Đã gần hai tuần Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá chính thức có hiệu lực (ngày 1/5/2013). Theo đó mọi hành vi bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi sử dụng; người chưa đủ 18 tuổi mua, bán thuốc lá, hút thuốc lá trên các phương tiện giao thông công cộng, trường học… đều bị nghiêm cấm.
Ngoài vỏ bao thuốc lá luôn có thông điệp "Hút thuốc lá có thể gây ung thư phổi", tuy nhiên người hút vẫn bỏ qua.
Tuy nhiên sau một thời gian ngắn thực hiện nghị định mới, theo quan sát của chúng tôi tình trạng sử dụng thuốc lá ở những nơi công cộng như: bến xe, bệnh viện, trường học… vẫn diễn ra hết sức "bình thường". Đặc biệt là tình trạng trẻ em dưới 18 tuổi sử dụng thuốc lá vẫn diễn ra ở các trường THCS, THPT…
Quan sát tại một số khu vực trường học trên địa bàn Cầu Giấy cho thấy, rất nhiều học sinh, sinh viên mỗi khi giải lao giữa giờ học lại tập trung tại căng tin, trên tay cầm điếu thuốc. Tại một số quán trà đá khu vực cổng trường Đại học Sư phạm Hà Nội khi một nhóm nam sinh bước vào, việc đầu tiên là gọi ngay thuốc lá, rồi châm lửa, chuyền tay nhau phì pheo hút chung cho tiết kiệm.
Một cậu nói thẳng: “Thì bố mẹ, thầy cô cũng cấm đoán, nhưng hút ở bên ngoài làm sao biết được chứ. Em hút từ năm lớp 8, thằng này (chỉ bạn ngồi cạnh) nó hút từ năm lớp 7 cơ... mấy thằng kia thì cũng hút được một hai năm gì đấy”. Mấy nam sinh khác lắc đầu: “Hút thuốc rồi nó nghiện khó bỏ lắm”. Còn cô chủ quán cho biết, không hề biết đến luật cấm bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi. Tuy nhiên cô chủ quán cũng cho biết nếu nhìn thấy em nào nhỏ quá thì không bán nữa.
Đặc biệt là khu vực xung quanh cổng trường Đại học GTVT, Đại học Điện Lực tình trạng sinh viên hút thuốc lá diễn ra phổ biến. Một số chủ quán nước cho biết ở đây ngày nào sinh viên cũng hút thuốc lá. Có khi mỗi ngày các chủ quán bán vài chục bao thuốc lá vẫn không đủ cung cấp. Biết là hút thuốc lá không tốt nhưng nhu cầu của người sử dụng cao, nên các chủ quán vẫn nhập thuốc là về bán.
Vô tư hút thuốc trong căng tin
Mặc dù đã có quy định về việc cấm sử dụng thuốc lá, nhưng những hình ảnh về thuốc lá, địa điểm bán ngày càng nhiều và “di động” hơn trước. Bất kể ở khu vực nào cũng thấy bày bán thuốc lá: chợ, căng tin, bệnh viện, bến xe, nhà ga, các cửa hàng tạp hóa… Trên mỗi bao thuốc lá đều có tem ghi rõ “Hút thuốc lá có thể gây ung thư phổi”, tuy nhiên dòng chữ cảnh báo đó dường như đã bị “phớt lờ”. Chung quy là bởi “hút thuốc lá chứng tỏ là người lớn, hút thuốc chứng tỏ sành điệu…”, như nhiều bạn trẻ vẫn suy nghĩ. Chính những “quan niệm ngớ ngẩn” này đã và đang chi phối phần lớn giới trẻ, kích thích sự tò mò… dẫn tới những em học lớp 6, lớp 7, cũng tập tành hút thuốc cho bằng đàn anh, đàn chị.
Theo điều tra toàn cầu về sử dụng thuốc lá trên toàn thể giới mới đây cho thấy: Trung bình cứ hai người đàn ông Việt Nam thì có một người hút thuốc lá…. Điều này đẩy Việt Nam lên “top” 15 nước có tỷ lệ người hút thuốc lá cao nhất thế giới.
Tình trạng hút thuốc lá vẫn diễn ra hàng ngày, hàng giờ tại nước ta. Nghị định mới đã có hiệu lực được hơn một tuần, nhưng tình trạng hút thuốc lá ở nơi công cộng… vẫn diễn ra hàng ngày như những hoạt động vốn có của nó.
Nghị định đã có hiệu lực, nhưng xem ra tính hiệu lực của nghị định này chỉ trên giấy mà thôi!
