Iran thiệt hại hàng tỷ USD mỗi tháng do xuất khẩu dầu mỏ bị giảm sút vì lệnh cấm vận
Hãng tin bán chính thức Mehr của Iran ngày 5-10 dẫn thông báo của cơ quan công tố ở Thủ đô Tehran cho biết, nhà chức trách nước này đã bắt giữ 16 đối tượng là “các phần tử chính gây ra tình trạng rối loạn trên thị trường tiền tệ” trong nước. Theo thông báo, 16 người bị bắt giữ đã lợi dụng “cuộc chiến tranh tâm lý của kẻ kịch” để kiếm lợi bất hợp pháp và “phục vụ lợi ích của nước ngoài gây rối loạn nền kinh tế nước nhà”.
Vụ bắt giữ trên diễn ra trong bối cảnh tình hình kinh tế và xã hội Iran, nhất là ở Thủ đô Tehran, đang diễn biến phức tạp do đồng Rial mất giá quá nhanh. Theo tỷ giá quy đổi ngày 4-10, 1USD đổi 39.000 Rial trong khi tỷ giá này là 1USD đổi 34.500 Rial ngày 2-10 và 24.000 Rial/USD cách đây khoảng một tuần. Tính ra đồng Rial đã mất giá với 80% so với các đồng ngoại tệ mạnh khác chỉ trong vòng 1 năm qua.
Đồng tiền mất giá nhanh đã khiến giá các mặt hàng nhu yếu phẩm thiết yếu như thực phẩm, lương thực, hàng tiêu dùng... ngày càng đắt đỏ, gây bức xúc trong xã hội. Đỉnh điểm là cuộc biểu tình biến thành bạo động tại khu trung tâm thương mại Ferdowsi ở Tehran ngày 4-10 với những khẩu hiệu chống chính phủ và đòi Thống đốc Ngân hàng Trung ương phải từ chức.
Trước những diễn biến căng thẳng do đồng Rial mất giá, Tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad cáo buộc phương Tây đã phát động “cuộc chiến tranh kinh tế” chống lại nước này. Ông Ahmadinejad còn cho rằng, phương Tây đang gây “chiến tranh tâm lý” nhằm tăng sức ép lên lĩnh vực kinh tế và tài chính của Iran, khiến đồng nội tệ Rial của nước này giảm giá mạnh so với các ngoại tệ khác trong những ngày qua.
Trong khi đó, phát biểu trên đài phát thanh quân sự Israel ngày 4-10, Ngoại trưởng Israel Avigdor Lieberman không ngần ngại tuyên bố rằng các biện pháp trừng phạt của phương Tây chống Iran sẽ dẫn tới bạo loạn tại quốc gia Hồi giáo này. Trước đó, Bộ trưởng Tài chính Israel Yuval Steinitz cũng cho rằng, nền kinh tế Iran đang đứng bên bờ vực sụp đổ do bị cấm vận quốc tế liên quan đến chương trình hạt nhân gây nhiều tranh cãi.
Rối loạn trên thị trường tiền tệ, bất ổn trong xã hội... tại Iran hiện nay rõ ràng là hậu quả nặng nề tích tụ từ cuộc bao vây cấm vận quốc tế. Bên cạnh 4 lệnh trừng phạt của Hội đồng Bảo an LHQ áp đặt từ năm 2006 -2010, Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) còn siết chặt thêm bằng những đòn trừng phạt hà khắc, chủ yếu nhằm vào mặt hàng dầu mỏ xuất khẩu chủ lực, nhằm gây sức ép buộc Tehran phải ngừng chương trình làm giàu uranium mà phương Tây nghi ngờ là nhằm chế tạo vũ khí hạt nhân.
Trừng phạt của quốc tế đã khiến lượng dầu xuất khẩu của Iran giảm từ mức 2,4 triệu thùng/ngày trong năm 2011 xuống còn hơn 1 triệu thùng/ngày hiện nay, gây thất thu khoảng 3,4 tỷ USD mỗi tháng. Trừng phạt quốc tế còn làm cho nhiều quốc gia, bạn hàng đang làm ăn với Iran phải tháo chạy khỏi thị trường này, dẫn tới tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt.
Song bất chấp tất cả, Tổng thống Ahmadinejad vẫn khẳng định, Tehran sẽ không từ bỏ quyền phát triển hạt nhân cũng như khuất phục trước sức ép từ bên ngoài.
