“Xẻ thịt” tàu Bạch Đằng Giang
Tàu Bạch Đằng Giang trước khi bị bán vỏ
Theo cáo buộc của cơ quan công tố, năm 2001, Tổng công ty CNTT Việt Nam (Vinashin) mua chiếc tàu MV Rayna của Campuchia với giá 1,22 triệu USD, để phá dỡ bán sắt vụn, nhưng thấy chất lượng còn tốt nên đã đề nghị và được Chính phủ đồng ý cho phép hoán cải, nâng cấp thành tàu siêu trường, siêu trọng, đổi tên thành tàu Bạch Đằng Giang và giao cho Công ty Viễn Dương quản lý, khai thác. Công ty Viễn Dương được vay 106 tỷ đồng để thực hiện hoán cải, nâng cấp tàu Bạch Đằng Giang.
Ngày 7-3-2006, Trần Quang Vũ, lúc đó là Tổng Giám đốc Tổng công ty CNTT Nam Triệu đã đề nghị Tập đoàn Vinashin cho phép hoán cải tàu Bạch Đằng Giang thành “khách sạn nổi 4 sao”. Dự án này được phê duyệt với tổng giá trị quyết toán là 144,7 tỷ đồng. Tiếp theo, Trần Quang Vũ và Nguyễn Thị Hạnh - Kế toán trưởng của Tổng Cty Nam Triệu đã vay bổ sung 106 tỷ đồng theo như quyết định phê duyệt. Tuy nhiên, khi bắt tay “hồi sinh” cho “con tàu chết” này thì chi phí quá cao nên Công ty Nam Triệu quyết định bán đấu giá tàu Bạch Đằng Giang với giá khởi điểm hơn 149 tỷ đồng. Tuy nhiên, giá được trả cao nhất là 75 tỷ đồng.
Sau khi bán đấu giá không thành, Trần Quang Vũ chỉ đạo phá dỡ tàu và bán thanh lý vỏ tàu trước để thu hồi vốn. Vỏ tàu Bạch Đằng Giang đã được bán cho Công ty Hoàng Thành với giá 66,1 tỷ đồng. Việc tự định giá và quyết định thanh lý, nhượng bán tài sản nêu trên của Tổng Cty Nam Triệu là không đúng thẩm quyền vì tàu Bạch Đằng Giang vẫn thuộc quyền sở hữu của Tập đoàn Vinashin, Tổng Cty Nam Triệu chỉ được giao quản lý, sử dụng. Mặt khác, khi thực hiện việc bán vỏ tàu Bạch Đằng Giang, Tổng Cty Nam Triệu không thực hiện bán công khai theo đúng trình tự của pháp luật về đấu giá tài sản và khi có tiền lại không trả nợ mà đưa vào sử dụng không đúng mục đích.
Tuy nhiên, khi HĐXX gọi lên thẩm vấn, Giám đốc kinh doanh của Công ty Nam Triệu khẳng định, việc bán vỏ tàu như thế là đúng, không gây thiệt hại cho công ty mà còn có lợi. Vị đại diện này còn cho biết, một số thiết bị của tàu Bạch Đằng Giang đã được Tổng Cty Nam Triệu đưa vào sử dụng, có trị giá 9,3 tỷ đồng; trị giá số thiết bị còn lại của tàu được thẩm định khoảng 8 tỷ đồng. Như vậy, tính tổng với số tiền bán tàu là hơn 83 tỷ đồng. Trong khi đó nếu bán cả tàu chỉ được 75 tỷ đồng. Hơn nữa, nếu lúc đó không làm thế thì công ty vẫn phải đi vay để trả lương cho nhân viên và chi phí hoạt động.
Liên quan đến dự án này, các bị cáo chỉ thừa nhận hành vi nêu trong cáo trạng là đúng, nhưng lại phủ nhận việc “gây thiệt hại cho Nhà nước”.
“Tiền trảm, hậu tấu”
Năm 2003, Phạm Thanh Bình kí quyết định góp vốn thành lập Công ty Hoàng Anh Vinashin, do Nguyễn Văn Tuyên làm giám đốc. Năm 2006, Nguyễn Văn Tuyên muốn xây dựng một nhà máy nhiệt điện độc lập nên đã chủ động bàn bạc và thống nhất với Nguyễn Tuấn Dương, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Đầu tư Cửu Long về việc đầu tư dự án xây dựng nhà máy nhiệt điện công suất 110MW.
Tháng 4-2006, Dương sang Hàn Quốc ký hợp đồng trị giá 6,8 triệu USD với Công ty Seobong Recycling mua 2 tổ máy điện cũ, công suất 55 MW/tổ cho dự án Công ty Hoàng Anh Vinashin và kí hợp đồng trị giá 5,8 triệu USD với Công ty Daekyung Machinery mua 1 tổ máy nhiệt điện cũ với công suất 75MW dự định lắp đặt cho Công ty Cửu Long. Tháng 3-2007, Công ty Cửu Long lập xong hồ sơ dự án xây dựng Nhà máy nhiệt điện sông Hồng công suất 185MW. Phạm Thanh Bình đã kí quyết định phê duyệt dự án Nhà máy nhiệt điện sông Hồng tại xã Mỹ Trung, huyện Mỹ Lộc, Nam Định nâng công suất lên 185MW và nâng tổng mức đầu tư lên 1.481,9 tỷ đồng. Đây là dự án thuộc nhóm A và giao cho Công ty Hoàng Anh Vinashin làm chủ đầu tư, Công ty cổ phần tư vấn chế tạo lắp máy Cửu Long (công ty con của Công ty Cửu Long) làm đơn vị tư vấn lập dự án.
Tuy nhiên, ngày 21-5-2007, Bộ Công nghiệp có Công văn thẩm tra hồ sơ dự án nêu rõ: Không có cơ sở pháp lý để phê duyệt dự án, thiết bị công nghệ của dự án lạc hậu, yêu cầu chủ dự án nhiệt điện sông Hồng phải tuân thủ các quy định pháp luật về quản lý đầu tư. Tiếp đến, ngày 15-6-2007, Bộ Công nghiệp có Công văn yêu cầu UBND tỉnh Nam Định đình chỉ thực hiện dự án xây dựng Nhà máy nhiệt điện sông Hồng. Sau đó, cơ quan điều tra xác định đã gây thiệt hại cho Nhà nước với số tiền hơn 316 tỷ đồng.
Trả lời câu hỏi của HĐXX về việc bị cáo nhận thức hành vi của mình như thế nào trong dự án này, ông Phạm Thanh Bình khẳng định: “Tôi đã sai. Nhưng việc buộc tội tôi trực tiếp tổ chức xây dựng Nhà máy nhiệt điện sông Hồng và gây thiệt hại thì tôi không nhất trí. Tôi chỉ chỉ đạo chứ không tổ chức được”.
Khẳng định về vai trò phạm tội của mình, Nguyễn Văn Tuyên nói, nội dung cáo trạng truy tố bị cáo là đúng, nhưng hành vi không cấu thành tội phạm. Bị cáo dùng TPQT vay từ Công ty Tài chính TNHH một thành viên Công nghiệp tàu thủy (VFC) để huy động vốn đóng tàu sau đó mang đi đầu tư Nhà máy nhiệt điện sông Hồng. Tuy nhiên sau đó bị cáo vẫn hoàn thành việc đóng tàu và xây dựng nhà máy.
Liên quan đến nguồn vốn mà Công ty Hoàng Anh Vinashin vay từ VFC, để có tiền chuyển cho Nguyễn Tuấn Dương, chi phí mua máy móc, thiết bị cũng đã được HĐXX thẩm vấn khá kỹ. Ngày 13-7-2006, Nguyễn Văn Tuyên mang hợp đồng đến VFC gặp Trịnh Thị Hậu nhờ duyệt giải ngân.
Mặc dù hồ sơ xin giải ngân chưa đủ thủ tục pháp lý, nhưng Trịnh Thị Hậu đã giao cho Phạm Thị Mai Hiên - cán bộ tín dụng VFC làm thủ tục. Chỉ một ngày sau, VFC đã chuyển 42,8 tỉ đồng vào tài khoản của Công ty Cửu Long. Sau đó, Phòng tín dụng VFC lập tờ trình thẩm định dự án, ghi lùi ngày là 1-3-2006 để Trịnh Thị Hậu ký hợp thức hồ sơ giải ngân. Thế nhưng, việc này được Hậu chối: “Bị cáo không đồng ý với cáo buộc của tòa. Khi nhận bất kỳ hồ sơ nào, tôi đều đưa cho cán bộ tín dụng kiểm tra xem hồ sơ đã đầy đủ chưa. Hiện tôi không nhớ đã đưa hồ sơ cho ai nhưng chắc chắn, bất kỳ ai đưa tôi cũng không mở ra xem mà chuyển qua bộ phận tín dụng. Bộ phận tín dụng kiểm tra xong, trình lên cho tôi thì tôi mới xem xét”.
Cuối giờ chiều qua, HĐXX chuyển sang thẩm vấn những bị cáo liên quan đến dự án đầu tư tàu Bình Minh Star của Công ty cổ phần CNTT Bình Định và tạm dừng tại đây. Sáng nay 29-3, HĐXX tiếp tục trở lại làm việc.
