- Giao xe cho vị thành niên gây tai nạn chết người có bị truy cứu trách nhiệm hình sự?
- Thu hoạch hoa lợi trên đất đã bị cưỡng chế có phạm tội không?
- Chăng dây điện bảo vệ chuồng trại làm chết người phạm tội gì?
(Ảnh minh họa)
Nội dung vụ việc
Sau khi lập biên bản, chiếc xe máy trên do Tổ công tác Đội CSGT - Công an huyện quản lý nhưng khóa điện vẫn cắm ở ổ khóa. Lợi dụng sơ hở, Đoàn Thanh H. đã mở khóa điện, nổ máy rồi điều khiển xe đi. Khi H. đi được khoảng 5m thì bị đồng chí Lê Hồng Q. - Tổ trưởng Tổ công tác phát hiện, đuổi theo túm đuôi xe và dùng tay giữ chiếc xe lại. Tuy nhiên, H. vẫn tiếp tục tăng ga bỏ chạy khiến đồng chí Lê Hồng Q. tuột tay khỏi xe và bị ngã, còn H. đã điều khiển chiếc xe chạy thoát.
Vấn đề đặt ra trong tình huống này, hành vi của Đoàn Thanh H. đã phạm tội gì?
Ý kiến bạn đọc
Phạm tội cướp tài sản
Hành vi của Đoàn Thanh H. trong vụ việc này đã phạm tội cướp tài sản theo Điều 168, Bộ luật Hình sự năm 2015. Tuy H. không dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc để giành lấy tài sản nhưng H. đã có hành vi tăng ga mạnh để chiếc xe máy tăng tốc khiến người ngăn cản là đồng chí Lê Hồng Q. - Tổ trưởng Tổ công tác bị ngã theo, dẫn đến sức khỏe, tính mạng của đồng chí Q. bị đe dọa ngay tức khắc. Do đó, hành vi của Đoàn Thanh H. đã phạm tội cướp tài sản.
Vũ Thúy Hải (Lý Nhân - Hà Nam)
Tội cướp giật tài sản
Đoàn Thanh H. đã lợi dụng sơ hở của người quản lý tài sản (trong trường hợp này là của Tổ công tác Đội CSGT - Công an huyện) để thực hiện hành vi công khai chiếm đoạt tài sản sau đó tẩu thoát nhanh chóng. Hành vi của H. cấu thành tội cướp giật tài sản ngay từ khi anh ta ngồi lên xe, mở khóa, nổ máy và cho xe chạy mà chưa cần xét đến hành vi tăng ga sau khi đồng chí Lê Hồng Q. dùng tay giữ xe lại. Hành vi của H. tiếp tục tăng ga, làm đồng chí Q. tuột tay và ngã là dùng vũ lực, là một hình thức tấn công để đồng chí Q. không thể ngăn cản H. chiếm đoạt chiếc xe máy. Hành vi này cần xem xét là tình tiết định khung tăng nặng “hành hung để tẩu thoát”của tội cướp giật tài sản.
Vũ Tuấn Nghĩa (Hà Đông - Hà Nội)
Phạm tội công nhiên chiếm đoạt tài sản
Sau khi Tổ công tác Đội CSGT - Công an huyện tạm giữ chiếc xe máy trên thì quyền quản lý trực tiếp đối với tài sản này là do Đội CSGT - Công an huyện. Đoàn Thanh H. đã lấy chiếc xe máy trên lúc đồng chí Lê Hồng Q. là Tổ trưởng Tổ công tác đang đứng ở đó là thể hiện sự công nhiên chiếm đoạt tài sản. Do đó, Lê Hồng Q. đã phạm tội công nhiên chiếm đoạt tài sản theo Điều 172, Bộ luật Hình sự năm 2015.
Nguyễn Thanh Hải (Đoan Hùng - Phú Thọ)
Trộm cắp tài sản
Theo quy định của pháp luật, trộm cắp tài sản là hành vi lén lút chiếm đoạt tài sản của người khác, trong đó lén lút là hành vi của một người thực hiện một việc một cách giấu giếm, vụng trộm, không công khai và có ý gian dối. Trong vụ việc này Đoàn Thanh H. đã lợi dụng sơ hở của Tổ công tác để mở khóa điện, nổ máy rồi điều khiển chiếc xe đi. Hành vi tự ý lấy xe của H. mang tính chất lén lút. Như vậy, Đoàn Thanh H. đã phạm tội trộm cắp tài sản theo Điều 173, Bộ luật Hình sự năm 2015.
Phạm Quang Hùng (Lê Chân - Hải Phòng)
Bình luận của luật sư
Trước hết, để có cơ sở xác định chính xác tội danh của Đoàn Thanh H. đã cấu thành tội nào trong số những tội bạn đọc đã nêu trên thì cần phân tích dấu hiệu đặc trưng của hành vi khách quan trong các tội đó. Cụ thể:
- Tội cướp tài sản: Hành vi khách quan của tội phạm này là dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản.
- Tội cướp giật tài sản: Đặc trưng của tội phạm này là hành vi “giật”, tức là giằng lấy tài sản về mình một cách nhanh chóng, tạo ra yếu tố bất ngờ đối với chủ sở hữu hoặc người đang quản lý tài sản làm cho họ không có khả năng giữ được tài sản đang quản lý. Hành vi giật tài sản của người phạm tội được thực hiện một cách công khai, không có ý thức che giấu hành vi của mình đối với chủ sở hữu hoặc người có trách nhiệm quản lý tài sản và những người khác.
- Tội công nhiên chiếm đoạt tài sản: Hành vi khách quan của tội phạm này là chiếm đoạt bằng hình thức công khai, thủ đoạn lợi dụng sơ hở hoặc lợi dụng vào hoàn cảnh khách quan khác như: thiên tai, hỏa hoạn… làm cho người có tài sản lâm vào tình trạng không thể bảo vệ được tài sản của mình.
- Tội trộm cắp tài sản: Hành vi khách quan của tội phạm là chiếm đoạt tài sản bằng hình thức lén lút, thủ đoạn lợi dụng sơ hở, mất cảnh giác của người quản lý tài sản để thực hiện hành vi chiếm đoạt mà người quản lý tài sản không biết.
Trên cơ sở những dấu hiệu đặc trưng trong hành vi khách quan của một số tội phạm như đã phân tích trên thì thấy điểm chung giữa các tội này đều là các tội thuộc nhóm tội phạm về chiếm đoạt tài sản. Tuy nhiên, qua theo dõi nội dung vụ việc, chúng tôi nhận thấy hành vi của Đoàn Thanh H. không thỏa mãn các dấu hiệu đối với tội phạm xâm phạm sở hữu. Bởi theo nội dung vụ việc Đoàn Thanh H. đã vi phạm Luật Giao thông đường bộ và bị Tổ công tác Đội CSGT - Công an huyện lập biên bản xử lý.
Mặc dù biên bản vi phạm đã được lập xong, chiếc xe máy trên đã do Công an huyện quản lý nhưng xe vẫn đang dựng tại hiện trường vi phạm, chưa được đưa về trụ sở cơ quan công an có thẩm quyền để chờ xử lý, chưa có quyết định (bằng văn bản) tạm giữ phương tiện vi phạm hành chính của người có thẩm quyền theo quy định tại khoản 5, Điều 125, Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012.
Vì vậy, trong trường hợp này xe mô tô vi phạm vẫn đang là tài sản thuộc quyền quản lý của H. và do đó hành vi lấy chiếc xe máy của H. không thuộc nhóm tội phạm xâm phạm sở hữu. Hành vi vi phạm pháp luật của Đoàn Thanh H. thể hiện ở việc vì muốn lấy lại xe nên H. đã ngăn cản công an làm nhiệm vụ. Căn cứ vào hành vi này, chúng tôi cho rằng H. chỉ phạm tội chống người thi hành công vụ theo Điều 330, Bộ luật Hình sự năm 2015.
Mặt khách quan của tội chống người thi hành công vụ thể hiện ở hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc dùng thủ đoạn khác cản trở người thi hành công vụ thực hiện công vụ của họ hoặc ép buộc họ thực hiện hành vi trái pháp luật. Trong đó, dùng vũ lực là hành vi của người phạm tội dùng sức mạnh thể chất (sức mạnh của chính bản thân mình như đấm đá, bóp cổ…), sức mạnh vật chất (sức mạnh của công cụ, dụng cụ phạm tội như các loại dao sắc nhọn, gạch đá, gậy cứng…) tác động vào thân thể của người thi hành công vụ với mục đích cản trở người thi hành công vụ thực hiện công vụ của họ hoặc ép buộc người thi hành công vụ thực hiện hành vi trái pháp luật.
Đe dọa dùng vũ lực là hành vi của người phạm tội thể hiện cho người thi hành công vụ biết rằng người phạm tội có thể sử dụng vũ lực ngay tức khắc nếu người đó không chịu dừng ngay việc thực hiện công vụ hoặc không thực hiện hành vi trái pháp luật theo yêu cầu của người phạm tội. Còn dùng thủ đoạn khác là hành vi của người phạm tội nhằm làm cho người thi hành công vụ lâm vào tình trạng không thể chống cự được như đe dọa công bố những tin tức, tài liệu bất lợi cho người thi hành công vụ hoặc đe dọa gây thương tích cho những người thân thích của người thi hành công vụ như bố, mẹ, vợ, con…
Tội phạm hoàn thành khi người phạm tội có một trong những hành vi nêu trên để cản trở người thi hành công vụ thực hiện công vụ của họ hoặc ép buộc họ thực hiện hành vi trái pháp luật. Trở lại nội dung vụ việc có thể thấy, Đoàn Thanh H. đã lợi dụng sơ hở của Tổ công tác để mở khóa điện nổ máy lấy xe bỏ chạy. Khi đi được khoảng 5m thì bị đồng chí Lê Hồng Q. - Tổ trưởng Tổ công tác phát hiện, đuổi theo, dùng tay túm đuôi xe để giữ xe lại. Tuy nhiên H, vẫn tiếp tục tăng ga bỏ chạy khiến đồng chí Q, đã tuột khỏi xe và bị ngã, còn H. đã điều khiển xe chạy thoát.
Hành vi của H. với ý thức chủ quan là lấy lại chiếc xe mô tô của mình đang bị giữ để trốn tránh việc sẽ phải đưa xe về trụ sở để giải quyết. Hành vi này tuy không dùng vũ lực, không đe dọa dùng vũ lực hoặc ép buộc Tổ công tác (những người đang thi hành công vụ) thực hiện hành vi trái pháp luật nhưng là thủ đoạn khác nhằm mục đích ngăn cản, cản trở việc thực hiện công vụ của người thi hành công vụ. Do đó, theo chúng tôi hành vi của Đoàn Thanh H. đã đủ yếu tố để cấu thành tội chống người thi hành công vụ.
Luật sư Đoàn Mạnh Hùng (Văn phòng Luật sư Hùng Mạnh)
