Độc đáo Phật bà Quan âm nghìn mắt nghìn tay

ANTĐ - Cho đến nay, bức tượng “Phật bà Quan âm nghìn mắt nghìn tay” vẫn là trường hợp duy nhất một pho tượng thờ ghi lại tên người tạc khắc: Trương tiên sinh. 

Điều này cho thấy, đương thời, tác phẩm đã được đánh giá cực kỳ cao và tác giả của nó - một người họ Trương do vậy đã được lưu danh. Chỉ có điều, cho đến nay vẫn chưa thấy có thêm dòng chữ nào viết về ông. Tượng “Phật bà Quan âm nghìn mắt nghìn tay” thể hiện hình ảnh Phật bà với nụ cười hồn hậu và những cánh tay lắng nghe nỗi khổ đau khắp thế gian. Bức tượng có 11 đầu, mặt chính nhìn ra phía trước, ở hai mang tai có hai mặt.

Các đầu tượng đều có khuôn mặt tương đối giống nhau, đó là những khuôn mặt của phụ nữ đôn hậu, mang phong cách tượng chân dung. Mặt tượng bầu bĩnh, ở các đầu nhỏ của tượng, tóc được chải ngược lên đỉnh rồi được búi thành cuộn. Tượng có hai hàng mi cong chạy vào sống mũi, mắt hé mở nhìn xuống, mũi tượng mang nhiều nét hiện thực, miệng thoáng một nụ cười. Tai tượng lớn và dày, chảy dài xuống, đeo hoa tai là bông sen nở. Cổ tượng cao, chạm thành ba ngấn, có tất cả 42 tay lớn. Các cánh tay đều để trần. Bàn tay có các ngón để trong tư thế ấn quyết hoặc thiền định.

Ở tất cả các bàn tay này đều chưa cầm nghi vật như các tượng Quan âm sau này. Về hình thức, tất cả các cánh tay đều tròn lẳn, ngón búp măng, cổ tay đeo vòng kép nổi hạt ở giữa. Vòng dây chuyền được kết lại từ những hạt tròn nhỏ và buông từ cổ xuống ngực. Gần “nghìn tay, nghìn mắt” còn lại của pho tượng được làm thành một vòng tròn lớn đặt rời ra phía sau tượng. Các cánh tay nhỏ được xếp thành nhiều lớp (từ 6 lớp ở dưới đến 14 lớp ở phía trên), có tất cả 789 tay dài ngắn khác nhau, nhưng cùng có chung một hình thức tạo tác. Tất cả các ngón tay đều mở, các ngón khép lại và kéo dài. Trong lòng mỗi bàn tay có một con mắt được chạm chìm. Hiện pho tượng đang được lưu giữ, thờ phụng tại chùa Bút Tháp, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh.