Quy định của pháp luật về trình tự khám xét chỗ ở của công dân

ANTD.VN - Bạn đọc hỏi: Cho tôi hỏi trình tự khám xét chỗ ở của công dân được quy định như thế nào? Công an nghi nhà tôi là có chứa hàng lậu, hàng cấm và vào khám xét nhà mà không có giấy tờ gì cả. Việc làm như thế là đúng hay sai?  nguyễn thị ngọc (Đồng Nai)

Về trình tự thủ tục thực hiện việc khám xét, bắt buộc phải có Lệnh khám xét thì mới được tiến hành khám xét (Ảnh minh họa)

Luật sư trả lời: 

Theo quy định tại khoản 1, Điều 192, Bộ luật Tố tụng hình sự:“Việc khám xét người, chỗ ở, nơi làm việc, địa điểm, phương tiện chỉ được tiến hành khi có căn cứ để nhận định trong người, chỗ ở, nơi làm việc, địa điểm, phương tiện có công cụ, phương tiện phạm tội, tài liệu, đồ vật, tài sản do phạm tội mà có hoặc đồ vật, dữ liệu điện tử, tài liệu khác có liên quan đến vụ án”. Như vậy nếu cơ quan điều tra có căn cứ để cho rằng trong nhà bạn có hàng lậu, hàng cấm, họ có quyền khám xét nhà bạn.

Về thẩm quyền, Điều 193, Bộ luật Tố tụng hình sự quy định về những người có thẩm quyền ra lệnh khám xét là Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra các cấp; Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân và Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự các cấp; Chánh án, Phó Chánh án Tòa án nhân dân và Chánh án, Phó Chánh án Tòa án quân sự các cấp; Hội đồng xét xử. Trường hợp Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra các cấp ra lệnh khám xét thì phải được Viện kiểm sát phê chuẩn trước khi thi hành lệnh khám xét.

Tuy nhiên cũng theo khoản 2, Điều 193, Bộ luật Tố tụng hình sự, trong trường hợp khẩn cấp thì ngoài Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra các cấp, còn có một số người cũng có quyền ra lệnh khám xét như: Chỉ huy trưởng Bộ đội biên phòng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Cục trưởng Cục phòng, chống ma túy và tội phạm Bộ đội biên phòng, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm ngư vùng… Nhưng trong thời hạn 24 giờ kể từ khi khám xét xong, người ra lệnh khám xét phải thông báo bằng văn bản cho Viện kiểm sát.

Luật sư Giang Hồng Thanh (Trưởng Văn phòng Luật sư Giang Thanh) Số 197 phố Đặng Tiến Đông, Hà Nội

Về trình tự thủ tục thực hiện việc khám xét, theo các quy định trên bắt buộc phải có Lệnh khám xét thì mới được tiến hành khám xét. Ngoài ra khi khám xét chỗ ở thì phải có mặt chủ nhà hoặc người từ đủ 18 tuổi trở lên cùng chỗ ở, có đại diện chính quyền xã, phường, thị trấn và người chứng kiến; trường hợp người đó, người từ đủ 18 tuổi trở lên cùng chỗ ở cố tình vắng mặt, bỏ trốn hoặc vì lý do khác họ không có mặt mà việc khám xét không thể trì hoãn thì việc khám xét vẫn được tiến hành nhưng phải có đại diện chính quyền xã, phường, thị trấn nơi khám xét và 2 người chứng kiến.

Như vậy, nếu phản ánh của bạn về việc cơ quan Công an khám xét nhà bạn mà không có lệnh khám xét và không có mặt đại diện chính quyền xã, phường, thị trấn nơi khám xét thì cơ quan đó đã làm sai luật. Trong trường hợp này bạn có quyền khiếu nại tới Thủ trưởng Cơ quan điều tra đã thực hiện việc khám xét nhà bạn.