Đút lót thánh thần

Đặt tiền vào lòng tượng Phật (động Hương Tích) - Rải tiền lên lưng rùa ở Văn Miếu

Mê tín đến mê muội

Ngay từ đầu năm, đường về làng Cô Mễ, phường Vũ Ninh, TP Bắc Ninh nườm nượp xe cộ. Ấy là người ta đi vay tiền, vay vàng ở đền  Bà Chúa Kho. Không hiểu từ đâu nảy sinh ra “niềm tin” rằng, sự vay mượn từ thế giới tâm linh sẽ đem lại sung túc cho thế giới trần tục. Không biết đã có bao nhiêu người thăng tiến, bao nhiêu người đổi đời, chỉ biết rằng, những mưu toan của thế giới trần thế đã làm hoen ố chốn linh thiêng. Nơi thờ tự mấy trăm năm tôn nghiêm là thế giờ thành nơi bán mua đổi chác. Cả vạn người đổ về trong những ngày đầu năm khiến khu vực quanh đền hỗn loạn. Các loại hình dịch vụ gia tăng, hàng quán san sát 2 bên đường, bán nào vàng thỏi, vàng miếng, nào đô la, cành vàng lá ngọc. Người ken người, không đủ sức mà chen vào đặt lễ thì đã có dịch vụ đội lễ thuê sẵn sàng phục vụ. Mỗi mâm lễ dâng tại đây ít thì vài chục nghìn đồng, hậu hĩnh hơn thì vài trăm đồng, thậm chí tới vài triệu đồng. Lò hóa sớ đỏ lửa từ tinh mơ cho đến tối mịt. Mỗi ngày dễ đến cả trăm triệu đồng tiền thật bị đốt thành tro. Ùn ùn đổ đến để xin, để vay, để cầu cạnh, nhưng mấy người biết rõ Bà Chúa Kho là ai?

Đời Lý Nhân Tông bà là người trông nom kho lương, góp công lớn trong cuộc kháng chiến quân Tống bên bờ sông Như Nguyệt. Không đời nào có chuyện, bà mở cửa kho lương thảo quốc gia, cho vay tứ tung. Chuyện “thương thảo”, “vay mượn” chỉ là sự mê tín của một số nhóm người mà thôi… Với những người này, đi lễ chẳng qua là tìm (hay hy vọng) sự hỗ trợ từ thần thánh trong những mưu đồ cá nhân. Người ta tranh nhau bộc lộ “lòng thành” qua những mâm lễ hậu hĩnh và chắc như đinh đóng cột rằng “tốt lễ dễ kêu”, thế nào đấng thiêng liêng cũng phù hộ cho mình đầy đặn hơn những kẻ biện lễ sơ sài…

Từng một lần chứng kiến cảnh phát ấn đền Trần, GS.TS Nguyễn Quang Ngọc, Viện trưởng Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển đã phải than rằng: “Tôi thấy thảm hại quá, đâu rồi hào khí Đông A”. Chỉ vì một lá ấn mà cả vạn người chen nhau tơi tả, giẫm đạp nhau đến ngất xỉu. Hành động đó chẳng phải đã làm ô uế chốn tôn nghiêm hay sao? Tỉnh này phát ấn, tỉnh kia cũng đua cố tìm ra được cái ấn để phát theo cho “bằng anh bằng em”. Vài năm trước, ở một tỉnh nọ, khi người dân cung tiến cái ấn, chưa biết thật hay giả, mùa hội vội vàng mang ấn ra đóng, phát đi cả vạn bản. Nhưng “ấn đền Trần” đóng ra lại có chữ “Thượng nguyên chu thị”. Thôi thì,  xấu hổ không biết để đâu cho hết.

Không có chuyện “trần sao âm vậy”

 Vài năm trước, nhiều cơ quan truyền thông đã có cả loạt bài phản ánh về tình trạng đặt tiền giọt dầu tràn lan nơi di tích. Khi đó, Bộ VH-TT&DL đã chủ trì nhiều cuộc họp, bàn thảo cặn kẽ về chuyện quản lý tiền giọt dầu và tiền công đức. Song, cách thức được đưa ra cho đến nay vẫn chỉ dừng ở giải pháp bố trí lại hệ thống các hòm công đức sao cho hợp lý hơn, đồng thời có các văn bản nhắc nhở Sở VH-TT&DL các tỉnh, thành phố, các BQL di tích bố trí người thu gom, tránh để tình trạng rải tiền tràn lan, phản cảm. Song, cho đến mùa hội năm 2012 này, tình trạng rải tiền vẫn gia tăng.

Khu di tích lịch sử đền Trần, phường Lộc Vượng, TP Nam Định chiều 14 tháng Giêng đông đặc người. Trong đền Trùng Hoa nơi có tượng các vị vua triều Trần người ta thi nhau thả tiền, gài tiền lẻ vào tay các vị vua đang ngự trên ngai báu. Rồi cũng với tờ tiền lẻ, người ta xoa vào tay, vào chân, tượng, đưa lên mặt hít hà, rồi hả hê đút tờ tiền đó vào túi mang về lấy lộc. Khắp trong ngoài đền, trên ban thờ, lọ hoa, khe cửa, thậm chí cả chậu cảnh ngoài sân cũng bị gài tiền lẻ. Tình trạng rải tiền lẻ cũng tồn tại ở khắp các đền chùa khác. Mùa lễ hội 2012, BQL thắng cảnh Hương Sơn cũng đã phối hợp với trụ trì chùa Hương tổ chức nhắc nhở và thu gom tiền lẻ tại các điểm di tích, đặc biệt là động Hương Tích. Nhưng cứ quay đi quay lại thôi đã lại thấy những đồng tiền lẻ ném lên ban thờ, ném vào lòng tượng Phật. Nhắc thế nào cũng không xuể.

Đến Văn Miếu những ngày đầu xuân, không ít người buồn lòng. Lại vẫn là những đồng tiền lẻ rải khắp nơi, trên đầu rùa, lưng rùa và cả trên ban thờ Tiên triết Chu Văn An. Không chỉ phải đối phó với vấn nạn “xoa đầu rùa” giờ trường đại học đầu tiên của đất nước bỗng chốc bị du khách coi như một nơi thờ tự, khói hương nghi ngút, cầu “đăng khoa”, “đỗ đạt”. Văn Miếu giờ không chỉ gồng mình chống nạn xoa đầu rùa, mà còn phải chống cả nạn tiền lẻ làm hoen ố cửa Khổng, sân Trình.

Dân gian có câu, “có thờ có thiêng có kiêng có lành”. Nhưng thờ thế nào, kiêng thế nào cho đúng với truyền thống tâm linh của người Việt. Cứ như bây giờ, đốt vàng mã tràn lan, rải tiền bừa bãi, nhét tiền vào tay Phật…đâu phải là hành động tôn kính, mà chính là hành động vi phạm giáo lý của nhà Phật. Coi phật thánh không khác gì những “quan tham” nơi trần thế, kiểu “trần sao âm vậy”.

LTS: Người xưa có câu “Tháng Giêng là tháng ăn chơi” Không biết có phải vì cái sự “ăn chơi” ấy không mà tháng Giêng - tháng mở đầu trong năm cũng là tháng mà các lễ hội diễn ra dày đặc khắp các vùng miền. Xưa lễ hội truyền thống diễn ra êm đềm bao nhiêu thì giờ xô bồ, ồn ào bấy nhiêu.  Tình cảnh lễ hội năm sau thảm hại hơn năm trước. Nhếch nhác lều quán và rác thải, chặt chém du khách, cờ bạc bịp, “buôn thần bán thánh” hoạt động công khai… 

(Còn nữa)