Đủ gạo cho tiêu dùng nội địa
Theo Bộ NN&PTNT, năm 2011, dự kiến sản lượng gạo cả nước sẽ đạt 41,601 triệu tấn thóc, tăng 1,522 triệu tấn so với sản lượng cả năm 2010. Trong đó, tiêu thụ nội địa khoảng 27,52 triệu tấn thóc, lượng lúa hàng hóa dành cho xuất khẩu khoảng 14,08 triệu tấn, tương đương với khoảng 8 triệu tấn gạo. Bên cạnh đó, năm 2010, lượng gạo tồn kho của các doanh nghiệp là 0,8 triệu tấn được chuyển sang năm 2011 nên những tháng còn lại của năm 2011 và đầu năm 2012, lượng gạo đủ đáp ứng nhu cầu trong nước.
Ông Trương Thanh Phong - Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho biết, từ đầu tháng 8 đến nay, giá lúa gạo trong nước tăng cao, có đột biến hơn so với những tháng trước khiến những người có thu nhập thấp trong nước khó khăn trong tiêu dùng mặt hàng thiết yếu này. Nguyên nhân tăng giá hoàn toàn không phải do nguồn cung lúa gạo trong nước khan hiếm. Theo ông Phong, đã có hàng trăm doanh nghiệp lúa gạo trong nước nhận được tin nhắn điện thoại tung tin đồn về việc Việt Nam ký kết thêm một số hợp đồng xuất khẩu gạo lớn với Indonesia, Malaysia, Philippines với giá rất cao, khiến giá lúa gạo trong nước bị đẩy lên. Đồng thời, một số nhà máy và hãng buôn tranh thủ thu mua để dự trữ. Bên cạnh đó, có hiện tượng nhiều doanh nghiệp không chuyên kinh doanh lúa gạo nhưng đã đầu cơ mặt hàng này nên họ đưa thông tin giá lúa gạo tăng cao để bán hàng. Cũng theo ông Phong, tâm lý người dân bị ảnh hưởng bởi thông tin Thái Lan sẽ tăng giá thu mua gạo cho nông dân và do mặt bằng giá cả nội địa tăng cao.
Tính đến ngày 23-8, giá lúa gạo bình quân trên cả nước là 6.248 đồng/kg. Cao điểm trong tháng 7-2011, giá lúa khô trong nước có lúc đã lên tới 6.900-7.000 đồng/kg. Với giá bán này, người nông dân đã có lợi nhuận trung bình đạt trên 50%.
Bộ Công Thương cho biết, năm nay, nhiều nước trên thế giới như: Thái Lan, Ấn Độ... đều được mùa. Nhu cầu mua lúa gạo của nhiều nước cũng ổn định, không tăng cao đột biến. Do đó, mục tiêu xuất khẩu 7 triệu tấn gạo trong năm nay cũng như việc đảm bảo lương thực trong nước nằm trong tầm tay.
Không có chuyện “chạy” Nghị định 109
Trước việc giá lúa gạo xuất khẩu và trong nước tăng cao, kèm theo sản lượng xuất khẩu gạo tăng trong tháng 8, nhiều ý kiến nghi vấn có chuyện doanh nghiệp tăng xuất khẩu gạo để “chạy” Nghị định 109 về kinh doanh xuất khẩu gạo có hiệu lực từ tháng 10 hay không, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Thành Biên khẳng định: “Không có chuyện “chạy” Nghị định 109”. Đến thời điểm này, Bộ Công Thương đã cấp phép xuất khẩu gạo cho 61 doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu gạo và cấp cho 4 doanh nghiệp nước ngoài. 65 doanh nghiệp này chiếm 80% lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam. Do vậy, nếu các doanh nghiệp còn lại do chưa có giấy phép kinh doanh xuất khẩu gạo mà phải xuất khẩu cấp tốc cũng không đủ khả năng làm khuynh đảo thị trường. Cũng theo ông Biên, Nghị định 109 nhằm mục tiêu vừa đảm bảo năng lực tài chính, dự trữ, xuất khẩu, vừa đảm bảo nguồn cung trong nước nên những khó khăn cho doanh nghiệp đã được kiến nghị giải quyết.
Bộ Công Thương cũng cho hay, giá gạo tăng liên tục thời gian qua là hợp lý bởi không thể ghìm giữ giá gạo xuất khẩu của Việt Nam trong khi giá thế giới tăng cao. Tương tự, cũng không thể duy trì mặt bằng giá thấp với người nông dân và giá cao đối với doanh nghiệp xuất khẩu để doanh nghiệp hưởng lợi. Việc điều hành cung cầu xuất khẩu gạo cũng như dự trữ phục vụ nhu cầu trong nước là hợp lý và không để xảy ra bất thường.
