Dự luật Cảnh sát cơ Động: Bước tiến mới với quá trình hiện đại hóa lực lượng

0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam
ANTD.VN - Là một trong những dự án luật quan trọng được đưa ra xem xét, thảo luận tại Kỳ họp thứ hai Quốc hội Khóa XV, Dự thảo Luật Cảnh sát cơ động đang thu hút sự quan tâm của dư luận với kỳ vọng sau khi được thông qua sẽ tạo cơ sở pháp lý vững chắc nhằm xây dựng lực lượng Cảnh sát cơ động cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.
Công tác huấn luyện góp phần nâng cao sức chiến đấu, từng bước xây dựng lực lượng Cảnh sát cơ động chính quy, tinh nhuệ

Công tác huấn luyện góp phần nâng cao sức chiến đấu, từng bước xây dựng lực lượng Cảnh sát cơ động chính quy, tinh nhuệ

Dự thảo Luật Cảnh sát cơ động (CSCĐ) gồm 5 chương, 31 điều, kế thừa một số quy định của Pháp lệnh Cảnh sát cơ động 2013, đồng thời bổ sung những quy định mới phù hợp với yêu cầu thực tiễn hoạt động của CSCĐ.

Luật Cảnh sát cơ động là vô cùng cấp thiết

Thời gian qua, Pháp lệnh Cảnh sát cơ động 2013 là cơ sở pháp lý quan trọng để CSCĐ phát huy vai trò là lực lượng nòng cốt thực hiện biện pháp vũ trang xử lý kịp thời, có hiệu quả các hoạt động gây phương hại đến an ninh, trật tự, biểu tình, bạo loạn; trấn áp các đối tượng phạm tội nguy hiểm, đấu tranh triệt phá các chuyên án, các băng, ổ nhóm tội phạm có tổ chức; bảo vệ tuyệt đối an toàn các mục tiêu, hội nghị, sự kiện chính trị quan trọng… góp phần bảo vệ an ninh quốc gia, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, phục vụ đắc lực cho sự nghiệp phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Tuy vậy, hiện Pháp lệnh này đã bộc lộ nhiều bất cập về nguyên tắc hoạt động, nhiệm vụ, quyền hạn, thẩm quyền điều động và công tác phối hợp của CSCĐ với các cơ quan, tổ chức, lực lượng chức năng có liên quan trong thực hiện nhiệm vụ, việc xây dựng và ban hành Luật Cảnh sát cơ động trong thời điểm hiện nay là rất cần thiết và cấp thiết. Điều này cũng nhằm đảm bảo tuân thủ quy định của Hiến pháp năm 2013 về việc luật hóa các quy định hạn chế quyền con người, quyền công dân; thống nhất với quy định của các luật có liên quan đến chức năng, nhiệm vụ và xây dựng lực lượng CSCĐ.

Bên cạnh đó, ban hành Luật này nhằm thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước về xây dựng lực lượng Cảnh sát cơ động cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại được xác định tại các văn kiện như Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI, XII, XIII của Đảng và Nghị quyết của Bộ Chính trị về Chiến lược bảo vệ an ninh quốc gia, Đề án hiện đại hóa lực lượng CSCĐ đến năm 2025, tầm nhìn năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Ngoài ra, CSCĐ là lực lượng có tính chất đặc thù trong CAND, với chức năng nòng cốt thực hiện biện pháp vũ trang; tổ chức theo mô hình đơn vị vũ trang chiến đấu tập trung, được trang bị nhiều loại vũ khí, công cụ hỗ trợ, phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ đặc chủng, hiện đại; đối tượng đấu tranh đa dạng, phức tạp; lĩnh vực, địa bàn hoạt động rộng.

CSCĐ tác chiến theo phương thức cơ động nhanh, đấu tranh vũ trang trực diện nhằm giải quyết kịp thời các vụ việc phức tạp về an ninh, trật tự, biểu tình, bạo loạn, khủng bố, bắt cóc con tin, trấn áp các đối tượng có hành vi phạm tội nguy hiểm... nhằm bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội trên phạm vi toàn quốc; công tác huấn luyện của CSCĐ được tiến hành thường xuyên, chuyên sâu trong điều kiện, hoàn cảnh khó khăn, khắc nghiệt, nguy hiểm, đòi hỏi cán bộ, chiến sĩ phải có bản lĩnh vững vàng, kỹ năng chiến đấu cao. Do đó, theo Đại tướng Tô Lâm - Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an, với tính chất đặc thù và yêu cầu nhiệm vụ ngày càng phức tạp trong tình hình mới đặt ra yêu cầu phải xây dựng các quy định ở tầm luật để điều chỉnh về hoạt động, tổ chức, trang bị, chế độ, chính sách đối với CSCĐ.

Dự thảo Luật Cảnh sát cơ động được xây dựng trên cơ sở bám sát các giải pháp của 4 chính sách đã được Quốc hội, Chính phủ thông qua. Dự thảo quy định cụ thể 7 quyền hạn của CSCĐ tại Điều 10, trong đó bổ sung thêm 2 quyền hạn mới phù hợp với yêu cầu thực tiễn thực hiện nhiệm vụ của CSCĐ, gồm: Được mang theo người vũ khí, công cụ hỗ trợ, phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ vào cảng hàng không và lên tàu bay dân sự trong các trường hợp chống khủng bố, giải cứu con tin, trấn áp đối tượng có hành vi phạm tội nguy hiểm có sử dụng vũ khí; bảo vệ vận chuyển hàng đặc biệt, áp giải bị can, bị cáo phạm tội đặc biệt nghiêm trọng và trường hợp sử dụng tàu bay riêng do cấp có thẩm quyền huy động để kịp thời cơ động giải quyết các vụ việc phức tạp về an ninh, trật tự; ngăn chặn, vô hiệu hóa phương tiện bay không người lái và các phương tiện khác trực tiếp tấn công, xâm phạm hoặc đe dọa tấn công, xâm phạm mục tiêu bảo vệ của CSCĐ.

Bộ phận xử lý bom mìn của Cảnh sát cơ động diễn tập tình huống tháo gỡ thuốc nổ do khủng bố cài lại

Bộ phận xử lý bom mìn của Cảnh sát cơ động diễn tập tình huống tháo gỡ thuốc nổ do khủng bố cài lại

Cảnh sát cơ động cần được ngăn chặn phương tiện bay không người lái

Một trong những nội dung quan trọng thu hút sự quan tâm của nhiều người trong Dự án Luật Cảnh sát cơ động là vấn đề huy động người, phương tiện, thiết bị. CSCĐ được trang bị vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ, tàu bay, tàu thuyền, phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ để thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao.

Qua các phiên thảo luận tại tổ và hội trường, đa số Đại biểu Quốc hội đã tán thành quy định trên của dự thảo Luật nhằm tạo cơ sở pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi, nhanh chóng để lực lượng cảnh sát cơ động thực hiện nhiệm vụ được giao. Theo Đại biểu Quản Minh Cường (đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai), cách đây hơn 7 năm Quốc hội đã đưa vào luật là lực lượng hải quan và công an có thể được sử dụng máy bay. Thực tế, cảnh sát ở một số nước như cảnh sát Hoàng gia Thái Lan, cảnh sát Hoàng gia Campuchia đã sử dụng máy bay trực thăng. Đại biểu Quản Minh Cường cũng cho rằng, thời gian qua các đối tượng phạm tội phản cách mạng, khủng bố sử dụng phương thức, thủ đoạn vô cùng tinh vi, thậm chí sử dụng cả trang thiết bị hiện đại, nhất là đối tượng buôn bán các loại ma túy, tội phạm có tổ chức. Do đó, với lực lượng công an nói chung và CSCĐ nói riêng, việc cho phép sử dụng phương tiện máy bay là nhu cầu cấp thiết và rất cần thiết.

Đồng tình với ý kiến trên, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa) nhận định, CSCĐ là lực lượng chống khủng bố, bạo loạn, đảm bảo an ninh trật tự, do vậy, đây là lực lượng nòng cốt quan trọng nhất của công an trong lĩnh vực này. “Không thể nói là vì tiết kiệm mà chúng ta không trang bị cho lực lượng CSCĐ. Nếu như lực lượng này ngăn chặn khủng bố, bạo loạn, đảm bảo an ninh quốc gia thì không thể đong đếm bằng tiền được” - đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh nhấn mạnh.

Về việc dự thảo trao thẩm quyền ngăn chặn, vô hiệu hóa phương tiện bay không người lái và các phương tiện khác trực tiếp tấn công, xâm phạm hoặc đe dọa tấn công, xâm phạm mục tiêu bảo vệ của CSCĐ, Bộ trưởng Tô Lâm cho biết, hiện nay CSCĐ bảo vệ gần 650 mục tiêu trên toàn quốc theo danh mục do Chính phủ ban hành; các sự kiện chính trị-xã hội, ngoại giao quan trọng... Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, nhiều phương tiện bay không người lái siêu nhẹ được sử dụng rộng rãi trong đời sống, tiềm ẩn nguy cơ gây mất an ninh trật tự. “Tuy nhiên, hiện nay các văn bản pháp luật chưa quy định cụ thể các biện pháp xử lý phương tiện bay không người lái xâm phạm mục tiêu do CSCĐ bảo vệ” - Bộ trưởng Bộ Công an nói.

Bộ trưởng Tô Lâm nêu ví dụ, có những trường hợp phản động và tội phạm lợi dụng các phương tiện này để mang chất nổ, chất hóa học, sinh học, phá hoại hoặc gây nguy hại cho các mục tiêu. Nếu lực lượng trực tiếp bảo vệ không được quyền ngăn chặn mà phải chờ lực lượng khác đến xử lý thì sẽ gây ra hậu quả về nhiều mặt, nhất là các mục tiêu quan trọng về chính trị, ngoại giao. “Để đảm bảo cơ sở pháp lý cho CSCĐ trong việc chủ động ngăn chặn, vô hiệu hóa phương tiện bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ trong trường hợp chúng tấn công, xâm phạm hoặc đe dọa tấn công, xâm phạm các mục tiêu, thì cần quy định thẩm quyền xử lý cho CSCĐ tại Dự thảo luật” - Bộ trưởng Tô Lâm nhấn mạnh.

PGS.TS, Thiếu tướng Lê Văn Cương - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, Bộ Công an: Bộ Công an đã rất nhạy bén, chủ động

Việc trình Quốc hội xem xét, thông qua Luật Cảnh sát cơ động (CSCĐ) thay thế Pháp lệnh CSCĐ năm 2013 cho thấy Bộ Công an (đơn vị chủ trì soạn thảo dự án luật) đã hết sức nhạy bén, chủ động góp phần vào việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân. Bởi trong lãnh thổ Việt Nam, mọi tổ chức, cá nhân phải hoạt động trong khuôn khổ pháp luật, không ai được phép đứng ngoài.

CSCĐ là lực lượng đặc biệt, thực hiện nhiệm vụ trong các hoàn cảnh đặc biệt như: quốc phòng an ninh, bạo loạn, biểu tình… Vì thế, Nhà nước phải trao đầy đủ phương tiện, kể cả vũ khí đặc biệt để họ hoạt động. Và như vậy phải có luật để quy định rõ trường hợp nào được sử dụng vũ khí, trường hợp nào được sử dụng các biện pháp nghiệp vụ cần thiết. Việc ban hành luật một mặt giúp cán bộ, chiến sỹ trong lực lượng CSCĐ hiểu rõ quyền hạn, trách nhiệm của mình, sử dụng vũ khí của mình đúng luật. Mặt khác, luật đồng thời quy định trách nghiệm, nghĩa vụ của người dân trong việc tạo điều kiện cho lực lượng CSCĐ thực hiện và hoàn thành nhiệm vụ. Ví dụ, CSCĐ có quyền trưng dụng phương tiện giao thông, nhà cửa, tài sản… của người dân khi cần thiết. Cùng với đó, Luật CSCĐ ra đời giúp Việt Nam công khai, minh bạch với quốc tế rằng, lực lượng CSCĐ hoạt động trong khuôn khổ pháp luật, tôn trọng lợi ích hợp pháp của công dân, nhưng trong trường hợp đặc biệt, người dân có trách nhiệm, nghĩa vụ tuân thủ luật pháp, đảm bảo cho CSCĐ thực thi nhiệm vụ. Điều này góp phần phản bác lại những luận điệu xuyên tạc, bôi nhọ, nói xấu chế độ. Thuần Thư (Ghi)

Thiếu tướng Nguyễn Minh Đức - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội: Nên trang bị máy bay cho Cảnh sát cơ động

Về vấn đề lực lượng CSCĐ sử dụng máy bay và tàu thuyền, theo Hiến chương Liên hợp quốc, Công ước về các quyền dân sự và chính trị, Công ước Luật Biển quốc tế, Công ước về vấn đề xung đột vũ trang… thì khi có những gây hấn dân sự (tức là có xung đột về dân sự ảnh hưởng đến an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội của mỗi quốc gia) như bạo loạn, khủng bố, không bao giờ được phép sử dụng quân đội để trấn áp mà phải sử dụng lực lượng cảnh sát. Như chúng ta đã biết, trong Tờ trình của Chính phủ đã đánh giá vấn đề dự báo về xu thế cũng như tình hình thực tế, đã có một số hiện tượng bạo loạn, gây hấn và biểu tình trái pháp luật, gây tổn hại đến an ninh quốc gia nên phải sử dụng đến lực lượng cảnh sát. Do đó, nếu không trang bị sớm cho họ những loại phương tiện như máy bay, tàu thuyền… để đáp ứng yêu cầu theo tinh thần pháp luật quốc gia và quốc tế thì rất khó khăn cho hoạt động của lực lượng này.

Đại tá Nguyễn Huy Hạnh - Trung đoàn trưởng Trung đoàn Cảnh sát cơ động Kỵ binh, Bộ Tư lệnh Cảnh sát cơ động: Cảnh sát cơ động kỵ binh cũng thực hiện nhiệm vụ như các đơn vị chiến đấu Công an nhân dân

Kể từ khi được chính thức thành lập đến nay, Trung đoàn CSCĐ Kỵ binh thực hiện theo chức năng, nhiệm vụ được phân công. Trong đó có tuần tra, kiểm soát, tấn công trấn áp các loại tội phạm; có thể thực hiện các nhiệm vụ khác như đua ngựa quốc tế, diễu binh, diễu hành khi được yêu cầu; sử dụng trong điều kiện khó khăn về phương tiện đi lại tại một số khu vực.

Ở thời điểm hiện tại, lực lượng CSCĐ ngày càng lớn mạnh nên rất cần phải có Luật CSCĐ. Bên cạnh đó, tội phạm trong nước và quốc tế ngày càng manh động, thủ đoạn ngày càng tinh vi. Cảnh sát cơ động nhiều năm qua là lực lượng trực tiếp chiến đấu trong nhiều chuyên án lớn, thực hiện nhiệm vụ thể hiện sức mạnh của lực lượng CAND. Trung đoàn CSCĐ Kỵ binh và mới đây nhất là Trung đoàn CSCĐ Không quân đã ra đời, bổ sung cho sức mạnh cho “quả đấm thép”, có thể chiến đấu trên mọi địa hình, mọi nơi, mọi lúc, để lực lượng CSCĐ ngày càng chính quy, tinh nhuệ và hiện đại hơn.

Cảnh sát cơ động Kỵ binh có chức năng huấn luyện, sử dụng ngựa đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo đảm ANTT

Cảnh sát cơ động Kỵ binh có chức năng huấn luyện, sử dụng ngựa đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo đảm ANTT

Trước đây chúng ta đã có Pháp lệnh CSCĐ, tuy nhiên chưa được áp dụng vào thực tế và bó hẹp phạm vi hoạt động, đối tượng điều chỉnh, khi thực thi nhiệm vụ và trực tiếp chiến đấu bị ảnh hưởng khá nhiều trong công tác chỉ đạo, hạn chế quyền xử lý của CSCĐ trong các tình huống. Vì vậy, khi có Luật Cảnh sát cơ động chúng ta có để điều chỉnh lại một số điểm thiết yếu khi ra quân thực hiện nhiệm vụ, không vi phạm Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Huệ Anh (Ghi)