Hơn 15 sào lúa BC15 nhà bà Lan (huyện Thạch Thất, Hà Nội) đều bị lép hạt
50.000 đồng/sào lúa lép
Thạch Thất là huyện “nóng” nhất tính đến thời điểm này trên địa bàn Hà Nội. Vì, theo thống kê từ phòng Kinh tế huyện, vụ Đông Xuân 2012-2013, toàn huyện gieo cấy khoảng 2.000 ha lúa BC15 của Tổng công ty Giống cây trồng Thái Bình. Trong đó, 50% số diện tích này bị lép hạt ở các mức độ khác nhau. Có thửa ruộng, tỷ lệ lép hạt lên đến 70-80%. Hơn 5 tháng gieo cấy, công sức của hàng nghìn nông dân bị mất trắng.
Bà Nguyễn Thị Lan, thôn Đụn Dương, thị trấn Liên Quan, huyện Thạch Thất buồn rầu: “Vụ Đông Xuân năm nay, ba mẹ con tôi cấy 15 sào giống lúa BC15. Cả nhà bỏ công chăm sóc như các vụ trước, nhưng không hiểu vì lý do gì mà lúa thửa ruộng nào cũng “cắm cờ - hạt lép”.
Còn tại xã Phú Kim, do lúa BC15 không có hạt hoặc tỷ lệ đậu hạt quá thấp, không ít nông dân đã phải “nhắm mắt” bán cho các hộ nuôi cá với giá 50.000 đồng/sào. Trong khi, tính riêng chi phí giống, phân bón, thuốc trừ sâu, cày bừa… mỗi sào đã lên tới cả triệu đồng. Tương tự, tại xã Hương Ngải, bà con cũng đang phải nếm trái đắng vì lúa BC15 không đậu hạt.
Chị Vương Thị Quý, thôn 4, xã Hương Ngải bộc bạch, gia đình chị có 8,5 sào ruộng vụ này (Đông Xuân) đều gieo cấy giống BC15. Tuy nhiên, năng suất mỗi sào chỉ được 35-40kg, còn lại là trấu. “Mới thu hoạch được 2 sào, còn hơn 6 sào, nhưng không muốn gặt về nữa. Bán hết số thóc chắc không đủ tiền thuê công gặt, tuốt lúa”. Được biết, tại các huyện ngoại thành như Phúc Thọ, Thanh Oai… dù chưa có số liệu thống kê nhưng có không ít hộ nông dân tay trắng vì giống lúa BC15.
Không chỉ Hà Nội, nông dân khắp các tỉnh miền Bắc như Nghệ An, Phú Thọ, Thanh Hóa, Vĩnh Phúc… đều gặp cảnh tương tự. Thống kê của Cục Trồng trọt vào cuối tuần qua cho thấy, đã có hơn 16.000 ha lúa Đông Xuân ở khắp các tỉnh miền Bắc bị thiệt hại vì gieo trồng giống BC15 của Tổng công ty Giống cây trồng Thái Bình.
Lại tại… thời tiết!
Trước thực trạng trên, Cục Trồng trọt đã có một cuộc kiểm tra, đánh giá tại một số địa phương. Và qua cuộc kiểm tra này, đại diện Cục Trồng trọt cho rằng, nguyên nhân khiến lúa lép hạt hàng loạt tại các địa phương là do… thời tiết. Vì, giống lúa BC15 khá “nhạy cảm với nhiệt độ thấp”, thời điểm trổ bông gặp đúng đợt gió mùa. Ngay sau kết luận này được đưa ra, nhiều chuyên gia có kinh nghiệm trong lĩnh vực trồng trọt cho rằng, kết luận của Cục Trồng trọt không thuyết phục. Không thể đổ lỗi do thời tiết mà nên xem xét lại chất lượng lúa giống BC15 do Tổng công ty Giống cây trồng Thái Bình cung cấp.
Theo nhìn nhận của PGS.TS Tạ Minh Sơn, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp Việt Nam, giống BC15 bị lép cả loạt như vậy chắc chắn là do bị bệnh đạo ôn tấn công chứ không hoàn toàn do thời tiết. Nếu chỉ do thời tiết (lạnh) thì bông lúa sẽ không chết hết mà có bông chết, có bông vẫn kết thành hạt được. Hơn nữa, nếu nói tại thời tiết thì tại sao các giống cây trồng khác vẫn ra hoa, kết trái bình thường.
Ông Nguyễn Trí Ngọc, nguyên Cục trưởng Cục Trồng trọt, người đã trực tiếp công nhận giống quốc gia cho giống lúa BC15 cho rằng: “Về sự việc lúa BC15 bị lép hạt, chúng ta cần phải nói rõ với nhau, có cả nguyên nhân thời tiết và giống. Hai nguyên nhân này là tương đương nhau”. Bên cạnh đó, ông Ngọc cũng nhìn nhận, giống BC15 là giống tốt với 3 ưu điểm nổi bật: Năng suất cao, chất lượng gạo tốt và tính thích ứng rộng. Tuy nhiên, giống này cũng có 3 nhược điểm, đó là tính chịu rét kém, dễ nhiễm bệnh đạo ôn và mẫn cảm với thời tiết. Nói như vậy, cơ quan quản lý mà đầu tàu là Cục Trồng trọt, đơn vị kiểm soát về các loại giống cây trồng đã nhận thức được, giống lúa BC15 không phù hợp với thời tiết Việt Nam, đặc biệt là vào vụ Đông Xuân, nhưng vẫn đưa vào bộ giống quốc gia?
Câu chuyện vẫn chưa ngã ngũ, Cục Trồng trọt và Tổng công ty Giống cây trồng Thái Bình thì đổ tại thời tiết. Hàng nghìn nông dân trắng tay, nguy cơ thiếu đói vì lúa không cho thu hoạch. Diện tích lúa bị mất trắng vẫn tăng thêm từng ngày.
