Mát gan ngày hè (1): Dùng thuốc bổ gan, giải độc gan sao cho đúng?

ANTD.VN - Hiện nay trên thị trường, thuốc hay thực phẩm chức năng giải độc gan, bổ gan được bày bán rộng khắp với lời quảng cáo có nhiều công dụng thần kỳ, như: giúp phòng và cải thiện các bệnh về gan; trị mụn nhọt; giảm mệt mỏi... Do vậy, nhiều người tự ý mua thuốc bổ gan về sử dụng không theo chỉ định của bác sĩ mà không biết rằng cách làm như vậy sẽ gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe.

Nhiều người tự cho mình là bị viêm gan, men gan tăng cao, nhiều trường hợp lạm dụng bia rượu, nổi mụn nhọt... cũng tự ý mua thuốc hay các loại thực phẩm chức năng bổ gan, giải độc gan về sử dụng không theo chỉ định của bác sĩ, gây hại cho sức khỏe, theo SK&ĐS. 

Vì sao phải giải độc gan?

Gan là bộ phận vô cùng quan trọng trong cơ thể, là cơ quan duy nhất có thể ngăn chặn và chuyển hóa các chất độc từ bên ngoài vào cơ thể như thức ăn, khói, bụi, đồ uống độc hại như bia rượu... Thế nhưng khả năng giải độc của gan chỉ ở mức giới hạn. Nếu cơ thể bạn tiếp xúc với quá nhiều những chất độc hại, gan làm việc không xuể, những chất độc đó sẽ tích tụ lại trong cơ thể, đầu tiên là ở gan sau đó sẽ đến một số bộ phận khác.

Khi đó, để cân bằng hoạt động cho cơ thể nói chung và cân bằng hoạt động của gan nói riêng, người ta cần phải giải độc gan. Giải độc gan cần thiết đối với những người có lá gan đang bị tổn thương, phải làm việc quá sức, để phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm. 

PGS.TS Trịnh Thị Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Gan mật Hà Nội, nguyên trưởng khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Bạch Mai

Hiểu đúng khái niệm bổ gan, giải độc gan

Theo Zing News, PGS.TS Trịnh Thị Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Gan mật Hà Nội, nguyên trưởng khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Bạch Mai, cho hay khái niệm “giải độc gan” thường sử dụng trong các bài thuốc đông y.

Từ lâu những bài thuốc đông y dùng để mát gan, giải độc gan hay còn được biết đến là thuốc đông y thế hệ 1 được ứng dụng ở Việt Nam. Cùng với sự phát triển của khoa học, ngày nay những bài thuốc đông y thế hệ 2 (thuốc được bào chế thành phẩm hay chế phẩm) ra đời và được sử dụng nhiều.

Tuy nhiên, theo PGS.TS Trịnh Thị Ngọc, một số loại cây thuốc đông y như nhân trần, atiso, dù không độc nhưng nếu không biết cách bảo quản, sử dụng thuốc bảo quản có chất độc lại có thể gây độc cho cơ thể nói chung và gan nói riêng.

“Trên thị trường có nhiều thuốc giải độc gan nhưng việc dùng tràn lan đôi khi lại gây phản tác dụng. Nhiều bác sĩ cùng một loại bệnh nhưng cho bệnh nhân dùng 4-5 loại giải độc gan. Không những không có tác dụng mà “bắt” bệnh nhân dùng nhiều loại thuốc lại trở thành gánh nặng cho gan, vô tình làm gan nhiễm độc, rối loạn tế bào gan”, PGS.TS Trịnh Thị Ngọc nói.

Khi nào cần dùng thuốc giải độc gan?

Giải độc gan hiệu quả là phải sử dụng thuốc giải độc gan đúng cách. Nghĩa là người bệnh nếu nghi ngờ bị nóng gan, suy giảm chức năng gan thì cần phải đi thăm khám và làm các kiểm tra chức năng gan. Sau khi có kết quả và được chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh hiện tại thì người bệnh mới được sử dụng thuốc giải độc gan.

Khi bị các bệnh về gan, phải dùng thuốc đặc trị. Đối với người không có bệnh lý ở gan nhưng chức năng gan yếu, có thể dùng các chế phẩm để hỗ trợ, bồi dưỡng cho gan nhưng cần có sự tư vấn của thầy thuốc, không tự ý dùng thuốc bổ gan, làm hạ men gan sẽ nguy hại đến sức khỏe, theo SK&ĐS. 

Khi sử dụng các thuốc giải độc gan, bổ gan cũng có thể gây tổn thương gan, nên cần uống theo chỉ định của bác sĩ

Những sai lầm thường mắc khi dùng thuốc bổ gan, giải độc gan

Một vấn đề phổ biến là nhiều người sử dụng thuốc bổ gan để ngăn ngừa những tổn thương do uống bia, uống rượu. Do tâm lý đã có thuốc “giải độc”, bảo vệ gan nên nhiều người chủ quan, càng thỏa sức uống bia rượu nhiều hơn. Dĩ nhiên các loại thuốc này cũng hỗ trợ cho gan trong vấn đề thanh nhiệt, giải độc nhưng đây chỉ là giải pháp tình thế, tạm thời.

Nếu uống bia rượu liên tục, uống quá nhiều thì không thuốc nào có thể giúp gan khỏe được. Thậm chí nếu dùng không đúng, dùng bừa bãi hoặc dùng quá nhiều loại thuốc bổ gan cùng lúc thì vô tình lại bắt gan làm việc nhiều hơn trong khi gan không được khỏe. Như vậy dễ khiến gan bị tổn thương hơn, chức năng gan vì thế cũng suy giảm hơn.

Sai lầm nhiều người hay mắc phải là khi cơ thể có triệu chứng bất thường đều nghĩ là do “nóng gan” nên mua thuốc giải độc gan, làm mát gan về uống tràn lan. Thường gặp nhất là khi bệnh nhân nổi mụn nhọt, ngứa ngáy, sắc tố da thay đổi... Quan niệm sai lầm thường gặp là nhiều người nghĩ rằng các thuốc giải độc gan, bổ gan nguồn gốc thảo dược (thuốc Nam, thuốc Đông y,...) vì do chế biến từ cây cỏ thiên nhiên nên vô hại, uống vào “không bổ ngang cũng bổ dọc”.

Về nguyên tắc, không có bệnh thì không dùng thuốc. Việc dùng thuốc giống như “con dao hai lưỡi”. Dùng thuốc tức là đưa dược chất vào cơ thể để trị bệnh, ngoài tác dụng chính để trị bệnh, thuốc có thể gây nên những tương tác bất lợi nhất là khi lạm dụng thuốc, dùng thuốc không có hướng dẫn chuyên môn. Thuốc được dùng đúng chỉ định, chính xác thì mới đem lại lợi ích cho người bệnh và tránh được các rủi ro, bất lợi.

Thuốc Đông y, thuốc Nam cũng là thuốc và cần phải sử dụng theo chỉ dẫn của thầy thuốc, trên cơ địa của từng người với từng chẩn đoán bệnh khác nhau. Không thể sử dụng tràn lan theo kiểu truyền miệng vì trong các loại cây thảo dược có những hoạt chất trị bệnh được, nhưng cũng có nhiều chất không trị bệnh được và có thể gây hại cho gan.

(*Còn tiếp)