GIẢI BÀI TOÁN BẢO TỒN LOÀI HỔ VIỆT NAM

Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)

ANTD.VN - Bịt kẽ hở từ biến tướng của việc nuôi hổ "phi thương mại" là không dễ dàng gì. Hàng năm lực lượng chức năng vẫn phát hiện, bắt giữ những vụ án mua bán hổ, sản phẩm từ hổ.
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Như đã nói ở kỳ 1, hiện cả nước có khoảng 22 cơ sở nuôi hổ, chủ yếu là các trang trại và sở thú tư nhân. Dù tất cả các cơ sở này đều đã được đăng ký hoặc đặt dưới sự quản lý của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để nuôi hổ “không vì mục đích thương mại”, nhưng đối chiếu với các điều kiện và mục tiêu của hoạt động “nuôi hổ bảo tồn” thì Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên (ENV) vẫn nhận định là không đảm bảo. (Đồ hoạ VietNam+)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Quan điểm này cũng được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn nhận định năm 2012 khi tiến hành đánh giá các cơ sở nuôi nhốt hổ để báo cáo Thủ tướng Chính phủ (Ảnh: Một con hổ Đông Dương được phát hiện trong tự nhiên)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
“Hiện nay, các cơ sở không phân biệt được các phụ loài hổ, việc nuôi nhốt chung giữa các phân loài dẫn đến di truyền cận huyết, lai chéo giữa ba phân loài hổ, thế hệ F1 sinh ra không có khả năng thích nghi và không có ý nghĩa đối với bảo tồn hổ tự nhiên ở Việt Nam” (Trích Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn gửi Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 705/BNN-TCLN ngày 19/3/2012)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Cho đến thời điểm hiện nay, các quy định quản lý đối với các cơ sở nuôi nhốt hổ và động vật hoang dã (ĐVHD) khác “không vì mục đích thương mại” vẫn chưa toàn diện và chưa giải quyết được bài toán đóng góp cho công tác “bảo tồn hổ”.
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Theo quy định hiện hành, tại những cơ sở nuôi hổ “không vì mục đích thương mại” này, chủ cơ sở không bị yêu cầu kiểm soát sinh sản hay đảm bảo nguồn gen thuần chủng, khỏe mạnh của hổ và các loài ĐVHD khác mà chỉ cần thực hiện việc ghi chép sổ theo dõi.
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Việc xử lý hổ hay các loài ĐVHD chết tại những cơ sở này hay trong trường hợp cơ sở bị hủy mã số/rút giấy phép cũng chưa được quy định.
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Bà Bùi Thị Hà – Phó Giám đốc ENV chia sẻ: “Hoạt động nuôi nhốt hổ “không vì mục đích thương mại” sẽ có thể được coi là nguồn cho công tác bảo tồn hổ ngoại vi nếu được đặt dưới sự quản lý và giám sát chặt chẽ của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền..."
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
"...Tuy nhiên, việc thiếu các quy định toàn diện để quản lý hoạt động này không những khiến cho hoạt động này phát triển một cách mất kiểm soát mà sẽ là cơ hội cho các đối tượng buôn bán động vật hoang dã trái phép lợi dụng, núp bóng cơ sở được cấp phép để lén lút mua bán, trao đổi hổ và các loài ĐVHD nguy cấp, quý, hiếm khác vì mục đích lợi nhuận".
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Nghị quyết số 12.5 về Bảo tồn, buôn bán hổ và các loài mèo lớn châu Á khác thuộc Phụ lục I được Hội nghị các quốc gia thành viên Công ước về buôn bán quốc tế động, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES) thông qua có quy định như sau:
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
“Các quốc gia thành viên và chưa phải là thành viên nơi có các cơ sở nuôi nhốt hổ và các loài mèo lớn châu Á khác trong lãnh thổ của mình phải đảm bảo đưa ra và thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp quản lý và kiểm soát phù hợp, bao gồm cả việc tiêu hủy các cá thể thuộc họ mèo lớn châu Á bị chết trong quá trình nuôi nhốt, nhằm ngăn chặn việc các bộ phận và dẫn xuất của chúng bị đưa vào hoạt động buôn bán trái phép thông qua các cơ sở nuôi nhốt đó”.
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Bên cạnh đó, Quyết định số 14.69 về “Mẫu vật sinh sản và sinh trưởng do nuôi nhốt” được Hội nghị các quốc gia thành viên CITES thông qua cũng yêu cầu:
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
“Các quốc gia thành viên có hoạt động nuôi sinh sản hổ thường xuyên với quy mô thương mại phải thực hiện các biện pháp hạn chế số lượng nuôi nhốt chỉ ở mức hỗ trợ cho việc bảo tồn hổ hoang dã; không được phép nuôi hổ để buôn bán các bộ phận và dẫn xuất của chúng”.
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Từ những quy định này, việc thắt chặt quản lý của các cơ sở nuôi nhốt hổ “không vì mục đích thương mại” là vô cùng cần thiết, không chỉ để đảm bảo hoạt động này góp phần cho công tác “bảo tồn” hổ trong tự nhiên tại Việt Nam mà còn thực hiện hiệp ước quốc tế mà Việt Nam đã là thành viên từ năm 1994.
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Đại diện ENV cho biết: Sắp tới đây, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ tiến hành hoạt động: “Điều tra, thống kê và lập hồ sơ quản lý toàn bộ số hổ đang được nuôi tại Việt Nam; thiết lập hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia để quản lý, nhận dạng các cá thể hổ nuôi (thực hiện qua hồ sơ gen, hình ảnh, gắn chip điện tử và gắn thẻ đánh dấu”.
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
"Việc lập hồ sơ quản lý, nhận dạng hổ sẽ chỉ thực sự phát huy hiệu quả nếu được tiến hành đồng thời với một chính sách rõ ràng nhằm kiểm soát chặt chẽ hoạt động sinh sản của hổ cũng như xử lý các trường hợp hổ chết tại các cơ sở nuôi nhốt đã đăng ký trong bối cảnh hiện nay chưa có một văn bản pháp lý nào đề cập chi tiết về các vấn đề quan trọng này", đại diện ENV nhấn mạnh.
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Do đó, ENV đề xuất Chính phủ và các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền hoàn thiện các quy định pháp luật có liên quan để thắt chặt quản lý hoạt động nuôi nhốt hổ tại Việt Nam.
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Trước mắt, cần ban hành một chính sách cá biệt với hoạt động nuôi nhốt hổ trong đó có quy định kiểm soát sinh sản đối với hổ nuôi nhốt nhằm đảm bảo duy trì số lượng hổ chỉ ở mức hỗ trợ cho công tác bảo tồn, cũng như xây dựng các cơ chế giám sát để đảm bảo các cơ sở không tham gia vào bất kỳ hoạt động buôn bán động vật hoang dã trái phép nào.
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Về lâu dài, cần xem xét xây dựng một văn bản quy phạm pháp luật riêng để quản lý toàn diện hoạt động của các cơ sở nuôi ĐVHD không vì mục đích thương mại trong đó có các cơ sở nuôi nhốt hổ để tạo tiền đề cho hoạt động của các cơ sở hợp pháp cũng như ngăn chặn việc các đối tượng lợi dụng vỏ bọc “cơ sở nuôi hổ không vì mục đích thương mại” để thực hiện các hoạt động buôn bán ĐVHD trái phép.
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)
Hổ Việt Nam: Bịt kẽ hở biến tướng từ việc nuôi hổ phi thương mại (Kỳ 2)