trên, Mỹ sẽ phải lập tức chuyển giao cho Cộng hòa Séc một phi đội F-35A theo dạng thuê - mượn để lấp vào khoảng trống.